< PreviousWYCISZAJĄCE SERUM NA PRZEBARWIENIA POTRĄDZIKOWE BASICLAB Wyciszające serum na przebarwienia potrądzikowe zostało stworzone z myślą o skórze zmagającej się ze śladami i zaczerwienieniami po stanach mikrozapalnych. Formuła opar- ta na kwasie traneksamowym (5%), który skutecznie redukuje istniejące przebarwienia i zapobiega powstawaniu nowych, wyrównując i rozjaśniając koloryt skóry bez wywoływa- nia podrażnień. Zawarty w produkcie peptyd wyciszający i CICA (2%) działają kojąco, ogra- niczając zaczerwienienia, oraz wspierają naturalne procesy naprawcze naskórka. basiclab.shop NEXODERMI 8 URZĄDZENIE ŁĄCZĄCE 8 FUNKCJI ZABIEGOWYCH Nexodermi 8 to nowoczesne urządzenie kosmetologiczne, które łączy aż osiem funkcji zabiegowych w jed- nym, kompaktowym sprzęcie. Umożliwia przeprowadzenie diamentowej mikrodermabrazji z wykorzy- staniem zestawu głowic i filtrów, zapewniając skuteczne oczyszczanie i wygładzanie skóry. Ma łopatkę do kawitacji i sonoforezy kawitacyjnej, a także sonoforezę z dwiema głowicami przeznaczonymi do okolic oczu oraz do twarzy i ciała. Wyposażone jest w głowicę ciepło/zimno, funkcję mikroprądów z sześcioma kolorami światła LED, aerograf do aplikacji preparatów pielęgnacyjnych oraz zestaw szklanych baniek do masażu próżniowego twarzy. To wielofunkcyjne urządzenie wspiera kompleksową pielęgnację i regenerację skóry. clarena.proSTRESZCZENIE Innowacyjne podejście do wspierania mikrobiomu skóry opie- ra się na zastosowaniu kosmetyków z żywymi szczepami pro- biotycznymi. Probiotyki, prebiotyki i postbiotyki w połączeniu z formułami o fizjologicznym pH i delikatnymi składnikami są obiektem zainteresowania przemysłu kosmetycznego. Celem pracy była ocena wpływu kosmetyku zawierające- go żywy szczep Lactiplantibacillus plantarum ŁOCK 0862 na mikrobiom skóry oraz identyfikacja kluczowych składników wspierających jego funkcjonowanie. Zaobserwowana poprawa nawilżenia, większa elastycz- ność skóry, redukcja zmarszczek oraz obniżenie pH w kie- runku wartości fizjologicznych, mogą stanowić obiecującą strategię wspierania równowagi mikrobioty skóry. Probiotyki mogą być obiecującym kierunkiem we wsparciu terapii der- matoz, nie tylko poprzez łagodzenie objawów, ale także przy- wracanie równowagi ekosystemu skórnego. Słowa kluczowe: mikrobiom skóry, probiotyki, Lactiplantibacillus plantarum, bariera skórna, dysbioza, kosmetyki ABSTRACT An innovative approach to supporting the skin microbiome is based on cosmetics containing live probiotic strains. Probiotics, prebiotics, and postbiotics, combined with physiologically pH-balanced formulas and gentle ingredients, are the focus of interest in the cosmetics industry. The study aimed to evaluate the effect of a cosmetic containing the live strain Lactiplantibacillus plantarum ŁOCK 0862 on the skin microbiome and identify key ingredients that promote its functioning. The observed improvement in skin hydration and elasticity, reduction of wrinkles, and lowering of pH towards physiological values may be a promising strategy for supporting the balance of the skin microbiota. Probiotics may be a auspicious direction in aiding the treatment of dermatoses, not only by alleviating symptoms, but also by restoring the balance of the skin ecosystem. Keywords: skin microbiome, probiotics, Lactiplantibacillus plantarum, skin barrier, dysbiosis, cosmetics Diana Kurkowska 1,2 , Sylwia Poradzisz 2 , Paulina Oczkoś-Jeleń 2 1 Wydział Lekarski, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. św. Anny 12, 31-008 Kraków diana.kurkowska@bioteam.com.pl, tel. +48 721 296 138 2 BioTeam Sp. z o.o., al. Jana Pawła II 43/B, 31-864 Kraków Sposób cytowania / Cite Kurkowska D, Poradzisz S, Oczkoś-Jeleń P. Wpływ żywych szczepów Lactiplantibacillus plantarum na mikrobiom skóry. Analiza i możliwości zastosowania w kosmetologii. Aesth Cosmetol Med. 2025;14(5):259-265. https://doi.org/10.52336/acm.2025.037 Wpływ żywych szczepów Lactiplantibacillus plantarum na mikrobiom skóry. Analiza i możliwości zastosowania w kosmetologii The influence of live Lactiplantibacillus plantarum strains on the skin microbiome. Analysis and potential applications in cosmetology WPROWADZENIE Skóra, będąca największym organem ludzkiego ciała o po- wierzchni blisko 1,8 m², stanowi pierwszą linię obrony or- ganizmu przed czynnikami zewnętrznymi i patogenami. Na powierzchni skóry bytuje dynamiczny i złożony ekosystem mikroorganizmów określany mianem mikrobioty skóry [1], który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu jej zdrowia i równo- wagi, stanowiąc naturalną barierę ochronną przed patogena- mi, regulując stany zapalne oraz wspierając procesy regene- racji i gojenia tkanek [2]. Równowaga mikrobiomu skóry jest kluczowa dla jej opty- malnego funkcjonowania, jednak może zostać zaburzona przez różnorodne czynniki środowiskowe, takie jak agresyw- Original article / Artykuł oryginalny 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 49 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wne środki myjące, stres oksydacyjny czy antybiotykoterapia. Istotny