< Previous6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 18 TRYCHOLOGICZNA TERMOOCHRONA DLA WŁOSÓW Do grona luksusowych dermokosmetyków pie- lęgnacyjnych Innovatis dołączyły dwa produk- ty przeznaczone do ochrony włosów przed szkodliwymi działa- niami termicznymi. Nisamowity Luxury Up Style Curl&Volume, oprócz działania ochronnego, ma również właściwości utrwalające fry- zurę, nadające objętości oraz przeciwdziałające puszeniu się włosów. Aksamitny Luxury Up Style Frizz Out & Smooth to znakomity produkt nadający włosom długotrwały efekt wygładzenia i odżywienia. Formuła została wzbogacona o właściwości ułatwiające codzienną stylizację. FRANCUSKA MARKA GERNÉTIC Francuska marka GER- nétic to 40 lat doświad- czenia nie tylko w pielę- gnacji delikatnej kobiecej skóry, ale rów- nież i pielęgnacji bar- dzo wymagającej skóry mężczyzn. Przedsta- wiamy Lift Man – krem liftingujący. Lift Man ujędrnia, naprawia i wygładza wszelkie głębokie zmarszczki. Łatwo się wchłania oraz nie pozostawia tłu- stej warstwy kremu na skórze, co jest świet- nym atutem dla męż- czyzn. Szybkie, spektakularne i trwałe rezultaty są widoczne od pierw- szego użycia. Zdecydowany numer 1 do stosowania dla każdego nowoczesnego mężczyzny. W: MOTION – PIERWSZY ROLLER DO NAKŁUWANIA SKÓRY Z JEDNOCZESNYM PODAWANIEM SUBSTANCJI CZYNNEJ Urządzenie ma wbudowane gniaz- do rozpylacza pneumatycznego, który umożliwia aplikację sub- stancji aktywnej podczas wykony- wanego zabiegu. Po otwarciu po- rów w skórze rozpylone na drobne cząstki substancje aktywne penetrują w głębsze warstwy skóry, maksymalizując efektywność za- biegu. System ochronny zapobiega przypadkowym nakłuciom, a mato- we neubulizatory zachowują sterylność, chroniąc substancje aktywne przed utlenieniem. W: 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 19 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Jak działa melatonina w kremie? Melatonina doskonale rozpusz- cza się w roztworach wodnych i tłuszczach oraz – dzięki temu, że jej cząsteczki są dość małe – bardzo dobrze przekracza bariery biologiczne i doskona- le penetruje komórki. Odgrywa kluczową rolę w odmładzaniu skóry poprzez jej interakcję z keratynocytami i fibroblasta- mi, stymulując ją do wytwarza- nia białek kolagenu i elastyny. Wobec tych odkryć, naturalnym kolejnym krokiem było dodanie melatoniny do kosmetyków. I tak koreańska marka MAXCLINIC stworzyła serie kosmetyków z melatoniną cofające czas – MELATONIN TIME RETURN. Hitem jest wyjątkowo boga- ta, kremowa maska w płachcie MELATONIN TIME RETURN MASK. Zawarta w kremie me- latonina ma naturalne działanie ochronne przed fotostarzeniem, swoim składem jest podobna do tej, która jest wytwarzana w ludzkim ciele. Silnie ujędrnia i rewitalizuje skórę. Kremowa maska tworzy na skórze war- stwę ochronną, zapobiegając tym samym utracie wilgo- ci, jednocześnie utrzymując skórę wypoczętą promienną i rozświetloną przez wiele go- dzin. Komfortowy produkt nasączony bogatymi składni- kami, takimi jak oczywiście melatonina, ekstrakty owoco- we i kwiatowe, słodka wiśnia, ceramidy, arginina, kwas hia- luronowy i wiele, wiele innych. Uzupełnieniem pielęgna- cji jest dzienno-nocny krem pod oczy TIME RETURN EYE CREAM. Idealny nawet pod ma- kijaż. Melatonina i aż 7 rodza- jów kwasu hialuronowego oraz ekstrakt z liści rododendronu utrzymuje nawilżoną i jędr- ną skórę wokół oczu. Liposo- my z melatoniną i ekstraktem z trufli ujędrniają delikatną skórę. Syntetyzowana melato- nina, wytwarzana w czasie snu pomiędzy 22.00 a 2.00 rano, sprawia, że skóra staje się ela- styczna i rozjaśniona. Kluczowym produktem jest ekskluzywny krem na noc z melatoniną MELATONIN TIME RETURN CREAM, charaktery- zujący się bogatą konsystencją i spektakularnym działaniem. Już po pierwszym użyciu Twoja skóra będzie wyglądała na zre- laksowaną i wypoczętą jak po dobrze przespanej nocy. MELATONINA PERŁA MŁODOŚCI W ostatniej dekadzie naukowcy udowodnili, że melatonina jest efektywnym antyoksydantem, nawet dwukrotnie silniejszym niż witamina E. Okazało się także, że rewelacyjnie działa przeciw wolnym rodnikom, co znacząco wpływa na przeciwdziałanie procesu starzenia. Ponadto, wspiera naturalne mechanizmy obronne organizmu. DAGRA Cosmetics ul. Nowokościelna 12 43-100 Tychy M: +48 660 511 160 E: 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 20 BAKUCHIOL ROŚLINNY – WEGAŃSKA ALTERNATYWA DLA RETINOLU Dlaczego go pokochasz? Ten wspierany przez naturę lekki lotion oferuje bogactwo skutecznych, aktywnych składni- ków roślinnych, które pomagają zredukować widoczność przebarwień, związanych z wiekiem, zmarszczek i drob- nych linii, oraz wyrównać odcień skóry i poprawić jej strukturę. Zalety: • Pomaga zredukować widoczność przebarwień, nadając skórze bar- dziej równomierny odcień. • Wyrównuje odcień i poprawia strukturę skóry. • Pomaga w zachowaniu gładszej i bardziej promiennej cery. • Redukuje widoczne zmarszczki