6 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
670
artykuł naukowy
Kosmetologia Estetyczna
N
jest w innym miejscu i zamyka obwód elektryczny [25]. Wmo-
mencie włączenia przepływu prądu jony substancji czynnej
są odpychane od elektrody, pod którą się znajdują i migrują
do elektrody o przeciwnym ładunku. Proces ten zachodzi na
całej grubości skóry. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt,
że już pod wpływem samego prądu elektrycznego przepusz-
czalność skóry zwiększa się na skutek zaburzenia układu mię-
dzykomórkowych lipidów
stratum corneum
[26]. Metoda jono-
forezy umożliwia nie tylko dostarczanie do skóry substancji
w postaci jonowej, ale także zwiększa przenikanie substancji
niezdysocjowanych. Wykorzystuje się tu zjawisko elektro-
osmozy, czyli migracji endogennych jonów Na+ do katody,
czemu towarzyszy migracja cząsteczek wody z rozpuszczoną
substancją czynną [27].
Sonoforeza
Sonoforeza (fonoforeza) wykorzystuje energię fal dźwięko-
wych do zwiększenia przenikania substancji przez skórę [28].
Pod wpływem emitowanych ultradźwiękóww przestrzeniach
międzykomórkowych warstwy rogowej powstają pęcherzyki
gazu, które zaburzają układ lipidów i powodują zwiększenie
przestrzeni międzykomórkowych. Dodatkowo, w miejscu
działania ultradźwięków zwiększa się o kilka stopni tempe-
ratura tkanki. Sonoforeza wykorzystywana jest do aplikacji
preparatów i substancji czynnych w kosmetologii [29].
Elektroporacja
Elektroporacja, czyli przenoszenie dużych cząsteczek substan-
cji czynnych za pomocą krótkich impulsów prądu o dużym
napięciu, jest metodą umożliwiającą przenikanie makroczą-
steczek z przestrzeni międzykomórkowej do wnętrza komórek
dzięki kanałom tworzącym się pod wpływem pola elektroma-
gnetycznego [30]. Metoda ta polega na tworzeniu w błonach
komórkowych hydrofilowych przestrzeni, które powstają po-
przez oddziaływanie na błonę komórkową odpowiednim po-
lem elektromagnetycznym. Powstałe przestrzenie stanowią
dodatkową drogę wnikania, np. substancji czynnych do wnę-
trza komórek [31]. Krótkie elektryczne impulsy o wysokim na-
pięciu powodują dezorganizację lipidów i powstanie przestrze-
ni w błonie, którymi przenikają makrocząsteczki z przestrzeni
międzykomórkowej do wnętrza komórek. Zjawisko elektropo-
racji zapewnia bezinwazyjny i bezbolesny transport aktyw-
nych składników stosowanych w kosmetyce. Zastosowanie
odpowiednich potencjałów elektrycznych inicjuje powstanie
dodatkowych kanałów, które ułatwiają i przyśpieszają wni-
kanie składników odżywczych zawartych w kosmetykach
do głębokich warstw skóry. Po zabiegu, czyli po zaprzestaniu
działania napięcia elektrycznego, powstałe kanały zanikają,
odtwarzając ciągłą i integralną strukturę błony. Elektropora-
cja może być stosowana w przypadku blizn i trądziku pospo-
litego, przy usuwaniu zmarszczek i cellulitu oraz przy braku
elastyczności i odwodnieniu skóry [32].
Nanotechnologia
W ostatnich latach w kosmetologii pojawiły się nowe na-
noskładniki aktywne, których wymiary nie przekraczają
100 nm [33]. Najbardziej istotna dla procesów z udziałem
składników aktywnych kosmetyków jest skóra właściwa. Do-
tarcie do niej aktywnych składników kosmetyków jest trudne,
ponieważ wymaga pokonania bariery, jaką stanowi naskórek.
Jednak nanocząstki, ze względu na małe rozmiary, są w stanie
wniknąć w powierzchniowe kanały pomiędzy korneocytami,
umożliwiając w ten sposób dyspersję składnika aktywnego.
Penetracja i rozprowadzanie substancji czynnych i systemów
dostarczania nano jest możliwa również za pośrednictwem
mieszków włosowo-łojowych. Bariera stwarzana przez lipo-
filowe korneocyty w dolnym mieszku włosowym jest krucha
i mniejsza, co czyni tę strefę bardziej podatną na penetrację.
Penetracja nanonośników, takich jak stałe lipidowe nanocząst-
ki SLN (
nanostructured lipid carriers
) i nanostrukturalne nośniki
lipidowe NLC (
nanostructured lipid carriers
), zależy głównie od ich
wielkości, podczas gdy skład chemiczny i ewentualny ładunek są
mniej znaczące. Ponadtodużazawartośćwodywkosmetykumoże
wspomagać przenikanie nanocząstek do głębszych warstw skóry.
Dzieje się tak, ponieważ woda pęczniejąc, zmiękcza skórę, w kon-
sekwencji prowadząc do powstawania szczelin między korneocy-
tami, zwiększając tymsamympenetrację [34].Materiały uzyskane
w skali nano w porównaniu z konwencjonalnymi wykazują więk-
szą twardość, większą wytrzymałość, większą biokompatybilność,
odporność chemiczną, większą hydrofilowość, zwaną niekiedy su-
perhydrofilowością, większą odporność chemiczną.
Podsumowanie
Główną i podstawową barierą dla związków aktywnych prze-
nikających przez skórę jest warstwa rogowa naskórka, któ-
ra dzięki swojemu lipofilowemu charakterowi oraz zwartej
strukturze ogranicza penetrację cząsteczek w głąb skóry.
Właściwości fizykochemiczne tej warstwy można mody-
fikować poprzez zastosowanie promotorów transportu prze-
znaskórkowego, które odwracalnie zmieniają strukturę ce-
mentu międzykomórkowego, poprawiając jego przenikalność.
Istotny wpływ na zdolność substancji do przenikania mają
również jej właściwości fizykochemiczne, takie jak lipofilo-
wość oraz budowa i wielkość cząsteczki.
Producenci kosmetyków opracowują i ulepszają nowe formuły
kosmetykówi preparatówlepiej przyswajalnych, zapewniających
lepszą penetracjęwgłąb naskórka. Udoskonalane są także zabiegi
kosmetologiczne oraz działania z zakresu medycyny estetycznej.
Znane metody zwiększania wchłaniania substancji aktywnych
przez skórę, takie jak metody wspomagane prądem elektrycznym,
metody omijające barierę warstwy rogowej oraz nanotechnologia,
dają nadzieję na zwiększenie w niedługim czasie zakresu apliko-
wanych przezskórnie substancji aktywnych, co w konsekwencji
umożliwi poszerzenie obszarów zastosowań terapeutycznych
Podsumowując, przenikanie substancji przez naskórek jest pro-
cesem bardzo skomplikowanym, zależnym od wielu czynników.