wpływ mają również czynniki związane ze stylem ży- cia i otoczeniem: dieta, zmiany hormonalne, zanieczyszcze- nia powietrza, promieniowanie ultrafioletowe czy przewle- kły stres psychosomatyczny [3]. Konsekwencją tych zaburzeń jest często dysbioza, stan charakteryzujący się zakłóceniem równowagi ilościowej i jakościowej mikrobioty skóry. W za- chwianej równowadze, normalnie dominujące gatunki po- żyteczne stają się niedostatecznie reprezentowane, podczas gdy gatunki, które zazwyczaj są wypierane lub ograniczane, mogą się namnażać i zacząć dominować. Prowadzi to do upo- śledzenia funkcji barierowej skóry i zwiększonej podatności na infekcje oraz stany zapalne [1, 4]. Do schorzeń najczęściej związanych z dysbiozą należą: trądzik pospolity, atopowe za- palenie skóry i trądzik różowaty [4-6]. Skład mikrobioty skóry jest unikalny dla każdej osoby, za- leżny od wielu czynników, takich jak: wiek, płeć, dieta czy styl życia [3, 7]. Początkowy kontakt z mikroorganizmami nastę- puje podczas porodu, a mikrobiom rozwija się wraz z wie- kiem. Różnice w składzie mikrobioty obserwuje się również w zależności od obszaru ciała. Skład mikrobioty skóry różni się w zależności od obszaru ciała. Na przykład skóra twarzy, klatki piersiowej i pleców, bogata w gruczoły łojowe, jest sie- dliskiem bakterii lipofilnych (Cutibacterium spp.) oraz grzy- bów lipofilnych (Malassezia spp). Strefy wilgotne, takie jak pachy, sprzyjają rozwojowi bakterie Staphylococcus spp. i Co- rynebacterium spp., co wynika z wyższej temperatury i wil- gotności. Natomiast obszary suche, jak ramiona i nogi cha- rakteryzują się mniejszą liczbą mikroorganizmów ze względu na większe wahania termiczne [3, 5]. W związku z tym coraz większą uwagę poświęca się opracowywaniu nowoczesnych kosmetyków, które nie tylko pielęgnują skórę, ale też wspie- rają naturalną równowagę jej mikrobioty. ROLA MIKROBIOTY SKÓRY W ZDROWIU I CHOROBACH Mikrobiota skóry stanowi złożony ekosystem obejmujący nie tylko bakterie, grzyby i wirusy, lecz także archeony (np. Thaumarchaeota), pierwotniaki (np. Demodex folliculorum) oraz bakteriofagi regulujące skład bakteryjny. Zróżnicowa- ne mikroorganizmy skóry pełnią odmienne funkcje i mogą być klasyfikowane jako mutualistyczne, neutralne, oportu- nistyczne lub potencjalnie patogenne [3]. Takie ujęcie lepiej oddaje rzeczywistość ekologiczną mikrobioty niż tradycyjny podział na „korzystne” i „szkodliwe” [1]. Drobnoustroje te od- grywają istotną rolę w utrzymaniu homeostazy skóry wspie- rając jej funkcję barierową, konkurując z patogenami, modu- lując odpowiedź immunologiczną gospodarza oraz produku- jąc związki przeciwdrobnoustrojowe [1, 2, 5]. Zakłócenie równowagi mikrobiologicznej prowadzi do dys- biozy − stanu charakteryzującego się osłabieniem funkcji barierowej skóry, zwiększoną podatnością na infekcje i za- burzeniami o charakterze zapalnym [1, 4]. Dysbioza często wiąże się z nadmiernym udziałem patogenów oportunistycz- nych, takich jak Staphylococcus aureus czy szczepy Cutibacte- rium acnes tworzące biofilm, przy jednoczesnym spadku róż- norodności i liczebności komensali mutualistycznych. Nale- ży jednak podkreślić, że aktualna literatura wskazuje przede wszystkim na korelacje i rolę dysbiozy jako czynnika ryzy- ka lub modulatora przebiegu choroby, a nie na jednoznacz- ną zależność przyczynowo-skutkową. Biofilmy powstają- ce w warunkach zaburzonej równowagi mikrobioty charak- teryzują się wysoką odpornością na mechanizmy obronne gospodarza i środki przeciwdrobnoustrojowe, co dodatkowo komplikuje procesy terapeutyczne [5, 8]. Zrozumienie mechanizmów, za pomocą których bakterie komensalne, takie jak Staphylococcus epidermidis, wspiera- ją obronę skóry, ma duże znaczenie. Mikroorganizmy te pro- dukują peptydy przeciwdrobnoustrojowe, zakłócają biofilmy i modulują odpowiedzi immunologiczne. Działanie probio- tyczne nie polega więc jedynie na wprowadzeniu gatunków sprzyjających homeostazie skóry, ale na przywracaniu jej wrodzonej zdolności do samoobrony i regulacji immuno- logicznej. Oznacza to, że zrównoważona mikrobiota, szcze- gólnie poprzez działanie kluczowych komensali, aktywnie współdziała z układem odpornościowym gospodarza i funk- cją barierową [1, 2]. Wprowadzenie Lactiplantibacillus plan- tarum ma zatem na celu bezpośrednie wykonywanie podob- nych funkcji ochronnych lub tworzenie środowiska sprzyja- jącego wzrostowi i aktywności tych rodzimych, korzystnych szczepów, wzmacniając pośrednio tym samym wewnętrzne zdolności obronne skóry. Coraz więcej badań wskazuje na związki pomiędzy zabu- rzeniami mikrobiomu skóry a konkretnymi jednostkami chorobowymi. Określone gatunki drobnoustrojów są silniej skorelowane z poszczególnymi dermatozami: Staphylococcus aureus z atopowym zapaleniem skóry, Cutibacterium acnes z trądzikiem pospolitym, Malassezia spp. z łojotokowym za- paleniem skóry i łupieżem, a obniżona różnorodność mikro- bioty bywa wiązana z trądzikiem różowatym i egzemą [4-6, 8]. Włączenie tych danych pozwala lepiej zrozumieć rolę dysbio- zy nie jako jednoznacznej