3 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
275
artykuł
DIETETYKA
A
Zawarte w nowoczesnej żywności inhibitory osłabiają dzia-
łanie proteaz, powodując niepełne trawienie białka, co w isto-
cie stwarza niebezpieczeństwo jego samoistnej biodegradacji.
Sprzyja ona powstawaniu w przewodzie pokarmowym toksyn,
grzybów lub niekorzystnych szczepów bakterii.
Wydaje się, że w najbliższej przyszłości, chcąc wyżywić całą
populację i jeszcze na tym zarobić, będziemy mieli coraz trud-
niejszy dostęp do tradycyjnych, pełnowartościowych produk-
tów żywnościowych. Pewnym rozwiązaniem tego problemu
wydaje się żywność funkcjonalna, produkowana z uwzględ-
nieniem reżimów technologicznych i odpowiednim wskaźni-
kiem czystości komponentów.
|
|
BIAŁKA SERWATKOWE
W przypadku konieczności pokrycia zapotrzebowania na amino-
kwasy dobrym rozwiązaniem wydają się wyizolowane białka ser-
watkowe. Choć najczęściej kojarzą się z preparatami odchudzają-
cymi bądź budującymi masę mięśniową, można je z powodzeniem
stosować w odpowiednim dawkowaniu jako pokrycie dziennego
zapotrzebowania organizmu na czyste aminokwasy. Już 14 g do-
brej jakości białka serwatkowego pokrywa dzienne zapotrzebowa-
nie na aminokwasy. Ocenia się, że białka serwatkowe w obecnych
czasach są jednym z najskuteczniejszych czynników obniżających
zachorowalność na choroby cywilizacyjne. Prozdrowotne są nie
tylko łatwo pozyskiwane aminokwasy, ale także bioaktywne pep-
tydy uwalniane z białka podczas trawienia. Białko serwatkowe
składa się z
α
-laktoalbuminy
(20%) oraz
β
-laktoglobuliny
(50%).
•
α
-laktoalbuminy
Wśród 123 aminokwasów
α
-laktoalbuminy
do najważniejszych
należy cysteina będąca prekursoremglutationu, tryptofan będący
prekursorem serotoniny oraz lizyna, która jest niezbędna do
produkcji hormonów, przeciwciał, enzymów i kolagenu. Pomijając
kluczową rolę tego kompleksu w procesie laktacji i sekrecji mleka,
musimy wymienić jego bardzo ważną funkcję transportową dla
jonów cynku, magnezu, kobaltu, a przede wszystkimwapnia.
Kolejną ważną funkcją tego białka jest możliwość utworzenia
wraz z kwasem oleinowym kompleksu białkowo-lipidowego,
który warunkuje proces apoptozy, czyli „samobójstwa” komórki.
Cechę tę wykorzystuje się, tworząc preparaty do terapii nowotwo-
rowych. Inną godną uwagi cechą
α
-laktoalbuminy jest jej właści-
wość eliminowania niepożądanej flory bakteryjnej, stwarzając
jednocześnie pożywkę dla prawidłowych z punktu widzenia
metabolizmu bakterii. Odpowiedzialne za ten proces są peptydy
uwalniane w trakcie jej trawienia. Prawidłowe żywienie zawiera-
jące to białko może również rozwiązać wiele przypadków bezsen-
ności, braku koncentracji i pomóc w walce ze stresem. Tryptofan
zawartyw
α
-laktoalbuminie jest bowiemprekursoremserotoniny,
istotnego neuroprzekaźnika obniżającego również poczucie lęku.
Następną istotną cechą
α
-laktoalbuminy jest jej wpływ na odbu-
dowę śluzówki żołądka poprzez zwiększenie jej sekrecji i hamo-
wanie produkcji kwasu mlekowego.
