1 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
18
PN
artykuł Popularnonaukowy
chemia
raz zmniejsza aktywność limfocytów Th1 w wyniku obniżone-
go wytwarzania IL-12 przez komórki dendrytyczne. Witamina
D wykazuje pozytywny wpływ na niektóre schorzenia o podło-
żu autoimmunologicznym, w których stwierdzono podwyższo-
ną aktywność limf Th1. Do chorób tych zaliczamy np. łuszczy-
cę czy toczeń rumieniowaty układowy. Niedobór tej witaminy
może nasilać postępowanie tych dolegliwości.
Łuszczyca jest zaliczana do grupy najczęściej występują-
cych chorób skóry, dotyczy to 3% ludności. Jest tak samo po-
wszechna zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Jest to schorze-
nie zapalno-rozrostowe o charakterze przewlekłym, zapalnym
i z częstym pojawianiem się nawrotów. Wykwitem pierwot-
nymw łuszczycy jest czerwonobrunatna grudka, cechująca się
złuszczaniem naskórka. Występuje obwodowe nawarstwianie
się srebrnych blaszek łuszczycowych. W przebiegu łuszczycy,
dużą rolę odgrywa układ odpornościowy. Następuje nasilenie
aktywności keratynocytów, dochodzi do wzmożonego uwal-
niania czynników prozapalnych, tj. IL-1, IL-6, IL-8 oraz TNF.
Uaktywnione limfocyty Th1 wydzielają interferon IFN-gam-
ma (
Interferon gamma)
, który powoduje zwiększone namnaża-
nie się komórek naskórka. W przebiegu łuszczycy obserwuje
się przechodzenie komórek zapalnych przez uszkodzoną gra-
nicę skórno-naskórkową oraz kumulowanie się granulocytów
w
stratumcorneum
. W etiopatogenezie genetycznej wyróżnia-
my dwa rodzaje łuszczycy:
•
typ I, występuje u osób poniżej 30. roku życia, korelacja z an-
tygenem zgodności tkankowej HLA-Cw6 (
Human Leucocyte
Antigen System
),
•
typ II, występuje głównie u osób pomiędzy 55. a 60. rokiem
życia, praktycznie nie ma związku z układem HLA.
Do tej pory, gen, który jest odpowiedzialny za występowanie
łuszczycy, nie został zbadany. Ponadto na rodzaj, przebieg oraz
zaostrzenie choroby mogą mieć wpływ: czynniki hormonalne,
stosowane leki, stres, niehigieniczny tryb życia oraz zakażenia
bakteryjne, wirusowe i grzybicze.
W leczeniu łuszczycy stosuje się aktywną postać witaminy
D
3
oraz jego syntetyczne pochodne. Pierwsze obserwacje do-
tyczące cofania się choroby po zastosowaniu 1-alfa-hydrok-
sycholekalcyfrolu miały miejsce już w 1985 r. Następne prze-
prowadzone badania wykazały, że stosowanie pochodnych
kalcytriolu powoduje złagodzenie zmian łuszczycowych. Ash-
croft i wsp. w 2000 r. w swoich badaniach zauważyli kliniczną
poprawę leczonej łuszczycy poprzez stosowanie kalcypotriolu
zewnętrznie oraz kalcytriolu systemowo po kilku tygodniach
stosowanej terapii u około 80% chorych. Kalcytriol, poprzez
wiązanie receptora jądrowego, hamuje hiperproliferację kera-
tynocytów. Ponadto 1,25(OH)
2
D ogranicza wytwarzanie czyn-
ników prozapalnych, tj. IL-2 oraz IFN-gamma. W terapii łusz-
czycy wykorzystuje się więc podwójne działanie witaminy D
3:
wpływ na układ odpornościowy i hamowanie reakcji zapalnej
oraz normalizację namnażania i różnicowania się keratynocy-
tów. W leczeniu łuszczycy stosuje się również fototerapię, np.