przyczyny, lecz jako istotnego czyn- nika ryzyka i modulatora przebiegu chorób. BADANIA KLINICZNE NAD LACTIPLANTIBACILLUS PLANTARUM W PIELĘGNACJI SKÓRY Lactiplantibacillus plantarum jest jednym z najbardziej obie- cujących szczepów probiotycznych badanych pod kątem wpływu na zdrowie skóry. Istnieją liczne dowody kliniczne potwierdzające jego korzystne działanie, zarówno w aplika- cjach miejscowych, jak i doustnych [6, 9-11]. Miejscowe zastosowanie L. plantarum w atopowym zapa- leniu skóry (AZS) okazało się obiecującą terapią w celu po- prawy bariery skórnej w tej przewlekłej chorobie zapalnej. L. plantarum wywiera swoje działanie wspierające poprzez wiele mechanizmów: moduluje mikrobiotę skóry poprzez 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 50 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wredukcję nadmiernego wzrostu gatunków patogennych, ta- kich jak Staphylococcus aureus, hamuje cytokiny prozapal- ne poprzez obniżanie stanu zapalnego mediowanego przez Th2 oraz promuje integralność bariery naskórkowej poprzez wzmacnianie produkcji kluczowych składników struktural- nych, takich jak ceramidy i białka połączeń ścisłych, zmniej- szając tym samym przezskórną utratę wody (TEWL, transe- pidermal water loss). Badania przedkliniczne i kliniczne wy- kazały znaczną poprawę wskaźników nasilenia AZS, w tym zmniejszenie rumienia, świądu i TEWL [1, 6]. Doustne zastosowanie L. plantarum na starzenie się skóry i nawilżenie zostało potwierdzone w randomizowanym, po- dwójnie zaślepionym, kontrolowanym placebo badaniu kli- nicznym z udziałem 110 ochotników (w wieku 41-59 lat z su- chą skórą i zmarszczkami) [10]. Badanie wykazało korzyści przeciwstarzeniowe doustnego Lactiplantibacillus planta- rum HY7714 (1 × 10^10 CFU/dzień przez 12 tygodni). Zaobser- wowano znaczący wzrost zawartości wody w skórze twarzy (p<0,01) i rąk (p<0,05) w grupie probiotycznej. W dwunastym tygodniu transepidermalna utrata wody znacząco zmniejszy- ła się w obu grupach, ale była bardziej wyraźnie zahamowana na twarzy i przedramieniu w grupie probiotycznej w dwuna- stym tygodniu. Odnotowano również znaczące zmniejszenie głębokości zmarszczek w grupie probiotycznej w dwunastym tygodniu. Elastyczność skóry w grupie probiotycznej popra- wiła się o 13,17% po 4 tygodniach i o 21,73% po 12 tygodniach (p<0,05 vs. kontrola). Wygląd skóry również znacząco popra- wił się w dwunastym tygodniu. Te efekty są powiązane z re- gulacją komórek odpornościowych i cytokin zapalnych, a tak- że ze zwiększonym nawilżeniem skóry poprzez regulację eks- presji seryny palmitoilotransferazy i ceramidazy [1, 10]. Dodatkowe wyniki z badań naukowych Potwierdzenie działania przeciwstarzeniowego na podstawie innych badań z suplementacją doustną: Badania kliniczne z podwójnie ślepą próbą wykazały, że doustna suplementa- cja L. plantarum może chronić przed fotostarzeniem wywo- łanym promieniowaniem UV. Zaobserwowano, że szczep ten znacząco zwiększa poziom kolagenu typu I i zmniejsza głę- bokość zmarszczek w porównaniu do grupy placebo u pa- cjentów eksponowanych na słońce, co wiąże się ze zdolno- ścią bakterii do modyfikacji szlaków sygnałowych związanych z macierzą zewnątrzkomórkową [2]. Mechanizm przeciwzapalny oraz wpływ na trądzik – wyniki badań in vitro i klinicznych: Wykazano, że metabolity L. plan- tarum (np. kwasy tłuszczowe krótkołańcuchowe) mają silne działanie hamujące wzrost Cutibacterium acnes, co jest klu- czowe w patogenezie trądziku pospolitego. Ponadto wybrane szczepy L. plantarum zmniejszają indukowaną przez C. acnes produkcję interleukin prozapalnych (np. IL-8) przez keraty- nocyty, co sugeruje ich potencjał w łagodzeniu stanów zapal- nych w przebiegu trądziku [8]. Wzmacnianie funkcji bariery skórnej – wyniki badań me- chanistycznych: Liczne dowody wskazują, że L. plantarum może bezpośrednio regulować ekspresję genów związa- nych z funkcjonowaniem bariery naskórkowej. Stwierdzono wzrost ekspresji lorykryny i filagryny – białek niezbędnych do utrzymania spójności i nawilżenia warstwy rogowej [1, 11]. CEL PRACY Celem pracy była ocena wpływu kosmetyku zawierające- go żywy szczep Lactiplantibacillus plantarum ŁOCK 0862 na mikrobiom skóry oraz identyfikacja kluczowych składników wspierających jego funkcjonowanie. METODOLOGIA Charakterystyka badania i uczestników Badanie było obserwacyjnym badaniem klinicznym, które- go celem była ocena wpływu kosmetyków probiotycznych na mikrobiotę skóry i parametry fizjologiczne. W badaniu wzięła udział grupa 40 osób, w tym 36 kobiet i 4 mężczyzn, w wieku od 21 do 77 lat. Uczestnicy stosowali krem do twarzy zawiera- jący żywy szczep probiotyczny Lactiplantibacillus plantarum ŁOCK 0862. Koncentracja bakterii probiotycznych w prepara- cie wynosiła >40000 CFU/ml. Krem był aplikowany regular- nie przez okres 4 tygodni. Pomiary i oceny przeprowadzono w trzech odrębnych etapach: przed rozpoczęciem stosowania kremu (punkt wyjściowy), po jednorazowej aplikacji oraz po 4 tygodniach regularnego użytkowania produktu. Badana gru- pa 40 osób była podzielona na 4 podgrupy po 10 