3 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
242
N
artykuł naukowy
dermatologia
jednak jest bardziej inwazyjnym nowotworem. Rozwija się szyb-
ciej i może powodować przerzuty. Rak ten wymaga pilnego usu-
nięcia i leczenia onkologicznego [3]. Czerniak złośliwy jest naj-
bardziej niebezpiecznym schorzeniem skóry. Jego lokalizacja to
skóra, gałka oczna oraz błony śluzowe. Czerniak wywodzi się
z tkanki barwnikotwórczej i może powodować przerzuty do na-
rządówwewnętrznych. Typowe czerniaki charakteryzuje szybki
wzrost, zmianę wyglądu można dostrzec w ciągu kilku miesięcy
[4]. Według danychWHO, chorobywywołane promieniowaniem
nadfioletowym były w 2000 roku przyczyną 60 000 przedwcze-
snych zgonów na całym świecie [1].
Nadmierne ekspozycje na UV oraz brak ochrony oczu za
pomocą okularów przeciwsłonecznych mogą również przy-
czynić się do powstawania zaćmy. Innym przykładem skutków
wywołanych promieniowaniem UV jest osłabienie układu
odpornościowego. Intensywne opalanie się może powodować
rozwinięcie się m.in. wirusa opryszczki. Dodatkowo kumulacja
promieniowania UV w skórze jest przyczyną niszczenia włó-
kien kolagenowych, co prowadzi do przedwczesnego starzenia
się skóry, zwanego fotostarzeniem [5].
|
|
Cel pracy
Celem pracy było zbadanie wiedzy oraz postaw mężczyzn i ko-
biet w różnym wieku, dotyczących skutków wywołanych nad
mierną ekspozycją skóry na promieniowanie słoneczne. Podjęto
próbę sprawdzenia, czy ankietowani chronią się przed promie-
niami UV, np. stosując kosmetyki zawierające filtry UV, czy też
sami narażają się na konsekwencje, jakie mogą wynikać z niera-
cjonalnego korzystania ze słońca. Postanowiono wykazać, czy
postawy ludzi są adekwatne bądź nie w stosunku do ich wiedzy
względem zagrożeń niesionych przez promieniowanie UV.
|
|
Materiał i metody
W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Wy-
branym narzędziem był kwestionariusz ankiety własnego au-
torstwa. Pytania dotyczyły postaw ludzi względem promienio-
wania UV, częstości ekspozycji na promieniowanie słoneczne,
pory dnia, w której ankietowany korzysta z promieniowania
słonecznego oraz częstości korzystania z solarium. Zapytano
o to, czy ankietowany chroni swoje ciało przed promieniowa-
niem ultrafioletowym oraz o sposób ochrony. W ankiecie zna-
lazły się pytania o stan wiedzy na temat skutków zdrowotnych
wywołanych promieniowaniem UV, zarówno pozytywnych,
jak i negatywnych. Wypisano 13 różnych schorzeń oraz 8 re-
akcji pozytywnych, spośród których badany mógł wybrać te,
które uważa za związane z promieniowaniem UV.
Materiałem badawczym było 120 osób: 60 mężczyzn oraz 60
kobiet w wieku od 20 do 60 lat, zamieszkujących wsie, wioski
leżące w strefach podmiejskich dużych miast, miasta do 30 tys.
mieszkańców, miasta od 30 do 100 tys. mieszkańców, miasta
powyżej 100 tys. mieszkańców. Ankietę przeprowadzono na
terenie Wałbrzycha oraz Świebodzic w czasie od grudnia 2015
roku do lutego 2016 roku. Materiał zebrano wśród klientów
Studia Kosmetycznego Health & Beauty w Świebodzicach,
klientów Placu Zabaw Kinderplaneta w Centrum Handlowym
Auchan w Wałbrzychu, studentów PWSZ w Wałbrzychu oraz
wśród rodziny i znajomych.
W analizie wyników zastosowano metodę statystyczną chi-
-kwadrat. Test ten najczęściej jest wykorzystywany do badania
zgodności zarówno cech mierzalnych, jak i niemierzalnych.
Porównanie wiedzy na temat skutków wywołanych promie-
niowaniem UV w zależności od wieku, płci i wykształcenia,
przeprowadzono na tablicach wielodzielczych. Wyliczono nad-
wyżki i niedobory zaobserwowanych liczebności w stosunku
do oczekiwanych. Na ich podstawie obliczono wartości funkcji
chi-kwadrat przy
p ≤
0,05. Poziom ufności dla prawdopodobień-
stwa nieprzypadkowości wyników oznaczony jest wartością
p
.
p ≤
0,05 wskazuje, że prawdopodobieństwo pomyłki wynosi 5%
lub mniej i ma znaczenie dla wyników badań;
p ≤
0,02 oznacza,
że 2% lub mniej;
p ≤
0,01 oznacza, że 1% lub mniej, natomiast
p ≤
0,001 wskazuje, że pomyłka jest praktycznie niemożliwa
i wynik jest bardzo istotny. Jeśli chi-kwadrat wyniósł więcej
niż 5%, wynik przeprowadzonych badań nie był istotny.
|
|
Wyniki
Ze względu na liczbę badanych osób, ankietowanych podzielono
na dwie grupy według mediany: ludzi młodszych do 35. roku ży-
cia oraz ludzi starszych od 36. do 60. roku życia. Z badań staty-
stycznych wynika, że ludzie młodsi znacznie częściej korzystają
z solarium (tabela 1) i kąpieli słonecznych (tabela 2) niż ludzie starsi.
Tabela 1
Korzystanie z solarium w zależności od wieku
(podano nadwyżki lub niedobory liczebno-
ści obserwowanych w stosunku do oczekiwanych, a w nawiasie faktycznie zaobserwowane liczeb-
ności; n = liczba wszystkich respondentów udzielających odpowiedzi); chi-kwadrat = 5,71; p ≤ 0,02
Korzystanie z solarium
Wiek
Młodsi
Starsi
Nie n = 89
-5,72 (41)
+5,72 (48)
Tak (sporadycznie, raz w miesiącu, raz w tygodniu, więcej
niż raz w tygodniu) n = 31
+5,72 (22)
-5,72 (9)
Źródło:
Opracowanie własne
Tabela 2
Korzystanie z kąpieli słonecznych w zależności od wieku
(podano nadwyżki lub niedobory
liczebności obserwowanych w stosunku do oczekiwanych, a w nawiasie faktycznie zaobserwo-
wane liczebności; n = liczba wszystkich respondentów udzielających odpowiedzi); chi-kwadrat =
9,72; p ≤ 0,01
Korzystanie z kąpieli słonecznych
Wiek
Młodsi
Starsi
Nie (nigdy, kilka razy w sezonie letnim) n = 73
-8,32 (30)
+8,32 (43)
Tak (kilkanaście razy w sezonie letnim, tak często jak jest
to możliwe) n = 47
+8,32 (33)
-8,32 (14)
Źródło:
Opracowanie własne
W badaniach własnych wykazano istotny statystycznie
związek między wiekiem a opalaniem się w godzinach niebez-
piecznych dla zdrowia (tabela 3), jak również między wiekiem
a korzystaniem z różnorakich form ochrony skóry przed promie-
niowaniem UV (tabela 4). Ludzie młodzi częściej korzystali z ką-
pieli słonecznych, jak też rzadziej korzystali z form ochrony skóry.