i drobne linie. • Nadaje się do wszystkich rodzajów skóry, w tym także wrażliwej. • Zapewnia 24-godzinne nawilżenie. W: MEDDIAMONDS AKADEMIA ZAAWANSOWANYCH ZABIEGÓW ANTI-AGING To zespół z prawie 10-letnim doświadcze- niem na rynku beauty. W programie naucza- nia między innymi: wypełniacze tkankowe, lipoliza iniekcyjna, mezoterapia igłowa, nici rozpuszczalne PDO i PLLA, stymulatory tkankowe, osocze i fibryna bogatopłytkowa. Nadzór merytoryczny oraz prowadzenie zajęć: kosmetolodzy, leka- rze, ratownicy medyczni – wieloletni szkoleniowcy z zakresu medycy- ny estetycznej. Absolwenci otrzymują certyfikaty ukończenia kursów oraz zaświad- czenia zgodnie z rozporządzeniem MEN. Dla zainteresowanych szkole- nia indywidualne. Po szkoleniach możliwy jest zakup certyfikowanych produktów medycznych. W: PLATFORMA BEAUTY VOD Pionierska platforma e-learningowa. Innowacja technologiczna, na którą czekała cała branża. To pierwsze takie miejsce na rynku pol- skim i światowym, zrzeszające wszystkich specjalistów z szeroko pojętej branży beauty. To oszczędność czasu, wygoda nauki w dowol- nym miejscu o dowolnej porze oraz w przystępnej cenie. Na platformie znajdziesz setki certyfikowanych szkoleń, które gwarantują, że Twoje umiejętności i wiedza osiągną najwyższy poziom! Nie zwlekaj i już dzi- siaj aktywuj swoją subskrybcję. W: 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 21 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Starzenie się skóry jest złożo- nym procesem biologicznym, na który mają wpływ: • czynniki endogenne – we- wnętrzne (genetyczne, gospo- darka hormonalna i procesy metaboliczne), • czynniki egzogenne – ze- wnętrzne (ekspozycja na pro- mieniowanie, zanieczyszcze- nie środowiska). Zmiany parametrów skóry wią- żą się ze zmianami na poziomie molekularnym. W starzejącej się skórze obserwuje się spadek za- wartości ważnych białek struk- turalnych takich jak fibrylina czy kolagen. Wpływa to głównie na powstawanie zmarszczek, a równolegle ze zmianami za- wartości białek następuje też modyfikacja istniejących. CO TO JEST GLIKACJA? Jednym z procesów modyfi- kacji białek jest przyłączanie grup cukrowcowych. Może to być proces zachodzący zgodnie z planem i realizowany przez molekularne maszyny – enzy- my – i wtedy nazywamy go gliko- zylacją. Może on również za- chodzić w sposób przypadkowy, bez udziału enzymów – nazy- wamy go wówczas glikacją. Ten drugi proces zachodzi zwłasz- cza wtedy, gdy stężenie cukrów w organizmie jest wysokie, np. u chorych na cukrzycę, a coraz częściej u osób zdrowych spo- żywających cukry proste w nad- miernej ilości. Glikacji ulegać mogą białka, peptydy, lipidy i kwasy nukleinowe. Szczególnie ważne są końco- we produkty glikacji, określane wspólną nazwą „zaawansowa- ne produkty glikacji” (AGE – Ad- vanced Glycation End Products). Stosowany skrótowiec nieprzy- padkowo nawiązuje do angiel- skiego określenia oznaczające- go wiek oraz starzenie. Glikacja makrocząsteczek w naszym organizmie jest więc współcześnie ważnym pro- blemem dotyczycącym białek skóry, a przede wszystkim ko- lagenu. Takie białka są ekspo- nowane na procesy glikacji, co prowadzi do zmiany ich para- metrów. Skutkuje to zmniej- szeniem ich elastyczności, a w rezultacie tkanek, których są istotnym składnikiem. SKUTECZNE REMEDIUM OD CHANTARELLE – INNOWACYJNY DIPEPTYD + NIACYNA + EKSTRAKT Z QUINOA Pojawia się coraz więcej dowodów, że procesy glikacji i fotostarzenia są ze sobą powiązane, wzajemnie się wzmacniają. Poszukiwane są więc preparaty o działaniu an- tyglikacyjnym i równocześnie antyoksydacyjnym. Do tego typu zaawansowanych produktów za- liczamy kosmetyki Regenevia DNA marki Chantarelle. Zawiera- ją one Anti-Age Collagen Repair – kompleks złożony z peptydu kar- nozyny, witaminy B₃ i ekstraktu z rośliny quinoa. Karnozyna to dipeptyd, który przeciwdziała tworzeniu się produktów AGE. Dzięki temu chroni włókna skó- ry właściwej przed glikacją oraz przedwczesną utratą elastyczno- ści i jędrności. Witamina B₃ (nia- cyna) zmniejsza transepidermal- ną utratę wody przez naskórek TEWL, wzmacnia produkcję kola- genu i działa korzystnie na mikro- krążenie skórne. Ekstrakt z qu- inoa silnie nawilża i regeneruje skórę. Preparat ten efektywnie przeciwdziała skutkom diety peł- nej cukrów, które niszczą struktu- ry kolagenowe i pogłębiają takie problemy jak suchość, wiotkość oraz głębokie zmarszczki. Spożywamy d wukrotnie więcej cukru, niż potrzebujemy. Nadmiar cukru, poza innymi negatywnymi skutkami, przyspiesza starzenie się skóry. Podczas tzw. procesu glikacji niszczy on główne białka podporowe skóry, czyli kolagen i elastynę, które zapewniają jej młody wygląd, sprężystość i elastyczność. Kosmetolodzy coraz częściej sięgają więc po preparaty przeciwdziałające glikacji, jak Regenevia DNA marki Chantarelle. LUBISZ SŁODYCZE? ZOBACZ, CO CUKIER ROBI Z TWOJĄ SKÓRĄ I JAK TEMU ZARADZIĆ CHANTARELLE Laboratory Derm Aesthetics