osób w za- leżności od posiadanej cery: sucha, normalna, tłusta i mie- szana. W pierwszym kroku zostały wykonane badania dermato- logiczne. Testy kontaktowe – płatkowe (wg Jadassohna-Blo- cha w modyfikacji Rudzkiego) prowadzone były pod nadzo- rem lekarza dermatologa. Oceny tolerancji skórnej na bada- ny preparat dokonano na grupie 40 zdrowych probantów bez dodatniego wywiadu alergicznego. Odczyt testów płatkowych miał miejsce po 48 i 72 godzinach. Pomiary mikrobiologiczne skóry Głównym celem badań mikrobiologicznych była analiza składu i równowagi mikrobiomu skóry. Standardowe proce- dury pobierania próbek mikrobiologicznych skóry zostały za- stosowane w przedstawionej analizie (badane osoby nie sto- sowały żadnej pielęgnacji poza zaleconą, a w dniu badania nie aplikowały żadnych kosmetyków). Próbki mikrobiologicz- ne pobrano z obszaru o wymiarach 5 × 5 cm z powierzchni po- liczka za pomocą sterylnego wacika nasączonego roztworem zbierającym, takim jak 0,9% NaCl, poprzez wielokrotne skro- banie obszaru. Zebrane próbki zostały od razu schłodzone do niskiej temperatury, aby przygotować je do posiewu mikro- biologicznego. 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 51 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” WNależy mieć na uwadze, że zastosowana metoda kla- sycznych posiewów mikrobiologicznych pozwoliła na oce- nę zmian jedynie w wybranych, hodowlanych frakcjach mi- kroorganizmów. Metoda ta nie odzwierciedla pełnej, złożonej różnorodności biologicznej całej mikrobioty skóry. Pełniejszą i bardziej wszechstronną charakterystykę całego ekosystemu mikrobiomu skóry, w tym frakcji niehodowalnych, mogłoby dać sekwencjonowanie genu 16S rRNA. Badania instrumentalne parametrów skórnych W celu oceny wpływu kosmetyku na skórę przeprowadzono szereg badań instrumentalnych. Pomiary obejmowały: • nawilżenie skóry – mierzone za pomocą korneometru, który ocenia zawartość wody w warstwie rogowej naskórka; • przezskórną utratę wody TEWL – mierzoną za pomocą te- wametru, który informuje o integralności funkcji bariero- wej skóry; • elastyczność skóry – oceniana za pomocą kutometru, który mierzy zdolność skóry do powrotu do pierwotnego kształtu po odkształceniu; • głębokość zmarszczek – oceniana za pomocą analizatora obrazu twarzy, który mierzy ukształtowanie powierzchni skóry; • pH skóry – oznaczane za pomocą pH-metru, stanowi istot- ny parametr oceny równowagi płaszcza kwasowego i ogól- nego stanu bariery ochronnej skóry. Przed wykonaniem pomiarów instrumentalnych uczestni- cy przebywali w pomieszczeniu o kontrolowanej temperatu- rze i wilgotności, co pozwoliło na zachowanie standaryzowa- nych warunków pomiarowych. Analiza sensoryczna Analiza sensoryczna obejmowała subiektywną ocenę właści- wości aplikacyjnych kremu, dokonywaną przez uczestników badania. W badaniach sensorycznych produktów kosmetycznych zastosowano kwestionariusze, w których uczestnicy ocenili różne atrybuty produktu, takie jak: jednorodność, konsysten- cja, stopień rozprowadzania, lepkość, natłuszczenie, nawilże- nie i wygładzenie. Połączenie analizy mikrobiologicznej, instrumentalnej oraz sensorycznej w ramach jednej metodologii umożli- wia pełną i wiarygodną ocenę skuteczności kosmetyku pro- biotycznego. Takie podejście pozwala nie tylko określić jego wpływ na mikrobiotę skóry, lecz także powiązać obserwo- wane zmiany biologiczne z mierzalnymi poprawami para- metrów fizjologicznych oraz subiektywnym odczuciem użyt- kownika. WYNIKI U 40 badanych osób wyniki prób płatkowych wypadły ujem- nie, co oznacza, że produkt nie wywołał u badanych proban- tów odczynu drażniącego ani alergizującego. Po przeprowa- dzeniu testów płatkowych stwierdzono, że krem do twarzy z żywymi probiotykami nie powinien wykazywać działania drażniącego. Wpływ kosmetyków z probiotykami na mikrobiotę skóry Wyniki badań nad wpływem kremu probiotycznego na mi- krobiotę skóry oparto na analizie klasycznych posiewów mi- krobiologicznych. Metoda ta umożliwiła ocenę zmian w li- czebności hodowalnych frakcji mikroorganizmów, ze szcze- gólnym uwzględnieniem wybranych gatunków uznawanych za potencjalnie problematyczne lub korzystne dla skóry (m.in. bakterie z rodzaju Staphylococcus spp., w tym S. aureus; Bacillus spp. Cutibacterium acnes, pałeczki Gram-ujemne). Stwierdzono istotne statystycznie zmiany (p<0,05) w wyżej wymienionych frakcjach mikroorganizmów po 4 tygodniach stosowania kremu. Wśród hodowalnych gatunków faktycz- nie zidentyfikowanych w badaniu, zaobserwowano korzyst- ny trend: • hodowalne bakterie potencjalnie patogenne (m.in. Cuti- bacterium acnes, S. aureus): średnia liczba kolonii (CFU/ml) uległa istotnemu spadkowi. Przykładowo średnia liczeb- ność spadła z poziomu wyjściowego 4,5x10 6 CFU/ml do 2,8x10 4 CFU/ml po 4 tygodniach. Badanie przeprowadzone na ograniczonej grupie 40 osób bez grupy placebo, wykazało statystycznie istotną różnicę (p<0,05) w liczebności bakterii potencjalnie chorobotwór- czych po 4 tygodniach stosowania. Wizualna analiza wykre- su słupkowego (rys. 1) pokazuje wyraźny spadek liczby