3 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
229
N
artykuł naukowy
podologia
podudzi, ale w wybranych przypadkach mogą znajdować się
na grzbietach stóp. Przebieg przewlekły, bez dolegliwości su-
biektywnych. Rozpoznanie kliniczne wymaga potwierdzenia
badaniem histopatologicznym. Leczenie jest trudne [7].
|
|
Bielactwo nabyte
Stanowi chorobę o domniemanej etiologii autoimmunologicz-
nej, zaliczana jest morfologicznie do zaburzeń barwnikowych
skóry. Zmiany mają charakter plam pozbawionych naturalne-
go barwnika skóry – melaniny, niekiedy z widoczną obwódką
przebarwienia. Liczba, wielkość i lokalizacja zmian mogą być
rozmaite. Nie dają dolegliwości subiektywnych, poza tym, że
skóra w miejscu zmian łatwo ulega oparzeniom słonecznym,
a przebieg jest przewlekły. Niekiedy zmiany ustępują samoist-
nie. Zmiany na skórze odsłoniętej, w tym często na grzbietach
stóp, charakteryzują się większą opornością na leczenie. Pod-
stawową metodą leczniczą pozostaje fototerapia [2].
|
|
Zmiany melanocytowe na stopach
Istotne jest rozróżnienie znamion melanocytowych łagodnych
od czerniaka złośliwego. Znamiona melanocytowe powstają
zazwyczaj w dzieciństwie lub wieku dojrzewania, są częste,
pojedyncze lub jest ich kilka, głównie na podeszwie stopy, kil-
kumilimetrowe, okrągłe lub owalne, dość jednolitej barwy ja-
sno- do ciemnobrązowej, o gładkiej, płaskiej lub lekko wyniosłej
powierzchni, w dojrzałym wieku mogą samoistnie zanikać. Na
istnienie czerniaka złośliwego może wskazywać pojawienie się
zmiany w średnim lub starszym wieku, lokalizacja na piętach
lub palcach stóp, pojedyncza zmiana odrębna niż pozostałe:
nieregularny kształt, barwa czarna lub wielobarwność, duży
rozmiar, guzkowa powierzchnia. W badaniu dermatoskopo-
wym zmian melanocytowych na podeszwach stóp (skórze
nieowłosionej) stosuje się inne kryteria oceny niż w przypadku
zmian na tułowiu i pozostałych obszarach kończyn.
•
Czerniak akralny
wywodzący się ze złośliwej plamy socze-
wicowatej ALM (
melanoma acrolentiginosum
) stanowi około
5% czerniaków u rasy białej, natomiast w przypadku Azjatów
i czarnej blisko 70% (jest to spowodowane nie tyle wyjątkową
wysoką częstością ALM, ale znacznie rzadszym występowa-
niem pozostałych odmian czerniaka). ALM powstaje w star-
szym wieku, początkowo jako nieregularna plama barwniko-
wa, na rękach i stopach, głównie okołopaznokciowo na kciuku
i paluchu, rzadziej w innych lokalizacjach, zarówno na dłoni/
podeszwie, jak i grzbietowej stronie rąk i stóp. Po 1-3 latach
dochodzi do powstania guzków, owrzodzenia, krwawienia,
destrukcji płytki. Przerzuty daje relatywnie późno [12].
•
Wynaczynienia dowarstwy rogowej naskórka
pod wpływem
drobnych urazów, jak mocny ucisk, uszczypnięcie w obrębie
podeszwy stóp i pięty wobec braku podskórnej tkanki tłusz-
czowej i grubej warstwy rogowej nie ulegają wchłonięciu ani
nie mogą szybko ulec złuszczeniu. Powstała z krwi hemosy-
deryna tworzy przewlekłe ciemnobrunatne punkty i plamy
imitujące znamiona barwnikowe lub czerniaka złośliwego.
Zmiany dotyczą najczęściej sportowców („czarna pięta”) i mu-
zyków. W przypadkach wątpliwych może być konieczne ba-
danie histopatologiczne. Zmiany nie wymagają leczenia, po
dłuższym okresie samoistnie ulegną złuszczeniu [13].