ul. Sierakowska 29 05-092 Łomianki T: +48 22 610 43 10 W: dr Marcin Wasylewski ekspert CHANTARELLE, wykładowca akademicki na kierunkach kosmetologia, biotechnologia i medycyna. Współpracuje z licznymi ośrodkami naukowymi w Polsce i Europie23 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna / Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N Oryginalny artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine“ Charakterystyka i zastosowanie nanozłota w kosmetologii Characteristics and use of nanogold in cosmetology otrzymano / received 18.11.2020 poprawiono / corrected 30.11.2020 zaakceptowano / accepted 08.12.2020 STRESZCZENIE Złoto wpływa pozytywnie na przebieg wielu pro- cesów biologicznych zachodzących w organizmie ludzkim. Dowiedziono, że nanozłoto stosowane jest w celu odmłodzenia, regeneracji i nawilżenia. Wykazuje również właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwutleniające. Celem pracy było przedstawienie charakte- rystyki i właściwości nanozłota w kosmetologii. Potencjał nanozłota umożliwia stosowanie go w wielu preparatach do pielęgnacji skóry, a tak- że w zabiegach kosmetycznych. Słowa kluczowe: złoto, nanozłoto, nanocząstki, skóra ABSTRACT Gold is known for its beneficial influence on the physi- ological processes of the human body. It has been proven that nanogold is used to rejuvenate, regener- ate and moisturize. Moreover, it possesses anti-in- flammatory, antibacterial and anti-ageing features. The aim of this paper was to describe the charac- teristics and properties of nanogold in cosmetology. The potential of nanogold makes it possible to use it in many skin care products as well as in skincare treatment. Keywords: gold, nanogold, nanoparticles, skin » 24 Kornelia Niemyska 1 Izabela Niemyska 2 Aleksandra Korus 3 Aneta Kondrzycka-Dąda 4 Joanna Skubis-Zegadło 4 1. Wyższa Szkoła Rehabilitacji ul. Kasprzaka 49 01-234 Warszawa E: M: +48 693 648 097 2. Indywidualna Praktyka Stomatologiczna ul. Szajnowicza 13A/20 25636 Kielce 3. Wyższa Szkoła Ekonomii Prawa i Nauk Medycznych ul. Jagiellońska 109A 25-734 Kielce 4. Warszawska Uczelnia Medyczna im. Tadeusza Koźluka ul. Bobrowiecka 9 00-728 Warszawa WSTĘP Złoto (Au) należy do metali szlachetnych, w przy- rodzie występuje w stanie wolnym w niewielkim stężeniu. W tkankach organizmów zwierzęcych szacuje się jego obecność na poziomie 0,1-1 ppb. W organizmie człowieka pierwiastek ten jest obecny w ilości od ok. 2,4 do ok. 10 mg, z czego połowa gromadzi się głównie w kościach [1, 2]. Złoto podawane w postaci związków rozpusz- czalnych per os gromadzi się w wątrobie, ner- kach, śledzionie i szpiku [3]. Poza narządami, w których złoto kumuluje się najintensywniej stwierdzono jego obecność także w wytworach skóry – włosach i paznokciach [4]. Złoto wyda- lane jest wraz z moczem i kałem, jednak jest to proces powolny, odpowiednio 0,1 i 1 mg/dzień. Złoto ma długi okres półtrwania i jest wykry- walne w organizmie nawet po 10 miesiącach w przypadku zakończenia leczenia solami zło- ta [5]. Podobnie jak inne metale np. miedź (Cu), cynk (Zn), kadm (Cd) czy rtęć (Hg) ulega w or- ganizmie związaniu przez białko – metalotio- neinę, które odgrywa znaczącą rolę w detoksy- kacji metali ciężkich, homeostazie niezbędnych pierwiastków czy usuwaniu wolnych rodników tlenowych [6]. Cenną właściwością złota jest bio- kompatybilność w stosunku do tkanek ludzkich, a ewentualne reakcje alergiczne spowodowane są obecnością innych metali w danym stopie. Złoto jest cenionym pierwiastkiem w kosmety- ce, ze względu na właściwości przeciwzapalne, antyalergiczne i bakteriostatyczne [7, 8]. Od wie- ków jest także wykorzystywane w kosmetyce – w preparatach, zabiegach leczniczych i prze- ciwstarzeniowych [7, 9]. Coraz częściej mówi się o zastąpieniu związków złota, które wykazują wiele działań ubocznych, cząstkami złota, które są w pełni bezpieczne. WYBRANE METODY OTRZYMYWANIA NANOZŁOTA Określenie nanocząstka pochodzi z języka grec- kiego, w którym słowo nano oznacza karła. Na- nocząstka jest fragmentem materii o wymiarze nieprzekraczającym 100 nm. Nanocząstki mają duże pole powierzchni właściwej, aktywność i skłonność do aglomeracji [10-13]. Charaktery- zują się dużym stosunkiem liczby atomów po- wierzchniowych do liczby atomów w rdzeniu, co powoduje zmiany cech fizyko-chemicznych, są np. bardziej reaktywne chemicznie, biologicznie. Nanozłoto może być syntezowane na drodze chemicznej, a w ostatnim czasie zaczęto prowa- dzić prace nad otrzymywaniem go przy zastoso- waniu tzw. ,,zielonej syntezy” [14]. Do otrzymania nanozłota poprzez syntezę chemiczną najczęściej 24 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N stosuje się metodę Turkevicha, która polega na redukcji wod- nego roztworu kwasu teterachlorozłotowego (HAuCl 4) przez roztwór cytrynianu sodu (C 6H5Na3O7), doprowadzając mie- szaninę reakcyjną do wrzenia [15]. W wyniku reakcji złoto agreguje w