pato- genów po 4 tygodniach stosowania w porównaniu do warto- ści początkowej. W przeprowadzonym badaniu do oceny statystycznej wy- korzystano test t-Studenta, aby sprawdzić, czy zaobserwo- wane zmiany w liczebności bakterii po zastosowaniu kremu probiotycznego są istotne statystycznie, czy też mogą wyni- kać z przypadku. Stwierdzenie „istotna statystycznie różni- ca" (p<0,05) po teście t-Studenta oznacza, że różnica mię- dzy średnią sprzed aplikacji a średnią po aplikacji jest na tyle duża, że jej wystąpienie przypadkiem jest mało prawdopo- Rys. 1 Zmniejszenie liczebności bakterii potencjalnie chorobotwórczych w hodowlanych frak- cjach bakterii skóry. Badanie przeprowadzone na grupie 40 badanych. Istotna statystycznie różnica po 4 tygodniach stosowania (p<0,05) Źródło: Opracowanie własne 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 52 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wdobne (poniżej 5%). Tym samym można wnioskować, że to interwencja (użycie kremu probiotycznego) jest czynnikiem, który wywołał tę zmianę. Co więcej, stwierdzono obecność pałeczek kwasu mle- kowego na powierzchni skóry u 80% badanych już po jed- norazowej aplikacji kremu. Należy podkreślić, że hodowal- ne pałeczki kwasu mlekowego zostały poddane szczegóło- wej identyfikacji za pomocą analiz mikroskopowych, testów biochemicznych (API) oraz określenia profilu lekowrażliwo- ści, co pozwoliło na potwierdzenie, że zaobserwowana popu- lacja jest zgodna ze szczepem Lactiplantibacillus plantarum (ŁOCK 0862) wprowadzonym do preparatu. Obecność ta jest silnym wskaźnikiem zdolności produktu do natychmiastowej interakcji z ekosystemem skóry. Krem probiotyczny wykazał pozytywny wpływ na parame- try skórne, odnotowując poprawę nawilżenia, elastyczności, zmniejszenie głębokości zmarszczek oraz obniżenie pH skó- ry. Stwierdzone korzyści prawdopodobnie są efektem wie- loczynnikowym, wynikającym ze złożonej interakcji: obec- ności probiotyków, potencjalnych metabolitów szczepu oraz jego działania na hodowalne frakcje mikrobiomu. Po okresie 4 tygodni stosowania zaobserwowano: • poprawę nawilżenia skóry – średnio o 16-20% w badanych grupach, • wzrost elastyczności skóry – średnio o 15-23% w badanych grupach, • zmniejszenie głębokości zmarszczek – średnio o 15-22% w badanych grupach, • obniżenie pH skóry o 0,5 jednostki, co sprzyja utrzymaniu fizjologicznej bariery hydrolipidowej. Obserwowane średnie obniżenie pH o 0,5 jednostki pro- wadzące do przywrócenia fizjologicznego (kwaśnego) pH, ma znaczące implikacje fizjologiczne (rys. 2). Zdrowa skóra utrzymuje kwaśne pH, zazwyczaj w zakresie 4,5-5,5, znane jako „płaszcz kwasowy”. To kwaśne środowisko jest kluczowe dla optymalnego funkcjonowania enzymów bariery skórnej, hamowania wzrostu wielu bakterii patogen- nych (które często rozwijają się w wyższym pH) oraz wspie- rania wzrostu korzystnych bakterii komensalnych. Przesu- nięcie pH skóry w kierunku bardziej kwaśnego zakresu (np. z 5,75 do 5,25) bezpośrednio wspiera naturalne mechanizmy obronne skóry i jej ogólne zdrowie [6]. Jest to fundamentalna korzyść w przypadku schorzeń charakteryzujących się upo- śledzoną funkcją bariery lub dysbiozą. Zastosowanie kremu z probiotykami wywołuje natychmia- stowe i istotne statystycznie obniżenie pH skóry we wszyst- kich czterech badanych typach skóry. Krem efektywnie prze- suwa pH w kierunku lekko kwaśnym (ok. 5,5). We wszystkich badanych grupach różnica w pH jest istotna statystycznie na poziomie istotności α = 0,05. Oznacza to, że natychmiastowy spadek pH skóry po aplikacji kremu jest efektem rzeczywi- stym i powtarzalnym, a nie dziełem przypadku. Tylko w grupie cery mieszanej efekt obniżenia pH utrzy- muje się na poziomie istotnym statystycznie po miesiącu stosowania kremu. Dla cery tłustej, normalnej i suchej śred- nia wartość pH po miesiącu jest statystycznie nieodróżnial- na od wartości pH przed rozpoczęciem badania. Sugeruje to, że w przypadku tych typów skóry utrwalenie efektu normali- zacji pH prawdopodobnie wymaga dłuższego okresu stoso- wania kremu. Wszystkie przedstawione badania są ze sobą ściśle powią- zane, tworząc spójny obraz mechanizmu działania kremu do twarzy z żywym szczepem Lactoplantibacillus plantarum. Skuteczna, przejściowa kolonizacja przez probiotyki prowa- dzi prawdopodobnie do produkcji kwasów organicznych, ta- kich jak kwas mlekowy, co z kolei obniża pH skóry (rys. 2). To bardziej kwaśne środowisko, w połączeniu z potencjal- nym wykluczeniem konkurencyjnym lub produkcją substan- cji przeciwdrobnoustrojowych przez probiotyk, tworzy nieko- rzystne warunki dla bakterii patogennych, prowadząc do ich redukcji (rys. 1). Ta sekwencja zdarzeń demonstruje spójny i biologicznie wiarygodny mechanizm działania. To synergi- styczne podejście do zdrowia skóry stanowi silny argument i podkreśla korzyści ze stosowania takich produktów. Analiza sensoryczna kremu do twarzy Analiza sensoryczna kremu do twarzy wykazała bardzo dobre i dobre oceny w kluczowych kategoriach, co potwierdza wy- soką akceptowalność produktu przez użytkowników. Warto- ści