6 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
706
artykuł naukowy
Kosmetologia Estetyczna
N
Przed przystąpieniem do omawiania najczęściej wystę-
pujących błędów w likwidowaniu niechcianego owłosienia,
należy wyjaśnić terminy „depilacja” i „epilacja”. Każdy z nich
w zależności od źródła jest różnie definiowany, a podawane
przez autorów definicje bardzo często wzajemnie się wyklu-
czają [2]. Najbardziej użyteczne z punktu widzenia codziennej
praktyki jest zdefiniowanie epilacji jako usuwania zbędnego
owłosienia za pomocą źródeł światła. Cechą charakterystycz-
ną epilacji jest długotrwałość efektu usunięcia włosów. Nato-
miast w przypadku depilacji (wosk, kremy) mówimy o tym-
czasowym, krótkotrwałym usunięciu włosów. Rozróżnienie
epilacji i depilacji ze względu na czas utrzymywania się efektu
usunięcia włosów popierane jest również przez Stowarzysze-
nie Lekarzy Dermatologów Estetycznych i również w takim
kontekście będzie wykorzystywane w niniejszej pracy [3].
TRWAŁA REDUKCJA / USUNIĘCIE WŁOSÓW
Większość reklam dotyczących usuwania owłosienia za pomo-
cą lasera gwarantuje trwały efekt, który przez większość osób
rozumiany jest jako stan, w którym włosy poddane działaniu
światła już nie odrosną. Efekt z przekazów reklamowych jest
odbierany przez klientów jako zabieg o stuprocentowej sku-
teczności. Niestety, w literaturze przedmiotu odnajdujemy
inne dane dotyczące trwałości i skuteczności zabiegów lasero-
wych oraz tych wykonanych urządzeniami IPL.
Wroku 1998 Agencja Żywności i LekówFDA (
Food andDrug
Administration
) wprowadziła termin „trwała redukcja owłosie-
nia” (
permanent hair reduction
), która oznacza długotrwałe, sta-
łe, zmniejszenie liczby włosów po cyklu zabiegów laserowych.
Zmniejszenie liczby włosów musi trwać dłużej niż jeden natu-
ralny cykl wzrostu włosów, czyli w zależności od okolicy ciała
od 4 do 12 miesięcy [4]. Wielu badaczy postuluje, że aby można
było mówić o „trwałej redukcji owłosienia” należałoby do okre-
su cyklu wzrostu włosa dodać jeszcze kolejne 6 miesięcy, gdyż
w tym okresie dochodzi do regeneracji mieszków włosowych
i wejścia w cykl włosowy. W tej sytuacji o trwałej redukcji
owłosienia należałoby mówić po 10–18 miesiącach (w zależno-
ści od partii ciała) od zakończenia serii zabiegowej [4]. Istotą tej
definicji jest fakt, iż nie mówi się tutaj o całkowitym usunięciu
włosów, a jedynie o zmniejszeniu ich liczby!
„Trwałą redukcję owłosienia” należy odróżnić od „trwałego
usunięcia włosów” (
permanent hair removal
), które równo-
znaczne jest z całkowitą ich likwidacją. Do takiej sytuacji pro-
wadzą zabiegi laserowe, jednak brak owłosienia trwa krótko,
ok. 1–3 miesięcy, a po upływie tego okresu włosy odrastają.
Odrastających włosów jest mniej, są one słabsze i jaśniejsze [4].
Zgodnie z wynikami badań, po jednym zabiegu laserowym
lub IPL w zależności od okolicy poddawanej epilacji dochodzi
do zmniejszenia liczby włosów o 15–30%, natomiast po serii
zabiegów laserowych jesteśmy w stanie maksymalnie wyeli-
minować około 80% włosów [4–6].
Podane powyżej definicje oraz przytoczone liczby jedno-
znacznie wskazują, że przy obecnym rozwoju technologii nie
ma możliwości usunięcia wszystkich włosów na stałe za po-
mocą laserów lub urządzeń IPL. W tej sytuacji, podczas kon-
sultacji przed rozpoczęciem zabiegów, konieczne jest wyja-
śnienie klientom czym jest trwała redukcja owłosienia.
CZYNNIKI DETERMINUJĄCE SKUTECZNOŚĆ
EPILACJI LASEROWEJ
Trwała redukcja owłosienia wykonywana jest za pomocą lase-
rów i urządzeń IPL, które znacznie różnią się od siebie budową,
a przede wszystkim właściwościami emitowanego promienio-
wania (rys. 1) [2, 7]. Laser emituje światło monochromatyczne
(jednego koloru) o ściśle określonej długości mierzonej w nano-
metrach (nm), natomiast urządzenie IPL światło polichroma-
tyczne (wielobarwne) o różnej długości [2, 7, 8]. Drugą cechą
odróżniająca urządzenie IPL od lasera jest kierunkowość. Pro-
mień lasera ma określony kierunek i bardzo małą rozbieżność,
inaczej mówiąc energia jest skoncentrowana, co umożliwia
regulowanie wielkości naświetlanego laserem obszaru [2, 4,
7]. W przypadku urządzenia IPL nie ma możliwości zmia-
ny plamki zabiegowej, gdyż światło jest rozbieżne i biegnie
w różnych kierunkach, co skutkuje koniecznością stosowania
w nich światłowodów w kształcie prostopadłościanów prze
wodzących światło do skóry [2]. Kolejną cechą typową dla pro-
mieniowania laserowego jest jego koherentność, czyli spójność.
Fale elektromagnetyczne emitowane przez laser rozchodzą się
zachowując tę samą fazę, co odróżnia je całkowicie od niespój-
nego promieniowania emitowanego przez urządzenia IPL [7, 8].
Redukcja owłosienia z wykorzystaniem większości obecnie
używanych laserów i systemów IPL, mimo istotnych różnic
w ich budowie, oparta jest na zjawisku selektywnej fototer-
molizy. Emitowane przez laser lub lampę ksenonową w IPL
światło wychwytywane jest przez chromofor – melaninę
zawartą we włosie oraz wybrzuszeniu mieszka, gdzie kolej-
no dochodzi do przemiany światła w ciepło i do termiczne-
go uszkodzenia włosa [2, 7–9]. W celu skutecznego usunięcia
włosa światło musi zostać pochłonięte przez melaninę, która
jest zgromadzona w dolnej części korzenia włosa (ok. 2–7 mm
od powierzchni skóry), w opuszce włosa i łodydze [4]. Z takim
rozmieszczaniem melaniny mamy do czynienia tylko w fazie
wzrostu włosa, czyli w anagenie, w związku z czym tylko wło-
sy anagenowe są wrażliwe na działanie lasera czy urządzenia
IPL i możliwe jest ich usunięcie [2, 4–6, 8, 10].
Na skuteczność zabiegu epilacji laserowej istotny wpływ
mają parametry fizyczne, tj: długość fali światła, gęstość ener-
gii, plamka zabiegowa, czas trwania impulsu oraz czas relaksa-
cji termicznej TRT (
Thermal Relaxation Time
)
[4, 6, 8].
Długość fali światła
Spektrum absorbowania światła przez melaninę jest szerokie
i wynosi od 250 do 1200 nm, jednak najlepiej jest ona absorbo-
wana pomiędzy długościami fal od 600 do 1100 nm. Wraz ze
wzrostem długości fali współczynnik absorbcji światła przez
melaninę maleje, ale rośnie wówczas głębokość penetracji
