90
vol. 2 \ 2 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna
Promieniowanie ultrafioletowe UVB stanowi tylko 5%
promieniowania ultrafioletowego docierającego do Ziemi.
Odpowiada głównie za efekt rumieniotwórczy i powsta-
wanie opalenizny, stymuluje bowiem syntezę barwnika
skóry (melaniny). Charakteryzuje się bardzo silnymi
właściwościami rumieniotwórczymi i może wywołać
oparzenie słoneczne. Reakcja rumieniowa skóry polega
na rozszerzeniu naczyń krwionośnych kapilarnych skóry
i wiąże się z powstawaniem odczynu zapalnego. Inten-
sywność reakcji rumieniowej zależy od czasu i natężenia
ekspozycji na promienie słoneczne.
W wyniku oddziaływania promieniowania UVB na skó-
rę warstwa rogowa naskórka ulega zgrubieniu, a następnie
złuszczeniu. Ponadto UVB jest także częściowo przyczy-
ną obniżenia odporności wrodzonej w wyniku niszczenia
komórek Langerhansa. Wymienione efekty oddziaływania
promieniowania UV na skórę mogą pojawić się w ciągu
kilku do kilkudziesięciu godzin od momentu ekspozycji
na słońce (są to tzw. wczesne efekty opalania); natomiast
efekty późne stają się widoczne po miesiącach, a nawet
latach, i w tych efektach zaznacza się większy udział UVA.
Obecnie oczywistym jest pogląd oparty o rozszerzone
badania medyczne w gerontologii, iż przewlekłe, nad-
mierne eksponowanie skóry na promieniowanie (UVA
i UVB) prowadzi do jej przedwczesnego starzenia się. Pod
wpływem ciągłej, długo trwającej ekspozycji na słońce
skóra staje się sucha, szorstka, nadmiernie rogowacieje,
pojawiają się na niej plamy barwnikowe (m.in. piegi i bru-
natne plamy). Promieniowanie ultrafioletowe w pełnym
zakresie powoduje przede wszystkim utratę elastyczno-
ści skóry w wyniku uszkodzenia włókien kolagenowych,
co jest powodem tworzenia się zmarszczek i bruzd, głów-
nie na twarzy, szyi i dekolcie. A ponieważ jedną z funkcji
włókien kolagenowych jest zatrzymywanie wody w skórze,
starzenie się kolagenu powoduje nadmierną suchość skóry,
która dodatkowo przyspiesza niekorzystny wygląd skóry.
O
chrona
Możliwości kosmetyki i kosmetologii przeciwstarzeniowej
w zakresie profilaktyki przeciwpromieniowej są coraz więk-
sze dzięki lepszemu biochemicznemu poznaniu procesów
egzogennego starzenia się skóry i możliwościach opóźniania
starczych zmian skóry poprzez stosowanie odpowiednich,
naturalnych (głównie roślinnych) preparatów kosmetycz-
nych (filtrów słonecznych,
sunscreens
). Działają one poprzez:
–
–
neutralizowanie
przez substancje roślinne, głównie
polifenolowe, o aktywności antyoksydacyjnej i prze-
ciwwolnorodnikowej, niekorzystnego działania na
organizmwolnych rodników tlenowych pochodzących
w nadmiernej ilości ze zdegradowanego środowiska
naturalnego człowieka,
–
–
zmniejszanie
przez filtry promienio ochronne nega-
tywnych skutków fotostarzenia się skóry pod wpływem
promieniowania słonecznego (składowe UVA i UVB),
–
–
niwelowanie
pierwotnych i wtórnych skutków agre-
sywnego działania czynników zewnętrznych (środo-
wiskowych) na skórę, np. poprzez głębokie nawilżanie
i odżywianie skóry, rewitalizację komórek, stymulo-
wanie biosyntezy kolagenu i ograniczanie rozpadu ela-
styny (białek podporowych skóry), reperację bariery
lipidowej skóry poprzez odbudowę warstwy cerami-
dów (spoiwa międzykomórkowego) i in.