średnie punktów dla poszczególnych atrybutów były na- stępujące: • jednorodność: 5 punktów (ocena bardzo dobra), • konsystencja: 4,5 punktu (ocena dobra/bardzo dobra), • stopień rozprowadzania preparatu na skórze: 4,5 punktów (ocena dobra/bardzo dobra), • lepkość: 4,5 punktu (ocena dobra/bardzo dobra), • natłuszczenie: 4 punkty (ocena dobra), • nawilżenie: 4,5 punktu (ocena dobra/bardzo dobra), • wygładzenie: 4,5 punktu (ocena dobra/bardzo dobra), W przypadku produktów kosmetycznych akceptacja sen- soryczna stanowi nie tylko aspekt komercyjny, lecz także Rys. 2 Zmiana wartości pH skóry po zastosowaniu kremu z żywymi probiotykami po 4-tygo- dniowym stosowaniu. Badanie przeprowadzone na grupie 40 osób Źródło: Opracowanie własne 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 53 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wistotny czynnik warunkujący konsekwentne stosowanie pre- paratu zgodnie z zaleceniami. Produkt, niezależnie od jego naukowej skuteczności, nie przyniesie oczekiwanych korzy- ści, jeśli użytkownicy nie będą zadowoleni z jego odczucia na skórze lub sposobu aplikacji. To podkreśla całościowe rozu- mienie, że skuteczność w kontekście kosmetycznym musi być połączona z przyjemnym doświadczeniem użytkownika, aby zapewnić trwałe korzyści. Kluczowe składniki kosmetyków wspierających zrównoważoną mikrobiotę Na podstawie przeprowadzonych badań własnych oraz prze- glądu literatury naukowej określono kluczowe składniki, któ- re powinny znajdować się w kosmetykach wspierających zrównoważoną mikrobiotę skóry [2, 12]. Stwierdzono znacz- ną poprawę parametrów takich jak: nawilżenie, elastyczność, pH i TEWL dla kosmetyków zawierających: • probiotyki − żywe kultury bakterii, które podczas aktyw- ności na skórze mogą potencjalnie wytwarzać substancje wspomagające nawilżenie (np. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, kwas mlekowy) oraz wykazywać działanie mo- dulujące mechanizmy immunologiczne i wzmacniające funkcje barierowe [1, 6]; • prebiotyki − selektywne substraty odżywcze (np. oligosa- charydy, inulina, gluko-oligosacharydy), które stymulują wzrost i aktywność korzystnych mikroorganizmów obec- nych na skórze [12]; • postbiotyki − bioaktywne metabolity wytwarzane przez probiotyki (np. kwasy organiczne, bakteriocyny, witaminy), które – zgodnie z wynikami badań in vitro i wstępnych ba- dań pilotażowych – mogą korzystnie oddziaływać na funk- cje skóry i jej mikrobiom [8, 12]. Dodatkowo kosmetyki wspierające mikrobiom skóry po- winny charakteryzować się: • fizjologicznym pH (około 4,5–5,5), które sprzyja utrzymaniu kwaśnej bariery hydrolipidowej, która wspiera zdrowy mi- krobiom i stanowi naturalną ochronę przed patogenami [1]; • brakiem drażniących substancji, takich jak silne detergenty, denaturowany alkohol i inne składniki, które mogą zakłó- cać barierę skórną i negatywnie wpływać na mikrobiom [1]; • zawartością składników nawilżających i łagodzących (np. ceramidy, kwas hialuronowy, niacynamid, pantenol), któ- re wspierają integralność bariery skórnej, co pośrednio ko- rzystnie wpływa na mikrobiom [1, 2]; • delikatnymi systemami konserwującymi i stabilizujący- mi – utrzymanie żywotności żywych kultur probiotycz- nych w formule kosmetycznej to istotne wyzwanie techno- logiczne, ponieważ standardowe konserwanty, choć nie- zbędne dla bezpieczeństwa mikrobiologicznego zgodnie z obowiązującymi normami, mogą jednocześnie elimino- wać bakterie probiotyczne. Z tego względu, w produkcie zastosowano strategie tech- nologiczne i formulacyjne, które minimalizują ten konflikt, np. poprzez użycie łagodnych dla bakterii kwasu mlekowe- go konserwantów w minimalnych stężeniach, wykorzystanie opakowań typu airless − chroniących przed kontaminacją ze- wnętrzną lub zastosowanie technologii mikrokapsułkowania szczepu, co chroni go przed szkodliwym działaniem innych składników formulacji. Ta kompleksowa lista kluczowych składników i zasad for- mulacji obejmująca pH, brak agresywnych chemikaliów oraz delikatne konserwanty, podkreśla wyrafinowane „całościowe podejście” do formulacji kosmetycznej. Wskazuje to na zro- zumienie, że zdrowie mikrobiomu nie polega wyłącznie na wprowadzaniu korzystnych bakterii, ale na stworzeniu opty- malnego i wspierającego środowiska zarówno dla mikroor- ganizmów, jak i dla wrodzonych funkcji skóry, maksymalizu- jąc efekty synergiczne [1, 2]. DYSKUSJA Analiza wyników badania, w którym zastosowano krem ze szczepem Lactiplantibacillus plantarum ŁOCK 0862, sugeru- je jego korzystny wpływ na wybrane, hodowalne frakcje mi- krobioty skóry oraz parametry fizjologiczne. Należy jednak zaznaczyć, że ze względu na klasyczną metodę posiewów mi- krobiologicznych, małą grupę badaną oraz brak grupy kon- trolnej (placebo), wyciąganie kategorycznych stwierdzeń o wpływie na całą mikrobiotę skóry jest ograniczone. Badanie wykazało tendencję do modyfikacji składu ho- dowalnej mikrobioty skóry, co jest kluczowe dla osiągnięcia zrównoważonej mikrobioty. Stwierdzono statystycznie istot- ną redukcję liczebności hodowalnych