nanocząstki o kształcie kulistym i średniej wiel- kości 60-80 nm, odwrotnie proporcjonalnej do ilości dodane- go kwasu cytrynowego (im więcej kwasu cytrynowego doda- no, tym otrzymane nanocząstki były mniejsze). Pozyskany koloid odznacza się różnym zabarwieniem uzależnionym od wielkości nanocząstek. Gdy cząstki są niewielkie, wtedy bar- wa koloidu jest ciemnoczerwona, natomiast, gdy cząstki stają się większe, barwa zmienia się poprzez różową i fioletową do niebieskiej. Zjawisko to powstaje, dlatego że podczas prze- puszczania wiązki światła przez koloid następuje ukierun- kowanie elektronów walencyjnych nanocząstek (elektrony zaczynają drgać w jednym kierunku) [16]. Inną metodą che- miczną jest synteza w rozpuszczalnikach organicznych ta- kich jak glikol etylenowy. Mieszaninę złota i glikolu etyleno- wego doprowadza się do wrzenia (w około 197ºC), a uzyskane nanocząstki stabilizuje się roztworem poliwinylopirolidonu (PVP) [16]. Nanozłoto może przybierać różnorodne kształty, o szerokim zakresie rozmiarów (5-400 nm), a także bardziej lub mniej rozwiniętej strukturze (porowatości) [17]. Metoda otrzymywania nanocząstek za pomocą „zielonej syntezy” może stanowić alternatywę dla syntezy chemicz- nej. Jest ona przyjazna dla środowiska, mniej toksyczna, ogranicza zużycie rozpuszczalników i innych związków chemicznych [17]. W „zielonej syntezie” otrzymywanie nanozłota polega na wykorzystaniu ekstraktów kilku ga- tunków roślin, m.in. Pelargonium graveolens, Cymbopogon flexuosus, Cinnamomum zeylanicum, Magnolia kobus, Aloe bar- badensis czy Olea europaea. Niektóre doniesienia sugerują, że kluczowym komponentem takiej syntezy są zawarte w tych roślinach związki flawonoidowe, których grupy -OH pełnią rolę reduktora [17]. Wyniki eksperymentalne wykazały, że ekstrakty roślinne mogą z powodzeniem służyć do otrzy- mywania nanocząstek złota różnych rozmiarów i kształtów, co zostało potwierdzone przez skaningowy mikroskop elek- tronowy SEM (scanning electron microscope) (tab. 1) [17-24]. PRZENIKANIE NANOZŁOTA PRZEZ SKÓRĘ Na podstawie eksperymentów ex vivo zaobserwowano, że nanozłoto może penetrować w głąb naskórka i skóry wła- ściwej. W badaniu przeprowadzonym przez Raju i wsp. [25] skóra tylnej łapy szczurów została wystawiona na działanie roztworu z użyciem nanocząstek złota (AuNP) o rozmiarach 22, 105 i 185 nm, w celu określenia głębokości ich penetracji i rozmieszczenia. Autorzy wykazali, że przezskórna pene- tracja AuNP jest możliwa, szczególnie w przypadku małych nanocząstek (22 nm), a w badaniu histologicznym fragmen- tów pobranej skóry stwierdzono ich kumulację w naskórku poniżej warstwy rogowej. Badania Labouta i wsp. [26] suge- rują, że nanocząstki w zakresie rozmiarów 6 i 15 nm prze- nikają przez warstwę rogową naskórka w podobny sposób jak cząsteczki leków, głównie wykorzystując szlaki między- komórkowe. Jednak ze względu na ich rozmiary przenika- nie zależy również od złożonej mikrostruktury warstwy rogowej naskórka, co zostało potwierdzone w innym bada- niu tych autorów [27]. Nanocząstki złota łatwo przyłączają ligandy, dzięki czemu zyskują wiele możliwości zastosowań. Powierzchnia podlega rozmaitym modyfikacjom, dzięki czemu nanoobiekty złota mogą mieć charakter hydrofilo- wy lub hydrofobowy, a także posiadać ładunek dodatni lub ujemny. Wprowadzenie nanocząstek złota do organizmu wspomaga zmodyfikowanie jego powierzchni grupami tio- lowymi [13, 23]. Wnikanie w skórę kulistych cząstek o cha- rakterze hydrofilowym lub hydrofobowym o średnicy 6 nm lub 15 nm, zostało ocenione w wycinkach skóry ludzkiej od pacjentów po abdominoplastyce przez Labouta, Liu i wsp. [27]. Badacze wykazali większą penetrację nanocząstek o średnicy 6 nm w porównaniu z cząstkami wielkości 15 nm. Nanocząstki zaobserwowano głównie w warstwie rogowej naskórka. Zaobserwowano ponadto, że powierzchnia hy- drofobowa zwiększa penetrację nanocząstek złota w skórze, które docierały do warstwy ziarnistej naskórka. Nanocząstki złota są w stanie dotrzeć do warstwy pod- stawnej naskórka, co zostało potwierdzone przez Fernan- des i wsp. [28], którzy badali przenikanie różnych typów nanocząstek złota przez skórę u ludzi i myszy ex vivo. Ce- lem eksperymentów było sprawdzenie wpływu kształtu, ładunku i funkcji nanozłota na zdolność penetracji przez skórę właściwą. W badaniach stosowano nanocząstki ku- liste o średnicy 15 nm, pokryte glikolem polietylenowym PEG (polyethylene glycol) lub peptydami penetrującymi ko- mórkę CPP (cell-penetrating peptide) oraz nanopręty o roz- miarach 55×20 nm modyfikowane PEG. W celu uzyskania ładunków na powierzchni nanoobiektów powłoka PEG była modyfikowana grupami aminowymi (ładunek dodatni) lub karboksylowymi (ładunek ujemny). Na podstawie uzy- skanych wyników wykazano, że pręty nanozłota łatwiej wnikały w skórę niż cząstki kuliste. Zaobserwowano tak- że, że nanocząstek z dodatnim ładunkiem przenikało 2-6 razy więcej