–
–
stymulowanie/korygowanie
komórkowego
układu odpornościowego obniżonego w wyniku
fotoimmunosupresji,
–
–
stymulowanie
oporności (rezystencji) komórki na warun-
kistresowe(stresory)pochodzeniazewnętrznegopoprzez
substancje/ekstrakty roślinne wykazujące działanie ada-
ptogenne, czyli przeciwstresowe (
adaptogenic activities
).
C
zynniki fotostarzenia
Na fotostarzenie się skóry mają również pewien wpływ
hormony płciowe człowieka, przede wszystkim estrogeny,
w związku z czym dotyczą w większym stopniu kobiet. Bio-
synteza kolagenu I oraz III jest bowiem silnie indukowana
przez estradiol, dlatego kobiety w okresie tuż przed i po me-
nopauzie z powodu spadku stężenia estrogenów, głównie
estradiolu, są bardziej narażone na uszkodzenie produkcji
kolagenu przez promieniowanie UV niż mężczyźni. Po-
twierdzają to badania prowadzone przez Rittle i wsp., któ-
rzy w 2008 r. opublikowali wyniki badań porównawczych
przeprowadzonych w grupie 70 ochotników w wieku 75 lat
(40 kobiet i 30 mężczyzn) nad wpływem miejscowego (na-
skórnego) podawania estradiolu na tempo i efekty kosme-
tyczne fotostarzenia się skóry po zwiększonej, długotrwałej
ekspozycji na promieniowanie UVB i UVA. Stwierdzono, że
miejscowa aplikacja estradiolu (w stężeniach 0,01%, 0,1%,
1,0%, lub 2,5% w preparacie kosmetycznym) istotnie zwięk-
szała stężenie kolagenu w skórze, co bezpośrednio przekła-
dało się na szybki efekt przeciwzmarszczkowy kosmetyku.
Innym czynnikiem powodującym przedwczesne sta-
rzenie się skóry jest wzbudzenie pod wpływem pro-
mieniowania UV zwiększonej ilości wolnych rodników
tlenowych w komórkach skóry, a ponieważ nie są one
dostatecznie wygaszane przez aparat enzymatyczny ko-
mórki, dochodzi do poważnych uszkodzeń w strukturach
białek i lipidów (w tym glikolipidów) skóry. Silniejsze
działanie w tym zakresie wykazuje promieniowanie UVB
o krótszej długości fali niż UVA [8-18].
Promieniowanie słoneczne w zakresie ultrafioletu jest
również przyczyną powstawania odczynów fototoksycz-
nych i fotoalergicznych skóry [19]. Powstają one w wyniku
skojarzonego działania promieniowania, w szczególności
UVA, i zewnątrzpochodnych substancji światłouczulają-
cych, pochodzących m.in. z niektórych kosmetyków, le-
ków, środków spożywczych (w tym suplementów), a tak-
że z ziół fotosensybilizujących (uczulających na światło
słoneczne). Fotoalergie skórne spotęgowane przez pro-
mieniowanie ultrafioletowe, głównie UVB, to poważny
problem technologiczny wielu producentów kosmetyków.
Poza tym promienie ultrafioletowe UVB mogą powodować
nie tylko bardzo groźne oparzenia skóry i fotouczulenia,
ale również przyczyniać się do wzrostu ryzyka pojawienia
się złośliwych i niezłośliwych nowotworów skóry.
Promieniowanie UVB dociera do głębokich warstw
naskórka, powodując uszkodzenia w komórkach.
W przypadku promieniowania UVA nie odczuwamy jego
Dotychczas uważano, że UVA tylko w niewielkim stopniu odpowiada za
przyspieszone fotostarzenie się skóry, odczyny fototoksyczne, fotoaler-
giczne, a nawet kancerogenezę. Szczegółowe badania medyczne ostat-
nich lat udowodniły, że późnym efektem narażania skóry na zwięk-
szoną dawkę promieniowania UVA jest znacząco silne jego działanie
immunosupresyjne, prowadzące do obniżenia stopnia odporności
wrodzonej ludzkiego organizmu, w tym samej skóry.
1...,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19 21,22,23,24,25,26,27,28,29,30,...76