mikroorganizmów po- tencjalnie patogennych. W szczególności zaobserwowano spadek liczebności Cutibacterium acnes oraz Staphylococ- cus aureus, które są często powiązane ze stanami zapalnymi i trądzikiem [4, 8]. Jednocześnie odnotowano wzrost popula- cji komensalnych gatunków, takich jak Staphylococcus epider- midis. Ten kierunek zmian jest zgodny z założeniami probio- tycznej interwencji, mającej na celu wzmocnienie komensal- nych drobnoustrojów. Aplikacja kremu doprowadziła do poprawy parametrów fi- zjologicznych skóry, w tym obniżenia pH, wzrostu nawilże- nia i elastyczności. Korzyści te są prawdopodobnie efektem synergicznego działania szczepu probiotycznego i innych składników formulacji [1, 10]. W kontekście bezpieczeństwa, produkt wykazał się dobrą tolerancją przez badanych i nie odnotowano niepożądanych reakcji ani podrażnień. Anali- za sensoryczna również potwierdza wysoką jakość i akcepto- walność produktu przez użytkowników, co jest kluczowe dla sukcesu rynkowego kosmetyków. Wyniki te są zgodne z ro- snącą liczbą dowodów naukowych wskazujących na korzyści płynące z zastosowania probiotyków w dermatologii oraz ko- smetologii [6, 9, 10]. Podkreślono również znaczenie synergicznego podejścia do formulacji kosmetyków wspierających mikrobiom. Włą- czenie probiotyków, prebiotyków i postbiotyków wydaje się 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 54 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wbyć kluczowe dla optymalnego działania. Prebiotyki dostar- czają składników odżywczych dla korzystnych mikroorgani- zmów, podczas gdy postbiotyki, będące metabolitami probio- tyków, wykazują bezpośrednie korzystne działanie na skórę i jej mikrobiom. Ponadto utrzymanie fizjologicznego pH skó- ry, unikanie agresywnych substancji oraz stosowanie delikat- nych konserwantów i składników nawilżających są niezbęd- ne do zachowania integralności bariery skórnej i wspierania zdrowego mikrobiomu [1]. Uzyskane wyniki korespondują z szerszymi doniesienia- mi literaturowymi na temat korzystnego działania szczepów z rodzaju Lactiplantibacillus na skórę. Przykładowo, badania kliniczne nad doustnym szczepem Lactiplantibacillus plan- tarum HY7714 również wykazały efekty przeciwstarzeniowe i poprawę nawilżenia [10]. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że szczep ŁOCK 0862 oraz szczep doustny HY7714 są odmiennymi szczepami o po- tencjalnie różnych mechanizmach działania. Efekty zaob- serwowane w niniejszym badaniu (przy miejscowej aplikacji ŁOCK 0862) nie są tożsame z tymi uzyskanymi w badaniach nad doustną suplementacją innych szczepów L. plantarum [6]. Porównanie to, jedynie wskazuje na potencjał gatunku Lactiplantibacillus plantarum w dermatologii. Chociaż przedstawione badanie dostarcza obiecujących wyników, szczegółowe mechanizmy, za pomocą których pro- biotyki wpływają na poprawę zdrowia skóry, wciąż pozosta- ją przedmiotem dalszych badań. Różne szczepy probiotyczne mogą mieć zróżnicowane efekty, co podkreśla potrzebę dal- szych badań nad specyficznymi szczepami i ich zastosowa- niami [11]. WNIOSKI Innowacyjne podejście do wspierania mikrobiomu skóry, po- legające na zastosowaniu kosmetyków z żywymi szczepami probiotycznymi, stanowi nową i obiecującą możliwość w pie- lęgnacji skóry wrażliwej i problematycznej. Wyniki sugerują, że krem probiotyczny z Lactiplantibacil- lus plantarum ŁOCK 0862 jest bezpiecznym sposobem na po- prawę mikrobiomu skóry i ogólnego stanu jej zdrowia. Probiotyki mogą być obiecującym nowym rozwiązaniem we wsparciu terapii takich schorzeń skóry jak: trądzik, egze- ma i trądzik różowaty, oferując podejście, które nie tylko ła- godzi objawy, ale także przywraca fundamentalną równo- wagę ekosystemu skórnego [4, 6]. To wskazuje na potencjał transformacji w zarządzaniu stanami skóry, przesuwając pa- radygmat z leczenia objawowego na przywracanie podstawo- wej równowagi ekosystemu skóry. PODSUMOWANIE Kosmetyki wspierające mikrobiom skóry wymagają cało- ściowego podejścia, uwzględniającego zarówno bezpośred- ni wpływ składników na mikroorganizmy, jak i ich wpływ na fizjologię skóry. Zastosowanie probiotyków, prebiotyków i postbiotyków w połączeniu z formułami o fizjologicznym pH i delikatnymi składnikami, stanowi obiecującą strate- gię w tworzeniu skutecznych produktów do pielęgnacji skóry [8]. Dalsze badania są konieczne, aby w pełni zrozumieć inte- rakcje między składnikami kosmetycznymi a mikrobiomem skóry oraz zoptymalizować formuły w celu osiągnięcia mak- symalnych korzyści dla zdrowia skóry. LITERATURA / REFERENCES 1 . Lee HJ, Kim M. Skin Barrier Function and the Microbiome. Int J Mol Sci. 2022;23(21):13071. https://doi.org/10.3390/ijms232113071 2 . Ratanapokasatit Y, Laisuan W, Rattanarukkrom T, et al. How Microbio- mes Affect Skin Aging The Lipdated Evidence and Current Perspectives. Life (Basel). 2022;12(7):936. https://doi.org/10.3390/life12070936 3 . Dimitriu PA, Iker B, Malik K, et al. New insights into the intrinsic and extrinsic factors that shape the human skin microbiome. MBio. 2019;10(4):1-14. https://doi.org/10.1128/mBio.00839-19 4 . Bjerre RD, Bandier J, Skov L, et al. The role of the skin microbiome in atopic dermatitis. British Journal of Dermatology. 