4 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
326
N
artykuł naukowy
dermatologia
[4]. Ze złożonych larw powstają nimfy, podobne do osob-
ników dorosłych,
lecz mające jedynie trzy pary odnóży,
w przeciwieństwie do dorosłych osobników. Nimfy prze-
kształcają się w osobniki dorosłe z pełną liczbą odnóży
i zdolnością do rozmnażania.
Umiejscowienie nużeńca jest bardzo charaktery-
styczne dla tych roztoczy. Ich przednia część ciała tkwi
w tkance żywiciela, np. w porze skórnym, a pozostała
wystaje na zewnątrz (rys. 2 i 3).
Nużeniec krótki (
Demodex brevis
) jest drugim gatun-
kiem wywołującym szkodliwe objawy w or-
ganizmie człowieka. Jest bardzo podobny do
nużeńca ludzkiego. Osiąga on rozmiar najwy-
żej 0,3 mm długości i zazwyczaj można go zna-
leźć w gruczołach łojowych człowieka. Jego
zdiagnozowanie jest trudniejsze [5].
Nużeniec unika promieni światła dzienne-
go, dlatego zazwyczaj żeruje nocą. Promienie
światła paraliżują nużeńce, zmuszając je do
cofania się w głębsze warstwy skóry. Zwięk-
szona aktywność nużeńców w nocy pociąga
za sobą silniejsze odczuwanie dolegliwości
przez chorego w godzinach nocnych.
Aktywność pasożyta zwiększa się wraz
ze wzrostem temperatury otoczenia. Naj-
bardziej sprzyjającą jest temperatura wy-
nosząca około 37
o
C [6, 7].
|
WYSTĘPOWANIE
Nużeniec jest roztoczem, który występuje
na każdej szerokości geograficznej i zamiesz-
kuje wszystkie strefy klimatyczne, w tym
także obszary polarne. Najczęściej lokuje
się u żywiciela w rejonie głowy, ale również
w torebkach włosów i gruczołach łojowych.
Tam też składa jaja i pozostawia odchody
oraz wylinki, czyli powłoki zrzucane pod-
czas przechodzenia do kolejnych z trzech
faz rozwoju. Zazwyczaj nie pasożytuje na
zdrowym człowieku [8]. Idealne warunki
do jego bytowania są wówczas, gdy żywi-
ciel ma osłabiony system immunologiczny
lub w jego organizmie rozwijają się choroby.
Osoby z zaburzeniami gospodarki lipidowej lub hormo-
nalnej oraz osoby narażone na chroniczny stres mogą
mieć także zwiększoną skłonność do objawowej demo-
dekozy. U dzieci choroba jest diagnozowana bardzo
rzadko, co może wynikać z małej ilości wydzieliny pro-
dukowanej przez dziecięce gruczoły łojowe. Demodeko-
za u ludzi często mylona jest z kontaktowym zapaleniem
skóry (egzemą) lub innymi schorzeniami skórnymi.
Miejsca szczególnie narażone na inwazje nużeńca:
•
okolice nosa
•
okolice kości jarzmowej
•
głowa
•
czoło
•
powieki (tylne i przednie zapalenie)
•
broda
•
szyja/kark
•
klatka piersiowa
•
plecy
•
ramiona
•
przewód słuchowy zewnętrzny
•
okolice brodawek piersiowych
•
wargi sromowe, penis, odbyt
|
ETIOPATOGENEZA
Zarażenie nużeńcemnastępuje poprzez kontakt z odzie-
żą lub pościelą, zawierającą jaja tego pasożyta, oraz za
pośrednictwem kurzu. Obecność tych roztoczy u dzieci
i młodzieży stwierdza się niezwykle rzadko, a u doro-
słych częściej wykrywa się je u kobiet niż u mężczyzn
[9]. Ryzyko zarażenia wzrasta wraz z wiekiem.
Demodekoza stanowi poważny problem medyczny,
diagnostyczny i sanitarny. Kolonizacja skóry przez nu-
żeńca ludzkiego, której towarzyszą pojedyncze zmiany
skórne twarzy, jest obserwowana dość rzadko i może
budzić podejrzenie rozrostu nowotworowego.
W celu zidentyfikowania nużeńca należy wykonać
badania mikroskopowe zaskórników lub całych torebek
włosowych. Oba gatunki pasożytów mogą spowodować
zespół suchego oka i/lub alergię. Należy pamiętać, żeby
nie lekceważyć dolegliwości, ponieważ późniejsze rozpo-
znanie skutkuje trudniejszym i dłuższym leczeniem [10].
|
OBJAWY I LECZENIE
Początkowe objawy zarażenia nużeńcem ludzkim są
prawie nieodczuwalne i łagodne lub błędnie traktowane
jako reakcja alergiczna. Wywoływany przez nie świąd
jest słabo odczuwalny, ponieważ nużeńce (w przeci-
wieństwie do świerzbowców) nie drążą kanałów w skó-
rze ani nie wysysają krwi. Najczęściej osoby zarażone
tym roztoczem skarżą się na: swędzenie i pieczenie
powiek, podrażnienie i zaczerwienienie oczu, odczucie
piasku pod powieką oraz ogólny dyskomfort.
Inwazja nużeńcem powoduje zapalenie mieszka wło-
sowego lub gruczołu łojowego. Uniemożliwia to wydzie-
lanie łoju, co może spowodować stan zapalny, gorączkę,
ból oraz w ostateczności powstanie ropnia. U wrażli-
wych osób może występować także pieczenie, swędze-
nie, szczególnie wzmożone podczas wnikania pasożyta
w głąb skóry. Ponadto obecność nużeńca niekiedy wy-
wołuje tworzenie się wągrów i zaskórników. Zaś odchody
pasożyta mogą wywołać uczulenie i podrażnienie ujścia
Fot. 2
Nużeniec ludzki. Widoczne umiejscowie-
nie pasozyta w mieszku włoso
Źródło
[I]
Fot. 3
Nużeniec ludzki. Widok umiejscowienia
pasożyta na powierzchni skór
Źródło
[I]
Fot. 4
Nużeniec na brodzie mężczyzny Xd
Źródło
[II]
