4 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
428
N
artykuł naukowy
medycyna Estetyczna
Występowanie działań niepożądanych zależało statystycznie
znamiennie (p = 0,006) od fototypu określonego skalą Fitzpatricka.
Najliczniejszą grupą badanych, u których nie wystąpiły dzia-
łania niepożądane, była grupa z fototypem III zgodnie ze skalą
Fiztpatricka (68,57%). Grupą, u której występowały działania
niepożądane, ale nie wpłynęły one na przerwanie sesji zabie-
gowej, stanowili pacjenci z rozpoznanym VI fototypem w ana-
lizowanej skali (100%). Powikłania decydujące o przerwaniu
sesji zabiegowych odnotowano u badanych z I, II, III, IV oraz
V fototypem wg skali Fitzpatricka, z czego największy odsetek
badanych stanowili pacjenci z fototypem V (16,67%) (rys. 4).
9,86%
25,86%
50,70%
34,48%
10,00%
33,80%
17,24%
10,00%
5,63%
17,24%
10,00%
1,72%
50,00%
3,45%
20,00%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
bez powikłań (n = 71)
jedno powikłanie (n = 58) dwa powikłania (n = 10)
1 w skali Fitzpatricka 2 w skali Fitzpatricka 3 w skali Fitzpatricka
4 w skali Fitzpatricka 5 w skali Fitzpatricka 6 w skali Fitzpatricka
Rys. 5
Skala Fitzpatricka a liczba występujących pozabiegowo działań niepożądanych
Źródło:
Opracowanie własne
Fototyp określony skalą Fitzpatricka miał również staty-
stycznie znamienne (p < 0,001) znaczenie dla liczby obserwo-
wanych pozabiegowo działań niepożądanych.
Największą grupę badanych, u których nie występowały
żadne działania niepożądane, stanowiły osoby z fototypem II
(50,7%) i z rozpoznanym fototypem III (33,8%).
Odnotowano, że efekty niepożądane zawsze występowały
u badanych z fototypemV i VI, a pacjenci o fototypie IV, u których
nie odnotowano działań niepożądanych stanowili tylko 5,63%.
Wśród badanych, u których wystąpił 1 efekt niepożądany (n = 58),
największą grupę stanowiły osoby z fototypem II – 34,48%.
U części pacjentów (n = 10) wystąpiły jednocześnie dwa dzia-
łania niepożądane, z czego 50% stanowili pacjenci z rozpozna-
nym fototypem III, 20% z fototypem VI, 10% stanowiły osoby
o fototypie II, III i IV wg stosowanej skali Fitzpatricka (rys. 5).
9,7%
12,8%
50,0%
33,3%
33,3%
17,9%
6,9%
15,4%
12,8%
7,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
bez powikłań
wrażliwość skóry wystąpiła
1
2
3
4
5
6
Rys. 6
Skala Fitzpatricka a wystąpienie pozabiegowej nadwrażliwości skóry
Źródło:
Opracowanie własne
10,7%
48,0%
32,0%
8,0%
1,3%
66,7%
33,3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
bez powikłań
hiperpigmentacja wystąpiła
1
2
3
4
5
6
skala
Fitzpatricka
p < 0,001
Rys. 7
Skala Fitzpatricka a występowanie pozabiegowej hiperpigmentacji
Źródło:
Opracowanie własne
9,9%
46,7%
50,7%
20,0%
33,8%
6,7%
5,6%
20,0%
6,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
bez powikłań
zaczerwienienie wystąpiło
1
2
3
4
5
6
skala
Fitzpatricka
p = 0,001
Rys. 8
Skala Fitzpatricka a wystąpienie pozabiegowego zaczerwienienia skóry
Źródło:
Opracowanie własne
Rozpatrując poszczególne efekty niepożądane w odniesieniu
do skali Fitzpatricka, stwierdzono statystycznie istotne różnice
pomiędzy fototypem osób bez żadnych powikłań a występo-
waniem pozabiegowej nadwrażliwości skóry (p = 0,001), hiper-
pigmentacji (p < 0,001) i zaczerwienienia (p = 0,001).
Najliczniejszą grupę badanych wśród osób, u których wy-
stąpiła pozabiegowa nadwrażliwość skóry, stanowili badani
z fototypem II – 33,3% (rys. 6). Najliczniejszą grupę badanych,
u których wystąpiła nadmierna pigmentacja skóry, stanowili
badani o fototypie V – 66,7% (rys. 7). Co istotne, wystąpienie
zmian hiperpigmentacyjnych przy jednoczesnym braku poza-
biegowego zaczerwienienia skóry zaobserwowano u wszyst-
kich badanych z fototypem VI wg skali Fitzpatricka (rys. 7, 8).
Nadmierne zaczerwienienie skóry zaobserwowano głównie
u badanych z fototypem I – 46,7% (rys. 8).
Jednym z parametrów, który statystycznie istotnie wpływa na
występowanie działań niepożądanych (p < 0,001) oraz na nasile-
nie tych zmian (p = 0,013), jest pochodzenie etniczne badanych.
Jak wykazały przeprowadzone badania, najliczniejszą grupę
badanych, u której jednocześnie wystąpiły dwa powikłania,
stanowiła grupa pacjentów ze skórą czarną – 60% (rys. 9). Na-
leży zauważyć, że w grupach badanych ze skórą czarną oraz
pochodzących z Afryki nie odnotowano pacjentów bez wystą-
pienia działań niepożądanych (rys. 9 i 10).
Pochodzenie etniczne miało też bezpośredni wpływ na nasi-
lenie efektów niepożądanych decydujących o konieczności rezy-
gnacji z sesji zabiegowych lub dalsze uczestniczeniewbadaniach.
