33
Kosmetologia Estetyczna / 1 / 2014 / vol. 3
mg kofeiny odnotowano wzrost wydalania wapnia z mo-
czem w ciągu 2-3 godzin. Uważa się również, że kofeina
może indukować apoptozę osteoblastów.
Spożywanie niewielkich i umiarkowanych dawek ko-
feiny pobudza aktywność psychoruchową, zmniejsza
zmęczenie, zwiększa czujność, uwagę i koncentrację, po-
prawia nastrój, funkcje psychomotoryczne i poznawcze,
a także zwiększa tolerancję wysiłku. Wywiera również
korzystne działanie na koncentrację przy wykonywa-
niu zadań wymagających długotrwałego skupienia. Przy
wysokich dawkach obserwuje się jednak nadmierne zde-
nerwowanie, rozdrażnienie i bezsenność. Efekt psycho-
stymulujący kofeiny podobny jest do działania kokainy
i amfetaminy [3-6, 10].
Kofeina wpływa także na przebieg ciąży. Wiadomo
o teratogennym i embriotoksycznym działaniu kofeiny.
Wady powstałe w okresie prenatalnym spowodowane są
odmiennym metabolizmem płodu. Czas połowicznego
rozpadu kofeiny w czasie ciąży jest trzykrotnie wydłużo-
ny. Stwierdzono, że kofeina wpływa negatywnie na pracę
serca płodu, zmniejsza rytm serca i zwiększa liczbę od-
dechów po wypiciu dwóch filiżanek kawy naturalnej [3, 4].
Przy spożywaniu wysokich dawek kofeina może powodo-
wać trudności z zajściem w ciążę. Dawka powyżej 300 mg
dziennie może powodować przerwanie ciąży. Wykazano
wyraźną zależność między zwiększoną liczbą poronień
(70%), między 8 a 26 tygodniem ciąży, a spożywaniem
przeciętnych ilości kofeiny. Należy podkreślić, iż nadmier-
ne spożycie kofeiny powyżej 600 mg dziennie, wiąże się ze
zwiększonym ryzykiem utraty płodu, niską masą urodze-
niową dziecka, przedwczesnym porodem oraz znacznym
spadkiem podstawowej czynności serca [3, 4, 11, 12].
Kofeina jest substancją mało toksyczną ze względu na
szybką eliminację z moczem. Osoby spożywające regu-
larnie kofeinę są odporne na wystąpienie objawów nie-
pożądanych ze względu na rozwój tolerancji. Bardziej po-
datne na zatrucia kofeiną są osoby, które nie spożywają
regularnie kofeiny, dzieci i młodzież.
Przewlekłe spożywanie kofeiny może powodować uza-
leżnienie fizyczne i psychiczne. Długotrwale nadużywa-
na kofeina może doprowadzić do uzależnienia zwanego
kofeinizmem, charakteryzującego się szeregiem dzia-
łań niepożądanych, takich jak niepokój, lęk, drażliwość,
pobudzenie, drżenie mięśni, bezsenność, bóle głowy,
zwiększona diureza, zaburzenia czucia, zaburzenia pra-
cy, a także zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego,
czyli nudności, wymioty, biegunka [3-5].
Zawartość kofeiny, zwanej teiną, w liściach herbaty
w dużym stopniu uzależniona jest od warunków jej upra-
wy i waha się w granicach od 2,5 do 4% suchej masy liścia.
Ujawniono, iż jej ilość jest zdecydowanie niższa w herba-
cie zielonej niż czarnej [13].
T
eina
Kofeina (teina) oraz jej metabolity wpływają na zwiększenie
wydzielania neuroprzekaźników, przyczyniając się tym sa-
mym do redukcji zmęczenia, uczucia senności, usprawnia-
jąc procesy myślowe. Ponadto rozszerza naczynia wieńco-
we i mózgowe, co powoduje lepsze ukrwienie i dotlenienie
mózgu. Wpływa także rozszerzająco na oskrzela i zwiększa
ciepłotę ciała, przyspieszając przemiany metaboliczne.