niż cząstek naładowanych ujemnie. Fernandes Tabela 1 Rośliny używane do syntezy cząstek nanozłota RoślinaNanocząstki Nazwa zwyczajowa (nazwa botaniczna) Kształt Rozmiar [nm] Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens)kulisty20-40 Trawa cytrynowa (Cymbopogon flexuosus)kulisty, trójkątny50-180 Tamaryndowiec (Tamarindus indica)kulisty90-400 Aloes zwyczajny (Aloe barbadensis)kulisty, trójkątny50-350 Magnolia (Magnolia kobus)kulisty, sześciokątny, trójkątny5-300 Zielona herbata (Camellia sinensis)kulisty~20 Oliwka europejska (Olea europaea)kulisty, sześciokątny, trójkątny50-100 Cynamon (Cinnamomum zeylanicum)kulisty25 Hebanek (Diopyros kaki)kulisty, sześciokątny, trójkątny~300 Źródło: [17]25 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N i wsp. [28] odnotowali ponadto nawet 10-krotnie zwięk- szoną penetrację peptydowo-modyfikowanych nano- cząstek złota w porównaniu z cząstkami pokrytymi PEG. Lee i wsp. [29] w badaniach in vitro w komorze dyfuzyjnej Franza wykorzystali odpowiednik ludzkiej skóry EpiDerm i nanopręty złota o rozmiarach 18×40 nm, modyfikowane powierzchniowo z zastosowaniem syntetycznych polielek- trolitów: bromku heksadecylotrimetyloamonu CTAB (cetyl- trimethylammonium bromide), polistyrenosulfonianu PSS (polysodium-4-styrenesulfonate) i chlorku polidiallilodime- -tyloamonu PDADMAC (polydiallyldimethylammonium chlo- ride). Zaobserwowano, że więcej anionowych nanoprętów złota wniknęło do warstwy rogowej w porównaniu z nano- prętami kationowymi [29]. NANOZŁOTO W KOSMETOLOGII W kosmetologii nanozłoto używane jest w wielu prepara- tach do pielęgnacji skóry (kremy na dzień i na noc, serum pod oczy i maseczki do twarzy), a także w zabiegach ko- smetycznych [3]. Do stosowania w kosmetykach dopusz- czalne są nanocząstki o rozmiarach 10-400 nm (rozmiar wynika z ich zdolności do tworzenia aglomeratów oraz zwiększania swej objętości po dodaniu substancji aktyw- nej), a sama wielkość nanocząstek jest zgodna z zakresem cząstek preparatów lub kosmetyków [13, 24]. Dowiedziono, że nanozłoto stosowane jest w zabiegach mających na celu odmłodzenie, regenerację, nawilżenie skóry, gdyż umożli- wia szybsze wnikanie składników odżywczych w jej głąb (witamin, substancji zapewniających intensywne nawilże- nie oraz likwidację zmarszczek) [30-36]. Ponadto wykazuje również właściwości przeciwutleniające [30, 37]. Nanozłoto wykazuje także aktywność jako kofaktor enzymów, które pomagają w tworzeniu kolagenu skóry i kolagenu w innych tkankach. Regeneracja kolagenu to ważny proces dla utrzymania młodej, sprężystej skóry. Preparaty kosmetyczne zawierające nanozłoto działają antyglikacyjnie, naprawiając uszkodzony kolagen. Wsku- tek wieloetapowej, łańcuchowej i zaawansowanej glikacji czyli nieenzymatycznej reakcji między cukrami reduku- jącymi a białkami, lipidami lub kwasami nukleinowym dochodzi do powstawania tzw. końcowych produktów za- awansowanej glikacji AGE (advanced glycation endproducts). Do AGE zalicza się m.in. FFI ( furoilo-furanylo-imidazol), karboksymetylolizynę CML (carboxymethyllysine), piralinę i pentozydynę. W warunkach fizjologicznych nieenzyma- tyczna glikozylacja zachodzi w procesie starzenia się or- ganizmu. Udział AGE jest prawdopodobnie bardzo istotny m.in. w mechanizmie zmiany struktury macierzy poza- komórkowej. Wraz z wiekiem zawartość AGE w tkankach i płynach ustrojowych wzrasta. Prawdopodobną przyczy- ną tego stanu jest zmniejszone ich usuwanie z organizmu. Może to być spowodowane pogarszającą się z wiekiem wy- dolnością mechanizmów przebudowy tkanek [3, 31]. Wraz z upływem czasu kolagen w skórze ulega degradacji i przyczynia się do powstawania oznak starzenia. Jednym z procesów, o którym wiadomo że prowadzi do widocznych oznak starzenia, takich jak zmarszczki, jest tworzenie koń- cowych produktów zaawansowanej glikacji AGE. Kolagen jako jedno z białek najdłużej pozostających w organizmie, ulegając glikacji zwiększa liczbę wiązań krzyżowych w swej strukturze. Rezultatem ich powstawania są zmiany we wła- ściwościach fizycznych cząsteczki, przede wszystkim w: sztywności włókien oraz temperaturze denaturacji termicz- nej i oporności na działanie enzymów. Modyfikacje te są bar- dzo niekorzystne dla utrzymania optymalnych właściwości kolagenu jako budulcowej struktury szkieletowej i czynnika kontrolnego dla interakcji w macierzy komórkowej. Stwier- dzono, że glikozylacja utrudnia powstawanie trójwymiaro- wych sieci z kolagenu, co pociąga za sobą inne konsekwencje, dlatego też jest procesem odpowiedzialnym za zmiany struk- turalne i funkcjonalne w różnych typach kolagenu tkanek organizmu [32]. Wskutek glikacji kolagenu zaobserwowano m.in. następujące zmiany: modyfikacje kształtu i układu fibroblastów w skórze, wzrost zawartości karboksymetyloli- zyny CML, indukcję apoptozy w fibroblastach, zmianę wza- jemnego układu molekuł macierzy zewnątrzkomórkowej (prokolagenu I, III i kolagenu