3 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
224
N
artykuł naukowy
podologia
Choroby dermatologiczne na stopach rzadko ograniczają się
wyłącznie do skóry stóp. Są to przeważnie specyficzne odmiany
kliniczne pospolitych chorób, jak grzybica stóp (międzypalcowa,
złuszczająca i potnicowa), idiopatyczny wyprysk rąk i stóp (w tym
rogowaciejący i potnicowy), łuszczyca zwykła rąk i stóp lub łusz-
czyca krostkowa rąk i stóp. Znacznie częściej stopy bywają jedną
z wielu możliwych lokalizacji zmian, zależnie od jednostki choro-
bowej, mniej lub bardziej typową. Wobrębie stóp często lokalizuje
się wyprysk kontaktowy alergiczny i z podrażnienia, neurodermit
ograniczony, atopowe zapalenie skóry, brodawki wirusowe, odci-
ski i modzele, znamiona barwnikowe, rzadziej liszaj płaski, rumień
wielopostaciowy, ziarniniak obrączkowy, łupież rumieniowy, kiła
wczesna nawrotowa, bielactwo nabyte. Rzadkimi, ale istotnymi
klinicznie chorobami są rak brodawkujący podeszwy stopy i czer-
niak wywodzący się z akralnej plamy soczewicowatej.
|
|
CHOROBYGRUDKOWO-PĘCHERZYKOWE I KROSTKOWE
|
|
Grzybica stóp
Choroba wywoływana jest przez grzyby zdolne do rozkładu
keratyny, tzw. dermatofity, znacznie rzadziej przez wybrane
grzyby pleśniowe. Jest najpowszechniejszą chorobą stóp i jej
częstość wyraźnie rośnie z wiekiem.
•
Najczęstszą odmianą kliniczną jest
grzybica międzypalcowa
stóp
. Zmiany zajmują zgodnie z nazwą przestrzenie mię-
dzypalcowe, począwszy od skóry między 4 i 5 palcem stopy,
w miarę nasilania choroby dalsze, może też szerzyć się na
skórę w otoczeniu. Zmiany mają charakter maceracji i złusz-
czania naskórka w głębi fałdów, rumienia zapalnego, niekie-
dy z obecnością pęknięć i sączących nadżerek (Fot. 1). Stan
zapalny jest bardzo zmienny, zależny w dużym stopniu od
gatunku grzyba, czasami brak go zupełnie. Najmniejszą re-
akcję zapalną wywołują dermatofity antropofilne, czyli wy-
specjalizowane w atakowaniu człowieka, co wiąże się z bar-
dziej przewlekłym, czasemwieloletnim charakterem infekcji.
Przy szerzeniu infekcji na grzbiet stopy przybiera ona wy-
gląd typowy dla grzybicy dermatofitowej ciała (zwanej rów-
nież grzybicą tułowia, choć wbrew nazwie obejmuje także
kończyny poza rękami, stopami i okolicami anogenitalnymi)
– rumień i grudki z nasileniem na obwodzie (tzw. „aktywny
brzeg”), sporadycznie pęcherzyki i krosty. Świąd skóry jest
różnie nasilony – od całkowitego braku po umiarkowany,
zazwyczaj jednak mniejszy niż w chorobach o charakterze
wyprysku. Pęknięcia i nadżerki powodują bolesność. Prze-
bieg jest przewlekły z okresowymi zaostrzeniami [2].
•
Grzybica złuszczająca stóp
zwana mokasynową ze względu
na obszar zmian odpowiadający skórze zakrytej przez ten
typ obuwia. Zajmuje podeszwy stóp, boczne powierzchnie
i pięty oraz częściowo grzbiet stopy, głównie w obrębie pal-
ców stóp. Zmiany przybierają charakter zlewnych, suchych
ognisk rumieniowo-złuszczających. Rumień lepiej widoczny
jest po stronie grzbietowej, w obrębie podeszew stóp może
być widoczne jedynie wzmożone rogowacenie i złuszczanie.
Świąd niewielki lub brak. Przebieg przewlekły [3].
•
W
odmianie potnicowej (dyshydrotycznej) grzybicy stóp
zmia-
ny dotyczą wyłącznie podeszew stóp. Okresowo, raz na kilka
tygodni lubmiesięcy, dochodzi dowysiewu licznych drobnych
pęcherzyków na rumieniowym podłożu lub większych pę-
cherzy, początkowo z treścią surowiczą (przejrzystą) i silnym
świądem. Z czasem pęcherze pękają z tworzeniem nadżerek
i złuszczaniem. Obecność nadżerek jest powodem pieczenia
i bolesności. Zmiany ustępują stopniowo, nawet nieleczone,
ale po pewnym czasie następuje nawrót choroby [4].
Wszystkie odmiany grzybicy stóp wymagają różnicowania
z chorobami o klinicznej manifestacji wyprysku, a w szczególno-
ści grzybica złuszczająca z wypryskiem rogowaciejącym i grzy-
bica potnicowa z wypryskiem potnicowym. Pod uwagę należy
brać także łuszczycę zwykłą i krostkową stóp oraz w przypadku
zajęcia przestrzeni międzypalcowych wyprzenia drożdżakowe
i łupież rumieniowy, które w tej lokalizacji są jednak znacznie
rzadsze. W razie wątpliwości podstawą rozpoznania jest bada-
nie mikologiczne. W leczeniu stosuje się leki przeciwgrzybicze,
w grzybicy mokasynowej i przy współistnieniu grzybicy pa-
znokci konieczne jest leczenie doustne, w pozostałych przypad-
kach można stosować wyłącznie leczenie miejscowe. Nie można
zapomnieć o skutecznej dezynfekcji butów i skarpet, bez której
istnieje wysokie ryzyko nawrotu infekcji [4].
|
|
Wyprysk
Wyprysk to wspólny dla wielu chorób obraz kliniczny powierz-
chownego, nieinfekcyjnego stanu zapalnego skóry. Zależnie od
stopnia nasilenia i czasu trwania wyróżniamy wyprysk ostry,
podostry i przewlekły.
•
W
wyprysku ostrym
na podłożu rumieniowo-obrzękowym
występują drobne czerwone grudki i pęcherzyki, z czasem
przekształcające się w nadżerki; sączenie z powierzchni
zmian powoduje tworzenie surowiczych strupów.
Fot. 1
Grzybica międzypalcowa
Źródło:
[I]