NB-UVB czy PUVA. Lesiak i wsp. przeprowadzili badania na
temat oceny stężenia kalcydiolu w surowicy przed i po zasto-
sowaniu 10. i 20. sesji UVB 311 nm u 17 kobiet i 30 mężczyzn.
Przed fototerapią poziomwitaminy Dwynosił od 26,5 ng/ml do
< 20 ng/ml. Po zakończeniu leczenia poziom witaminy D znacz-
nie wzrósł, niedobór stwierdzono tylko u 4,3% pacjentów, a nie
jak przed rozpoczęciem naświetleń u 34% badanych. Stosowa-
nie naświetlań UVB 311 nm dodatkowo przyczynia się do wzro-
stu stężenia witaminy D w organizmie poprzez zwiększenie jej
skórnej syntezy. Ryan i wsp. w badaniach z roku 2010 zaobser-
wowali, że stosowanie terapii NB-UVB u pacjentów z łuszczycą
powoduje wzrost stężenia witaminy D w organizmie z 23 ng/
ml do 51 ng/ml. Takie postępowanie prowadzi do złagodzenia
objawów choroby i poprawy wyglądu skóry pacjenta. Ponadto
przyczynia się do leczenia niedoborów witaminy D u chorych
na łuszczycę. Dlatego też, aby osiągnąć szybsze rezultaty le-
czenia, można zastosować terapie łączone, tzn. równocześnie
stosować fototerapię oraz analogi kalcytriolu, np. kalcypotriol.
Niedobór witaminy D obserwuje się również w chorobach
układowych, takich jak: toczeń rumieniowaty układowy (SLE)
oraz cukrzyca. Ta pierwsza z nich występuje głównie u ko-
biet i zaliczana jest do kolagenoz, czyli chorób tkanki łącznej.
Charakterystyczne dla niej jest tworzenie się połączeń antyge-
nów ze swoistymi dla nich przeciwciałami i odkładanie się ich
w skórze i narządach wewnętrznych.
W terapii SLE, zaleca się pacjentomm.in. unikanie ekspozycji
na promienie słoneczne oraz silną fotoprotekcję poprzez sto-
sowanie odzieży ochronnej i filtrów UV. Takie postępowanie
może znacznie obniżać syntezę skórną witaminy D i w kon-
sekwencji prowadzić do jej niedoboru. W 2008 r. Bogaczewicz
i wsp. przeprowadzili badania w celu oceny stężenia 25(OH)D
3
w surowicy krwi u chorych na toczeń rumieniowaty układowy.
W doświadczeniu wzięło udział 3 mężczyzn i 29 kobiet mię-
dzy dwudziestym drugim a siedemdziesiątym rokiem życia.
Wyniki przeprowadzonych badań jednoznacznie wskazały na
nieprawidłowe stężenie witaminy D u chorych na SLE. U 18
osób stwierdzono stężenie 25(OH)D
3
poniżej 10 ng/ml, czyli
deficyt, u 12 osób niedobór i u 2 badanych hipowitaminozę.
Żadna z osób biorących udział w badaniu nie miała prawidło-
wego poziomu witaminy D. Dlatego też ważne jest zwrócenie
szczególnej uwagi na zachowanie prawidłowej ilości witaminy
D w organizmie chorych na toczeń rumieniowaty układowy
oraz jej suplementację.
Niedobór witaminy D może również sprzyjać rozwojowi róż-
nych alergii pokarmowych, które częstą towarzyszą takim jed-
nostkom chorobowym, jak alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Liu X. i wsp. w 2011 r. opublikowali badania, w których wyka-
zali, że osoby z niedoborem witaminy D
3
narażone są na wy-
stąpienie alergii pokarmowej. Poddali oni analizie 649 dzieci ze
Stanów Zjednoczonych, u których badali poziom witaminy D
3
w dniu urodzenia oraz przez następne dwa lata życia. Badacze
zaobserwowali, że u dzieci, u których poziom tej witaminy był
poniżej 11 ng/ml, zwiększa się predyspozycja do wystąpienia
