6 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
640
artykuł naukowy
Kosmetologia Estetyczna
N
SUBSTANCJE AKTYWNE WYSTĘPUJĄCE
WKOSMETYKACH, WPŁYWAJĄCE NA POPRAWĘ
WYGLĄDU SKÓRY NACZYNIOWEJ
Składniki aktywne wzmacniające barierowość naskórka
Bariera naskórkowa to zewnętrzna część naskórka, odgrywa-
jąca wiele zasadniczych funkcji: przede wszystkim stanowi
jego integralność, utrzymuje odpowiednie nawilżenie, za-
pobiega wnikaniu szkodliwych substancji środowiskowych,
a także stanowi barierę ochronną przed działaniem promieni
ultrafioletowych oraz mikroorganizmów oraz innych nieko-
rzystnych czynników środowiskowych.
W przestrzeniach między korneocytami, budującymi ze-
wnętrzne warstwy naskórka, znajdują się lipidy, złożone
głównie z ceramidów, cholesterolu i wolnych kwasów tłusz-
czowych. W warstwie tej syntetyzowany jest naturalny
czynnik nawilżający, a w jego powstaniu kluczowy udział ma
filagryna. Uszkodzenie bariery naskórkowej skutkuje bezpo-
średnio nadmierną przeznaskórkową utratą wody, powodu-
jąc podrażnienie, ścieńczenie naskórka (przez co obserwuje-
my większą liczbę płytko położonych naczyń włosowatych)
i suchość skóry. Nadmierne przesuszenie sprzyja natomiast
mikrouszkodzeniom naskórka, w wyniku czego często docho-
dzi do zwiększenia przepuszczalności bariery naskórkowej
dla niekorzystnych czynników środowiskowych (alergenów,
drobnoustrojów, czynników toksycznych) (rys. 1).
Rys. 1
Naturalna bariera skóry
Źródło:
[4]
Ekstrakt z komórek macierzystych
Komórki macierzyste to stosunkowo nowo odkryte substancje
aktywne, niezwykle skutecznie działające na skórę. W skórze
po raz pierwszy zidentyfikowano komórki macierzyste w war-
stwie podstawnej naskórka. Są to głównie komórki unipoten-
cjalne, czyli prekursory jednego typu komórek. Pod koniec
2009 r. naukowcy z Uniwersytetu w Toronto odkryli wystę-
powanie komórek macierzystych w skórze właściwej. Dało
to początek poszukiwaniom nowej technologii opracowania
takiej postaci roślinnych komórek macierzystych, które mia-
łyby możliwość pokonywania bariery naskórkowej. Komórki
macierzyste, tzw. komórki pnia, odróżniają się od pozostałych
komórek swoimi niezwykłymi właściwościami – zdolnością
do proliferacji (ciągłego namnażania się) oraz różnicowania
w wyspecjalizowane komórki (zależnie od organu, w którym
występują), a także dają potencjał wzrostu i naprawy uszko-
dzeń tkanki.
Roślinne komórki macierzyste użyte w kosme-
tykach nie są żywymi komórkami. W kosmetologii pojęcie
roślinnej komórki macierzystej oznacza jej zawartość, otrzy-
maną w wyniku trawienia błony komórkowej, prowadzące-
go do rozpadu komórki. Zawarte w komórce metabolity oraz
specyficzne składniki, zwane czynnikami epigenetycznymi,
które regulują aktywność genów i funkcje komórek, mogą być
zamykane w liposomach dla ułatwienia przenikania przez na-
skórek lub w innych nośnikach [5].
Wyciąg z kultury komórek wąkrotki azjatyckiej
Wąkrotka azjatycka (
Asian centella cel culture extract
) to ro-
ślina z rodziny baldaszkowatych (
Umbelliferae
), rosnąca na
podmokłych bagiennych terenach Indii, Pakistanu, Sri Lan-
ki, Południowej Afryki, południowego Pacyfiku oraz Europy
Wschodniej [6]. Jako roślina stosowana jest w kulturze Indii,
Azji i Afryki w leczeniu chorób skóry, błon śluzowych. Według
Ajurwedy wąkrotka azjatycka wykazuje działanie rewitalizuj-
ce na komórki nerwowe oraz na komórki mózgowe. W me-
dycynie wschodniej jej ekstrakt wykorzystuje się do leczenia
depresji i zaburzeń psychicznych [7]. Głównymi składnikami
aktywnymi są saponiny (triterpenowe i stroidowe), biofla-
wonoidy, aminokwasy i cukry. Zastosowana w preparatach
wzmacniających barierowość naskórka oraz w preparatach
wzmacniających naczynia krwionośne ma działanie przeciw-
zapalne i zwężające naczynia krwionośne [8]. Silne właściwo-
ści przeciwzapalne, nawilżające i zmniejszoną przeznaskórko-
wą utratę wody wykazano w badaniu
in vivo
dla preparatów
zawierających 5% wyciągu z wąkrotki azjatyckiej przy zasto-
sowaniu dwa razy dziennie przez okres 4 tygodni [9]. Z tego
względu składnik ten doskonale sprawdza się w pielęgnacji cer
wrażliwych i przesuszonych, co jest również charakterystycz-
ne dla cery naczyniowej.
Fitosfingozyna
Fitosfingozyna (2-Amino-1,3,4-Octadecanetriol, 4-Hydroxy-
sphinganine) (rys. 2) pozyskiwana jest między innymi z oleju
macadamia. Jest ceramidemwystępującym naturalnie również
w ludzkiej skórze, jako składnik lipidowy. Chroni powierzch-
nię komórek przed niebezpiecznymi czynnikami otoczenia,
poprzez tworzenie wytrzymałej mechanicznie i chemicznie
najbardziej zewnętrznej warstwy błon komórkowych [11]. Ce-
ramidy występują jako międzykomórkowe lipidy warstwy zro-
gowaciałej naskórka, stanowiąc około 40% z nich, natomiast
w warstwach głębszych praktycznie nie występują. Metabo-
lizm ceramidów jest prawidłowy tylko w niskim pH – odczyn
wpływa na aktywność
β
-glukocerebrozydazy i kwaśnej sfin-
gomielinazy, enzymów niezbędnych do ich przemian. Dlatego