IV), wzrost poziomu integryn 1 i alfa 6 w warstwie komórek naskórka i wzrost aktywności kolagenazy [33]. W efekcie skóra staje się mniej elastyczna, a zmarszczki głębsze. Badania, których autorem był Kim i wsp. wykazały, że traktowanie kolagenu nanocząstkami złota skutecznie obniżyło jego glikację w porównaniu do gru- py kontrolnej [34]. Wyniki te sugerują, że nanozłoto ma po- tencjał do zastosowania w zapobieganiu starzenia się skóry wywołanego tym procesem [34]. Nanocząstki złota są w sta- nie konkurować z węglowodanami o wiązanie się z amino- kwasami, takimi jak lizyna i arginina. Ponieważ cząstki złota zajmują miejsce do wiązania z węglowodanami, może dojść do zahamowania powstawania AGE, a na skórze powinno po- wstawać mniej zmarszczek [3, 33]. Inne badania prowadzone przez Haidekker i wsp. [35] wykazały, że nanocząstki złota są w stanie zredukować wolne przestrzenie, które powstały między włóknami kolagenowymi aż o 40% podczas gdy gru- bość włókien pozostała niezmieniona. Nanozłoto jest dodatkowo uważane za zmiatacza wol- nych rodników, redukując ich szkodliwy wpływ zarówno na skórę jak i pozostałe komórki organizmu. W badaniu Rhesma i wsp. [36] wykorzystano sztuczny, modelowy rodnik difenylopikrylohidrazylu DPPH (2,2-difenylo-1-pi- krylohydrazylu) i stężenie nanozłota 20 ppm. Stwierdzo- no, że nanozłoto w tym stężeniu może obniżyć absorban- cję z 0,631 do 0,412. Spadek absorbancji potwierdza, że nanozłoto może redukować wolne rodniki, które poprzez uszkodzenia komórek przyczyniają się do starzenia się skóry i powstawania zmarszczek [36]. Podobnie w bada- niu Taufikurohmah i wsp. [37] użyto do redukcji wolnych 26 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N rodników sztucznego wolnego rodnika difenylopikrylohi- drazylu DPPH oraz nanocząstek złota o stężeniu 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 i 40 ppm. Wykazano, że wraz ze wzrostem stężenia cząstek do 25 ppm, procentowa redukcja wolnych rodników przez nanozłoto wzrastała, a powyżej tego stęże- nia już obniżała się. Cząstki nanozłota wykorzystywane są w celu zapewnie- nia i poprawy nawilżenia skóry. Aby zwiększyć wchłanianie nanozłota dodawany jest polimer kwasu γ-glutaminowego (γ-PGA) zapewniający jednocześnie nawilżenie skóry [38]. Polimer kwasu γ-glutaminowy t o składnik lepkiego śluzu pokrywającego nasiona soi który powstał w wyniku aktyw- ności metabolicznej bakterii Bacillus subtilis. Może być tak- że wytwarzany przez inne gatunki bakterii gramdodatnich, przede wszystkim z rodzaju Bacillus (B. licheniformis, B. an- thracis) [39]. Jest on biokompatybilny, nietoksyczny i biode- gradowalny. W formie nanocząstek γ-PGA m a właściwości kompleksujące (wiąże atomy metali ciężkich), stymuluje fibroblasty do syntezy kolagenu, wpływa na procesy na- prawcze i regeneracyjne w skórze, zmniejsza stany zapal- ne, spowalnia proces wydzielania melaniny. Ponadto jest bardzo dobrą substancją nawilżającą, uelastycznia skórę, redukuje drobne zmarszczki, a także intensyfikuje syntezę naturalnego czynnika nawilżającego NMF (natural moistu- rizing factor). Jego działanie jest skuteczniejsze od kwasu hialuronowego czy kolagenu i elastyny. Na powierzchni skóry tworzy półprzepuszczalną warstwę zapobiegającą odparowaniu wody z naskórka [9, 40]. TOKSYCZNOŚĆ NANOZŁOTA Mimo wielu korzystnych efektów działania jakie wykazuje złoto i preparaty kosmetyczne na nim oparte, oznacza się ono także wysoką toksycznością [8]. Do najczęściej występu- jących reakcji toksycznych można zaliczyć dermatozy [2, 9]. Działania niepożądane w terapii złotem stwierdza się u 30-50% pacjentów. Są to najczęściej wysypki skórne (ok. 30%) – bo- lesne i bezbolesne owrzodzenia jamy ustnej (ok. 20%) [10]. Z kolei obecność dużych ilości złota w skórze może skutko- wać wystąpieniem szaro-niebieskiego zabarwienia (chryso- sis) głównie twarzy i dłoni, a także innych części ciała eks- ponowanych na promieniowanie słoneczne [11]. Badania in vitro wykazały, że cytotoksyczność nano- cząstek złota w porównaniu do związków złota jest niska i zależy od ich wielkości i stężenia [41, 42]. Kształt i roz- miar może wpływać na żywotność komórek ze względu na różną geometrię, a także fizyczne i chemiczne interak- cje z błonami komórkowymi. Kształt kulisty odznacza się mniejszą toksycznością niż wydłużony, co potwierdziły badania Woźniak i wsp. [42] na prawidłowej linii komór- kowej wywodzącej się z embrionalnej nerki człowieka. Nanocząstki sferyczne wykazywały niski profil cytotok- syczności w spektrum stężeń: 1, 6, 8, 16 μM. W wyższych stężeniach (32, 100, 300 μM) powodowały nasilony spadek żywotności komórek. Można to przypisać ich niewielkim rozmiarom i procesowi agregacji. Wyższą toksycznością odznaczają się nanocząstki o mniejszych rozmiarach niż 10 nm, które łatwiej mogą penetrować do skóry niż te o wielkości większej niż 30 nm. Na przenikanie mogą mieć wpływ zaburzenia bariery