Teina działa znacznie łagodniej na organizm człowieka
niż kofeina zawarta w kawie. Wynika to z faktu, iż kofeina
wchłaniana jest szybko w żołądku, natomiast teina do-
piero w jelitach. W wyniku parzenia herbaty uzyskuje
się też słabsze stężenie kofeiny niż w przypadku parze-
nia kawy. Ponadto teina, wchodząc w reakcję z taniną,
tworzy kofeinian taniny działający wolniej i łagodniej na
układ sercowo-naczyniowy i centralny układ nerwowy
niż kofeina [14-16].
Kofeina znalazła zastosowanie w lecznictwie, w postaci
łatwo rozpuszczalnych soli, w przypadku ostrych zatruć
alkoholem, atropiną, w zapaściach czy w chorobach za-
kaźnych oraz niedociśnieniu [17]. Jest często stosowana
w połączeniu z lekami do wspomagania działania prze-
ciwbólowego. Wzmacnia działanie leków przeciwbólowych
blisko o około 40%. Ujawniono jej występowanie łącznie
z kwasem acetylosalicylowym oraz paracetamolem [18].
W dostępnej literaturze znaleziono doniesienia informu-
jące, że duże dawki kofeiny zwiększają ryzyko nerwowości
i zawrotów głowy. Nie powinny być zatem stosowane z po-
wodu zwiększenia działań niepożądanych ze strony prze-
wodu pokarmowego, a także ze względu na fakt, iż kofeina
w dużych dawkach może powodować bóle głowy [19].
K
ofeina w kosmetologii
Wielostronny wpływ kofeiny na organizm człowieka po-
stanowiono wykorzystać również w kosmetologii. Znalazła
zastosowanie w licznych pielęgnacyjnych preparatach ko-
smetycznych i kosmetyczno-leczniczych; w szamponach, my-
dłach, kremach i balsamach, które pobudzając krążenie krwi
i rozjaśniając skórę, przyczyniają się do poprawy jej wyglądu.
Zastosowanie kofeiny jako głównej substancji czynnej
w wielu kosmetykach wynika z jej właściwości antyoksy-
dacyjnych, zdolności do aktywacji procesu prowadzącego
do destrukcji uszkodzonych przez promienie słoneczne
komórek skóry oraz stymulacji przemian biochemicz-
nych testosteronu w związek powodujący łysienie [20, 21].
Trimetyloksantyna znajduje zastosowanie przede
wszystkim w walce z cellulitem. Ksantyny, takie jak
kofeina, wykorzystywane są w kosmetykach antycel-
lulitowych ze względu na ich aktywność lipolityczną
w stosunku do komórek tłuszczowych. Kofeina hamu-
je fosfodiesterazę, co stymuluje lipolizę, a tym samym
zmniejsza kumulację tłuszczu w lipocytach. Kofeina
powoduje także wyrzut katecholamin i podwyższa ak-
tywność metaboliczną. Wynikiem jest poprawa wyglądu
skóry. Zwiększa również diurezę, usuwa toksyny z orga-
nizmu, przyspiesza odpływ limfy z tkanki tłuszczowej,
modeluje sylwetkę, ujędrnia skórę, a także usprawnia
krążenie krwi w naczyniach włosowatych, zapobiegając
przy tym powstawaniu opuchlizny.
W gabinetach kosmetycznych ekstrakt z kofeiny stosowa-
ny jest przede wszystkim w zabiegach mezoterapii. Istnieją
dowody, że termogeniczne działanie kofeiny może zwiększać
wydatek energetyczny i zmniejszać przyrost masy ciała.
Kofeina jest również składnikiem kosmetyków służących
do makijażu i pielęgnacji skóry w celu zwiększenia prze-
pływu krwi w skórze, zmniejszenia obrzęków, złagodzenia
i rozjaśniania cieni pod oczami. Można ją znaleźć także
w szamponach, które mają przyspieszać wzrost włosów
oraz ograniczyć uwarunkowane dziedzicznie ich wypada-
nie. Kawa i zawarta w niej kofeina używane są jako domowe
kosmetyki w postaci masek na ciało, peelingów i płukanek
przyciemniających i pobudzających wzrost włosów [22, 23].
1...,25,26,27,28,29,30,31,32,33,34 36,37,38,39,40,41,42,43,44,45,...80