•
Rak brodawkujący podeszwy stopy
(
carcinoma cuniculatum
)
to wysokozróżnicowany rak kolczystokomórkowy, zlokalizo-
wany wyłącznie na podeszwach stóp. Jest prawdopodobnie
indukowany infekcją HPV i/lub urazami. Zmiana ma charak-
ter początkowo drobnego, hiperkeratotycznego guzka, który
z czasem zaczyna się powiększać i staje się bolesny. Wobrębie
dużego egofitycznego guza stwierdza się liczne szczeliny, treść
ropną, owrzodzenie lub krwawienie. Późne, szybko rosnące,
inwazyjne stadium może przypominać czerniaka bezbarwni-
kowego lub akralnego. Rozstrzyga badanie histologiczne, a le-
czenie polega na wycięciu chirurgicznym [14].
|
|
PODSUMOWANIE
Choroby dermatologiczne na stopach mogą mieć różnorodną
przyczynę i morfologię. Ten sam obraz kliniczny może doty-
czyć kilku jednostek chorobowych, a jednocześnie jedna choro-
ba może występować w kilku odmianach klinicznych. Dlatego
równie istotne są wywiad i badania dodatkowe. Prawidłowa
diagnoza warunkuje wybór leczenia. Brak lub nieskuteczne le-
czenie zmian na podeszwach stóp może prowadzić do znaczne-
go dyskomfortu chorego, a przeoczenie wczesnych złośliwych
zmian do znacznie poważniejszych konsekwencji.
|
|
LITERATURA
1.
I. Żelazny, R. Nowicki, M. Majkowic, M. Samet:
Jakość życia w chorobach skóry
, Przew
Lek, 9, 2004, 60-65.
2.
S. Jabłońska, S. Majewski:
Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową
, Wyd.
PZWL, Warszawa 2005.
3.
D. Nowicka:
Dermatologia
, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2007.
4.
E. Baran:
Zarys mikologii lekarskiej
, Wyd. Volumed, Wrocław 1998.
5.
B. Bartkiewicz, M. Dudra-Jastrzębska, I. Jazienicka:
Wybrane dermatozy wieku dziecięcego
,
Nowa Pediatria, 2, 2006, 51-56.
6.
F. Wąsik, E. Baran, J. Szepietowski:
Zarys Dermatologii Klinicznej
, Wyd. Volumed,
Wrocław 1995.
7.
W.H.C. Burgdorf, G. Plewig, H.H. Wolff, M. Landthaler (red.):
Dermatologia Braun-Falco
,
Wyd. Czelej, Lublin 2010.
8.
Z. Adamski, A. Kaszuba (red.):
Dermatologiadlakosmetologów
,Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2008.
9.
S. Jabłońska:
Choroby weneryczne
, Wyd. PZWL, Warszawa 1967.
10.
T.F. Mroczkowski (red.):
Choroby przenoszone drogą płciową
, Wyd. PZWL, Warszawa
1998.
11.
M. Miklaszewska, F. Wąsik (red.):
Dermatologia Pediatryczna
, Wyd. Volumed, Wro-
cław 1999.
12.
P.T. Bradford, A.M. Goldstein, M.L. McMaster, M.A. Tucker:
Acral Lentiginous Mela-
noma: Incidence and Survival Patterns in the United States, 1986-2005
, Archives of Der-
matology, 145, 2009, 427–434.
13.
B. Lauritz:
Dermatoses of the feet
, Am J Clin Dermatol., 1, 2000, 181-186.
14.
P.H. McKee, J.D. Wilkinson, M.M. Black, I.W. Whimster:
Carcinoma (epithelioma)
cuniculatum: a clinico-pathological study of nineteen cases and review of the literature
,
Histopathology, 5, 1981, 425-436.
|
|
FOTOGRAFIE
I.
Archiwum Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego
we Wrocławiu,
ul. Tytusa Chałubińskiego 1, 50-368 Wrocław