naskórkowo-skórnej, ta- kie jak rany, zadrapania czy stany zapalne [43]. Autorzy Pan i wsp. [44] wykazali, że bardzo małe nanocząstki zło- ta (około 1,4 nm) po inkubacji 6- i 12-godzinnej spowodo- wały martwicę komórek na skutek stresu oksydacyjnego i uszkodzeń mitochondrialnych. Zauważalnej toksyczności nanozłota można uniknąć przede wszystkim poprzez metody modyfikacji powierzch- ni. Wiele białek może spontanicznie wiązać się z powierzch- nią nanocząstek złota, tworząc korony białkowe i ułatwiając przemieszczanie się do wnętrza komórek. Ujemnie naładowane nanocząstki złota łatwiej ulegają internalizacji w komórce na drodze endocytozy. Nanocząstki naładowane dodatnio mogą wiązać się z ujemnymi cząsteczkami DNA, prowadząc do ich uszkodzeń. Cząstki o średnicy 1,4 nm swoim rozmiarem odpowiadają wielkości większego rowka DNA, co zwiększa ryzyko tworzenia adduktów i działania genotoksycznego tych nanocząstek [41]. PODSUMOWANIE Wyjątkowe właściwości nanozłota sprawiają, że znajduje zastosowanie nie tylko w medycynie, ale również w ko- smetologii. Wykorzystywane jest w kosmetykach i zabie- gach do skóry dojrzałej, ze zmarszczkami, potrzebującej nawilżenia, odżywienia i regeneracji. Stymuluje syntezę kolagenu i przyczynia się do regeneracji tkanki skórnej. Nanocząstki złota odznaczają się niską toksycznością w porównaniu do związków złota, która może być skutecz- nie kontrolowana przez modyfikację ich kształtu, rozmia- ru czy powierzchni. LITERATURA/REFERENCES 1. Kwok P, Schuster M, Boch K. Safety of gold in stapes surgery. Biomaterials. 2005;26(34):7132-7135. doi:10.1016/j.biomaterials.2005.05.031. Accessed. 17.09.2020. 2. Żelazowska R, Pasternak K. Metale szlachetne: srebro (Ag), złoto (Au), platyna (Pt) w biologii i medycynie. Brom Chem Toksykol. 2007;40(2):205-209. 3. Gupta SR. Applications of gold nano particles in medical research and cosme- tics. Int Res J of Science & Engineering. 2018;6(5):181-198. 4. Kołodziej A, Ślęzak A. Złoto – właściwości fizykochemiczne i zastosowania me- dyczne. Probl Hig Epidemiol. 2018;99(2):122-133. 5. Szymańska JA, Sala M. Wybrane metale i ich związki stosowane w formach far- maceutycznych i kosmetycznych: złoto i srebro. Biul Kosmetol. 2002;4:260-268. 6. Bizoń A, Jędryczko K, Milnerowicz H. Rola metalotioneiny w procesie nowotwo- rzenia oraz w leczeniu chorób nowotworowych. Postepy Hig Med Dosw. (online). 2017;71:98-109. Accessed. 15.09.2020. 7. Hamann B. Złoto koloidalne szlachetne panaceum. Białystok: Wydawnictwo Vital; 2016. 8. Rudzki E. Alergeny. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna; 2008. 9. Śliwińska-Hill U, Celmer J, Trynda-Lemiesz L. Związki złota jako potencjalne leki przeciwnowotworowe nowej generacji. J Oncology. 2013;63(6):456-462. doi:10.5603/NJO.2013.0049. Accessed. 17.11.2020. 10. Kean WF, Kean IR. Clinical pharmacology of gold. Inflammopharmacology. 2008;16(3):112-125. doi:10.1007/s10787-007-0021-x. Accessed. 17.10.2020.27 6 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N 11. Merchant B. Gold, the Noble metal and the paradoxes of its toxicology. Biologi- cals. 1998;26(1):49-59. doi:10.1006/biol.1997.0123. Accessed. 12.09.2020. 12. Rzeszutek J, Matysiak M, Czajka M, et al. Zastosowanie nanocząstek i nanoma- teriałów w medycynie. Hygeia Public Health. 2014;49(3):449-457. 13. Schroeder G. Nanotechnologia, kosmetyki, chemia supramolekularna. Warszawa: Wydawnictwo Cursiva; 2010. 14. Elia R, et al. Green synthesis of gold nanoparticles using plant extracts as reducing agents. Int J Nanomedicine. 2014;9(1):4007-4021. doi:10.2147/IJN.S57343. Accessed. 17.11.2020. 15. Turkevich J, Stevenson PC, Hillier J. A study of the nucleation and growth pro- cesses in the synthesis of colloidal gold. Discuss Faraday Soc. 1951;11:55-75. doi:10.1039/df9511100055. Accessed. 17.11.2020. 16. Krajczewski J, Kudelski A. Fotochemiczna synteza nanocząstek srebra i złota. Wiadomości Chemiczne. 2015;69(3-4):171-195. 17. Chandran SP, Chaudhary M., Pasricha R, et al. Synthesis of gold nanotriangles and silver nanoparticles using Aloe vera plant extract. Biotechnology Progress. 2006;22(2):577-586. doi:10.1021/bp0501423. Accessed. 10.09.2020. 18. Smitha SL, Daizy P, Gopchandran KG. Green synthesis of gold nanoparticles using Cinnamomum zeylanicum leaf broth. 19. Song JY, Jang HK, Kim BS. Biochem. 2009;44(10):1133- 1138. doi:10.1016/j.procbio.2009.06.005. Accessed. 17.11.2020. 20. Marzec A. Biochemiczne metody otrzymywania nanocząstek metali jako proeko- logiczna alternatywa dla metod tradycyjnych. Przem Chem. 2013;92(11):1000-1005. 21. Guo Q, Guo Q, Yuan J, Zeng J. Biosynthesis of gold nanoparticles using a kind of flavonol: Dihydromyricetin. Colloids Surf. 2014;441:127-132. doi:10.1016/j. colsurfa.2013.08.067. Accessed. 17.11.2020. 22. Yah CS. The toxicity of gold nanoparticles in relation to their physiochemical properties. Biomed. Res. 2013;24(3):400-441. 