4 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
368
N
artykuł naukowy
dietetyka
•
powinny łatwo rozpuszczać się w wodzie;
•
nie powinny powodować próchnicy zębów, a także wywoły-
wać niekorzystnych efektów ubocznych, np. biegunek, alergii;
•
nie powinny oddziaływać na zapach i barwę produktu,
a także wykazywać reakcji z innymi składnikami żywności,
a przez to pogarszać trwałości wyrobu w trakcie składowa-
nia i produkcji;
•
powinny być niemetabolizowane w organizmie lub metaboli-
zowane normalnymi drogami, jak również wykazywać odpor-
ność na procesy trawienia w przewodzie pokarmowym [2, 7].
Środki intensywnie słodzące są głównie wykorzystywane
w przemyśle spożywczym do produkcji napojów mlecznych,
bezalkoholowych, koncentratów spożywczych, tzw. „stoło-
wych” słodzików, a także w produkcji dietetycznych środków
spożywczych [2].
Zastąpienie cukrów substancją intensywnie słodzącą bądź
ich mieszaniną pozwala na znaczne obniżenie wartości ener-
getycznej produktów spożywczych. Dzięki temu mogą być za-
stosowane w dietach redukujących masę ciała [7].
Zastosowanie substancji intensywnie słodzących w produk-
tach stałych, np. wyrobach cukierniczych, jest ograniczone,
gdyż nie mają one właściwości teksturotwórczych, przez co
producenci w takim produkcie zwiększają udział tłuszczu, co
powoduje wzrost wartości energetycznej [24].
Stosowanie środków intensywnie słodzących w żywności
jest dopuszczalne zgodne
z w
ymaganiami, które są określone
w odpowiednich przepisach prawnych. Kontrolowany jest ich
ilościowy dodatek, określony jest rodzaj produktu, do którego
mogą być dodane oraz informacje, jakie należy umieścić na
etykiecie opakowania. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamen-
tu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 należy umieścić
takie dane, jak:
•
„zawiera substancje słodzące” – gdy w odróżnieniu od trady-
cyjnych środków słodzących – substancje intensywnie sło-
dzące mają nadany numer identyfikacyjny E, a ich obecność
w produkcie wymaga poinformowania konsumenta;
•
„zawiera źródło fenyloalaniny” – w przypadku, gdy aspartam
lub sól aspartamu i acesulfamu wchodzi w skład produktu;
•
„nadmierne spożycie może mieć efekt przeczyszczający”
– w przypadku, gdy poliole wchodzą w skład produktu;
•
„…słodzik stołowy na bazie…” – w przypadku słodzików stoło-
wych wymienia się nazwę substancji słodzącej wchodzącej
w ich skład [7, 11].
Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006 Parlamen-
tu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.
w sprawie
oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności
w żywności, w której zastosowano substancje intensywne sło-
dzące, np. w odniesieniu do zawartości cukrów lub do wartości
energetycznej (tabela 1), producent może umieścić na opakowa-
niu oświadczenie żywieniowe lub zdrowotne, które są fakulta-
tywne [7, 10].
|
|
PODSUMOWANIE
Substancje słodzące są ważnym składnikiem w diecie człowie-
ka. Wykorzystywane są w produkcji żywności jako konser-
want, stabilizator, a szczególnie jako substancja nadająca smak,
aromat, barwę, teksturę produktom.
Sztuczne środki słodzące stanowią liczną grupę związków
chemicznych. Są one syntetycznymi zamiennikami cukru.
Wielokrotnie podwyższają słodycz sacharozy, nie posiadają
właściwości odżywczych, mają niski indeks glikemiczny [16].
Charakteryzują się różnymi właściwościami, m.in. wspomaga-
ją higienę jamy ustnej, są tanie, funkcjonalne, dobrze rozpusz-
czalne, a także szybko wydalane z ustroju.
Naturalne substancje słodzące są składnikami żywności. Nie
traktuje się ich jako substancji dodatkowych. Promowane są
jako zdrowsza alternatywa dla cukru bądź innych zamienni-
ków cukru. Należy spożywać je w ograniczonej ilości, ponie-
waż sprzyjają nadwadze, rozwojowi próchnicy. Znalazły zasto-
sowanie do produktów spożywczych, kosmetycznych i leków.
Produkty, które są słodzone naturalnymi substancjami, po-
winny być odpowiednio oznakowane, np. należy umieścić na
etykiecie informację „słodzony naturalnie”, a także zawierać
oświadczenia żywieniowe, np. „bez dodatku cukrów”.
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 1333/2008 substancje słodzące nie mogą być
zastosowane w żywności, która jest przeznaczona dla niemow-
ląt i małych dzieci, a także w żywności dietetycznej specjalnego
przeznaczenia medycznego dla niemowląt i małych dzieci.
Tabela 1
Przykłady oświadczeń żywieniowych i warunki ich stosowania
Oświadczenie
żywieniowe
Warunki stosowania oświadczenia
Zawartość cukrów
„Niska zawartość cukrów”
gdy produkt zawiera nie więcej niż 5 g cukrów na 100 g
dla produktów stałych lub 2,5 g cukrów na 100 ml
dla produktów płynnych
„Nie zawiera cukrów”
gdyproduktzawieraniewięcejniż0,5gcukrówna100g lub100ml
„Bez dodatku cukrów”
gdy produkt nie zawiera żadnych dodanych cukrów prostych,
dwucukrów ani żadnych innych środków spożywczych
zastosowanych ze względu na ich właściwości słodzące
jeżeli cukry występują naturalnie w środku spożywczym,
na etykiecie powinna się również znaleźć następująca
informacja: „zawiera naturalnie występujące cukry”
Wartość energetyczna
„Niska wartość ener-
getyczna”
gdy produkt nie zawiera więcej niż 40 kcal (170 kJ)/100 g
dla produktów stałych lub nie więcej niż 20 kcal (80 kJ)/100 ml
dla produktów płynnych
w przypadku słodzików stołowych zastosowanie ma
limit 4 kcal (17 kJ)/porcję, przy intensywności słodzenia
równoważnej 6 g sacharozy (ok. 1 łyżeczki sacharozy)
„Zmniejszona wartość
energetyczna”
gdy wartość energetyczna jest zmniejszona o przynajmniej 30%,
ze wskazaniem na cechę lub cechy, które sprawiają, że dany
środek spożywczy ma zmniejszoną ogólną wartość energetyczną
„Nie ma wartości ener-
getycznej”
gdy produkt nie zawiera więcej niż 4 kcal (17 kJ)/100 ml
w przypadku słodzików stołowych ma zastosowanie
limit 0,4 kcal (1,7 kJ)/porcję, przy intensywności słodzenia
równoważnej 6 g sacharozy (ok. 1 łyżeczki sacharozy)
Źródło:
Opracowanie własne na podstawie [10]