Wwyniku rozkładu łańcucha aminokwasów
α
-laktoalbuminy
powstają dobroczynne peptydy, z których najbardziej interesują-
cym jest
α
-laktorfina
(pewne podobieństwo do działania morfiny)
mająca wpływ na receptory opioidowe. Stymulując wydzielanie
somatostatyny i co za tym idzie insuliny, reguluje istotny dla
wchłaniania transport aminokwasów i czas pasażu jelitowego.
Peptydy działające na receptory opioidowe wpływają na kształto-
wanie bariery immunologicznej poprzez silną stymulację wydzie-
lania mucyny jelitowej (glikoprotein tworzących śluz). Kolejną nie-
zwykle interesującą właściwością tego peptydu
α
-laktoalbuminy
jest zdolność hamowania (inhibicja) działania enzymu ACE (
an-
giotensin converting enzyme
) odpowiedzialnego za ciśnienie krwi.
•
β
-laktoglobuliny
Drugim zasadniczym białkiem serwatkowym jest
β
-lakto-
globulina
stanowiąca około 50% jego składu. Jej pojedynczy
łańcuch zawiera 162 aminokwasy, wśród których najważniej-
szy to metionina. Badacze podkreślają, że najważniejszą cechą
β
-laktoglobuliny jest zdolność wiązania retinolu, witaminy D, dłu-
gołańcuchowych kwasów tłuszczowych, cholesterolu oraz sty-
mulacja lipaz. Statystyki podkreślają, że przy niedoborze witami-
ny D3 już możemy mówić o podwyższeniu ryzyka zachorowania
na raka piersi, jajników, prostaty i jelita grubego oraz osteoporozę.
β
-laktoglobulina posiada silne właściwości antyrakowe, za którą
odpowiada duża zawartość aminokwasów siarkowych. Wyniki
badań McIntosha jednoznacznie wskazują na charakter metyla-
cyjnego działania cysteiny i metioniny stabilizującego DNA.
β
-laktoglobulina posiada właściwości antyrakowe, ponieważ
jest jedynym białkiem wiążącym heterocykliczne aminy aro-
matyczne. Powstają one w produktach białkowych, głównie
mięsnych, pod wpływem działania temperatury ponad 150°C
i wykazują wysokie właściwości mutagenne i kancerogenne.
Zdrowe żywienie bogate w
β
-laktoglobulinę wykazuje działa-
nie antybakteryjne i antywirusowe poprzez znaczące zwięk-
szenie poziomu glutationu w plazmie.
Odpowiednikiem pożytecznego peptydu
α
-laktorfiny jest
w
β
-laktoglobulinie
β
-laktorfina. Zawierając tyrozynę, wywiera
znaczny wpływ na receptory opioidowe. Jest także inhibitorem
ACE, wspomnianego już enzymu odpowiedzialnego za poziom ci-
śnienia krwi. Preparaty zawierające peptydy obydwu opisanych
białek serwatkowych mogą być stosowane do leczenia choroby na-
czyń wieńcowych. Dodatkowo
β
-laktorfina, działając pozytywnie
na mięśnie gładkie, ma wpływ na funkcjonowanie naczyń krwio-
nośnych i serca, jelit, pęcherza moczowego, dróg rodnych oraz od-
dechowych. Usprawniając przepływ krwi, wywiera pozytywny
wpływna chorych cierpiących na zespół wątrobowo-nerkowy.
Inny peptyd tego
β
-białka –
β
-laktotensyna, będąc agonistą
neurotensyny, wykazuje działanie obniżające poziom choleste-
rolu poprzez hamowanie jego rozpuszczalności.
|
|
PODSUMOWANIE
Mechanizmy pozytywnego działania białek serwatkowych
nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane. Zapewne będziemy
dowiadywać się o nich corazwięcej i wnajbliższej przyszłości zosta-
ną one wykorzystywane w preparatach leczącychwiele schorzeń.
|
|
BIBLIOGRAFIA DOSTĘPNA U AUTORA