23. Gerber A, Bundschuh M, Klingelhofer D, Groneberg DA. Gold nanopartic- les: Recent aspects for human toxicology. J Occup Med Toxicol. 2013;8(32):1-6. doi:10.1186/1745-6673-8-32. Accessed. 17.11.2020. 24. Wosicka H, Lulek J. Stałe nanocząsteczki lipidowe i nanostrukturalne nośniki lipidowe w nowoczesnych kosmetykach. Pol J Cosmetol. 2009;2(1):23-37. 25. Raju G, Katiyar N, Vadukumpully S, Shankarappa SA. Penetration of gold na- noparticles across the stratum corneum layer of thick-Skin. J Dermatol Sci. 2018;89(2):146-154. doi:10.1016/j.jdermsci.2017.11.001. Accessed. 10.09.2020. 26. Labouta HI, el-Khordagui LK, Kraus T, Schneider M. Mechanism and de- terminants of nanoparticle penetration through human skin. Nanoscale. 2011;3(12):4989-4999. doi:10.1039/C8RA03849J. Accessed. 23.09.2020. 27. Labouta HI, Liu DC, Lin LL, et al. Gold nanoparticle penetration and reduced metabolism in human skin by toluene. Pharm Res. 2011;28(11):2931-2944. doi:10.1007/s11095-011-0561-z. Accessed. 12.09.2020. 28. Fernandes R, Smyth NR, Muskens OL, et al. Interactions of skin with gold nano- particles of different surface charge, shape, and functionality. Nano Micro Small. 2015;11(6):713-721. doi:10.1002/smll.201401913. Accessed. 15.09.2020. 29. Lee O, Jeong SH, Shin WU, et al. Influence of surface charge of gold nanorods on skin penetration. Skin Res. Technol. 2013;19(1):e390-396. doi:10.1111/j.1600- -0846.2012.00656.x. Accessed. 23.09.2020. 30. Thakor AS, Jokerst J, Zavaleta C, et al. Gold nanoparticles: a revival in pre- cious metal administration to patients. Nano Letters. 2011;11(10):4029-4036. doi:10.1021/nl202559p. Accessed. 14.09.2020. 31. Bailey AJ. Molecular mechanisms of ageing in connective tissues. Mech Age- ing Dev. 2001;122(7):735-755. doi:10.1016/s0047-6374(01)00225-1. Accessed. 20.09.2020. 32. Avery NC, Bailey AJ. The effects of the Maillard reaction on the physical pro- perties and cell interactions of collagen. Pathol Biol. 2006;54(7):387-395. do- i:10.1016/j.patbio.2006.07.005. Accessed. 14.09.2020. 33. Pageon H, Asselineau D. An in vitro approach to the chronological aging of skin by glycation of thecollagen: the biological effect of glycation on the re- constructed skin model. Ann NY Acad Sci. 2005;1043:529-532. doi:10.1196/an- nals.1333.060. Accessed. 02.09.2020. 34. Kim J, Hong C, Koo Y, et al. Anti-glycation effect of gold nanoparticles on col- lagen. Biol Pharm Bull. 2012;35(2):260-264. doi:10.1248/bpb.35.260. Accessed. 15.09.2020. 35. Haidekker MA, Boettcher LW, Suter JS, et al. Influence of gold nanoparticles on collagen fibril morphology quantified using transmission electron microscopy and image analysis. BMC Medical Imaging. 2006;6(4):1471-2342. doi:10.3390/ nano1010031. Accessed. 29.09.2020. 36. Rhesma TT. Synthesis and characterization of nanogold at various concentration HAuCl4 solution as antiaging material in cosmetic. Sekarsari: National Conference of Chemistry; 2011. 37. Taufikurohmah T, Sanjaya IGM, Baktir A, Syahrani A. Activity test of nanogold for reduction of free radicals, a pre-assessment utilization nanogold in pharma- ceutical as medicines and cosmetics. Int J Comput Mater Sci Eng B. 2012;2(12):611- 617. doi:10.1088/1742-6596/947/1/012056. Accessed. 12.09.2020. 38. Khalil IR., Burns A, Radecka I, et al. Bacterial-derived polymer poly-γ-glutamic acid (γ-PGA)-Based micro/nanoparticles as a delivery system for antimicrobials and other biomedical applications. Int J Mol Sci. 2017;18(2):313. doi:10.3390/ ijms18020313. Accessed. 20.09.2020. 39. Kalishwaralal K, Deepak V, Ram Kumar Pandian S, Gurunathan S. Biological synthesis of gold nanocubes from Bacillus licheniformis. Bioresour Technol. 2009;100:5356-5358. doi:10.1016/j.biortech.2009.05.051. Accessed. 15.09.2020. 40. Cozad MJ, Bachman SL, Grant SA. Assessment of decellularized porcine dia- phragm conjugated with gold nanomaterials as a tissue scaffold for wound he- aling. J Biomed Mater Res Part A. 2011;99(3):426-434. doi:10.1002/jbm.a.33182. Accessed. 12.09.2020. 41. Fratoddi I, Venditti I, Cametti C, Russo MV. How toxic are gold nanoparticles? The state-of-the-art. Nano Res. 2015;8(6):1771-1799. doi:10.1007/s12274-014- 0697-3. Accessed. 10.09.2020. 42. Woźniak A, Malankowska A, Nowaczyk G, et al. Size and shape-dependent cyto- toxicity profile of gold nanoparticles for biomedical applications. J Mater Sci Ma- ter Med. 2017;28(6):92. doi:10.1007/s10856-019-6221-2. Accessed. 22.09.2020. 43. Mavon A, Miquel C, Lejeune O, et al. In vitro percutaneous absorption and in vivo stratum corneum distribution of an organic and a mineral sunscreen. Skin Pharmacol Physiol. 2006;20(1):10-20. doi:10.1159/000096167. Accessed. 12.09.2020. 44. Pan Y, Leifert A, Ruau D, et al. Gold nanoparticles of diameter 1.4 nm trigger ne- crosis by oxidative stress and mitochondrial damage. Small. 2009;5(18):2067- 2076. doi:10.1002/smll.200900466. Accessed. 24.09.2020.Next >