2017;177(5):1272-1278 https://doi.org/10.1111/bjd.15390 5 . Callewaert C, Ravard Helffer K, Lebaron P. The skin microbiome and its interaction with the environment. American Journal of Clinical Dermato- logy 2020;21:4-11. https://doi.org/10.1007/s40257-020-00551-x 6 . Mukarram M, Rizzo D, Omari S, et al. The Impact of Topical Probiotic Lactobacillus plantarum on Skin Barrier Repair in Atopic Dermatitis. Am J Dermatol. 2025;8(3):19-36. https://doi.org/10.20431/2456-0022.0803003 7 . Luna PC. Skin Microbiome as Years Go By. Am J Clin Dermatol 2020; 21:12-17. https://doi.org/10.1007/s40257-020-00549-5 8 . Podrini C, Schramm L, Marianantoni G, et al. Topical Administration of Lactiplantibacillus plantarum (SkinDuo TH ) Serum Improves Anti-Acne Properties. Microorganisms. 2023;11(2):417. https://doi.org/10.3390/microorganisms11020417 9 . Falholt Elvebakken H, Bruntse AB, Vedel C, Kjærulff S. Topical Lactiplan- tibacillus plantarum LB244R ointment alleviates skin aging. An explora- tory trial. Cosmet Dermatol. 2023;22(6):1911-1918. https://doi.org/10.1111/jocd.15657 10 . Lee DE, Huh CS, Ra J, et al. Clinical evidence of effects of Lactiplanti- bacillus plantarum HY7714 on skin aging: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. J Microbiol Biotechnol. 2015;25(12):2160-2168. https://doi.org/10.4014/jmb.1509.09021 11 . Tsai WH, Chou CH, Chiang YJ, et al. Regulatory effects of Lactobacillus plantarum-GMNL6 on human skin health by improving skin microbio- me. Int J Med Sci. 2021;18(5):1114-1120. https://doi.org/10.7150/ijms.51545 12 . Mori N, Kano M, Masuoka N, et al. Effect of probiotic and prebiotic fer- mented milk on skin and intestinal conditions in healthy young female students. Biosci Microbiota Food Health. 2016;35(3):105-112. https://doi.org/10.12938/bmfh.2015-022 otrzymano / received: 23.07.2025 | poprawiono / corrected: 01.08.2025 | zaakceptowano / accepted: 13.08.2025 5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 55 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” WCZYSTA | SKUTECZNA | PRECYZYJNA DOSKONAŁA. NATURALNIE Odkryj więcej na www.focusonbeauty.pl Focus On Beauty focusonbeauty.pl Bądźmy w konta :5 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 57 ARTYKUŁ EKSPERCKI E Maja Czerwińska-Rogowska dr n. med. n. o zdr., dietetyk kliniczny specjalizujący się w onkologii i zaburzeniach hormonalnych, kosmetolog, autorka licznych publikacji i szkoleń dla dietetyków oraz kosmetologów, wykładowca akademicki BAKTERIE JELITOWE Z wiekiem w przewodzie pokarmowym zachodzą istotne zmiany. Dotyczą one zarówno samych tkanek, jak i bakterii jelitowych. W badaniach wyróżnia się trzy grupy bakterii szczególnie po- wiązanych z procesem starzenia. • Grupa 1. Korzystne bakterie, pożyteczni pro- ducenci krótkołańcuchowych kwasów tłusz- czowych (SCFA). Ich liczebność zmniejsza się wraz z wiekiem. Są to m.in. Faecalibacterium, Roseburia, Coprococcus. • Grupa 2. Bakterie, których przybywa wraz z niezdrowym starzeniem. Należą do nich: Clo- stridium, Bilophila, Eggerthella. • Grupa 3. Bakterie wspierające zdrowe starze- nie. Ich udział rośnie w miarę starzenia, ale spada w przypadku występowania chorób przewlekłych. Należą do niej m.in. Odoribacter i Akkermansia. Zmiany w mikrobiocie związane z niezdro- wym starzeniem się dotyczą nie tylko składu bakterii jelitowych. Skutkują także cieńszą warstwą śluzu (pełniącego funkcję ochronną) oraz zwiększoną przepuszczalnością bariery je- litowej. Kluczowe znaczenie mają tzw. połącze- nia ścisłe (tight junctions) między komórkami nabłonka jelita. Można je porównać do „furtek bezpieczeństwa”, które przepuszczają skład- niki odżywcze, a zatrzymują to, co groźne. Gdy połączenia ścisłe słabną, do krwi łatwiej prze- nikają substancje potencjalnie szkodliwe. Naj- więcej mówi się w tej kwestii o lipopolisachary- dzie (LPS). Gdy dostaje się on przez nieszczelne jelito do krwiobiegu, staje się silnym bodźcem dla układu odpornościowego. Może on wywo- ływać i podtrzymywać przewlekły stan zapalny o niskim nasileniu, znany jako „inflammaging”. W konsekwencji, rośnie ryzyko zaburzeń meta- bolicznych (insulinooporności, cukrzycy typu 2, choroby wieńcowej), szybszej degradacji tka- nek, a nawet procesów neurodegeneracyjnych w mózgu. Na „tempo” starzenia wpływa również gospodarka węglowodanowa. Przewlekle pod- wyższony poziom insuliny i glukozy sprzyja po- wstawaniu zaawansowanych produktów glikacji (AGEs), które usztywniają kolagen i upośledzają regenerację tkanek. AKKERMANSIA MUCINIPHILA W tym kontekście jedna z bakterii przyciąga szczególną uwagę: Akkermansia muciniphi- la, a dokładniej szczep Muc T . To komensal- ny „mieszkaniec” naszych jelit, którego udział w mikrobiocie osób dorosłych stanowi 0,5-5%. S tarzenie to proces nieuchronny. Jednak to, w jaki sposób przebiega, w pewnym stopniu zależy od nas. W ostatniej dekadzie akcent medycyny i nauki przesunął się z wy- dłużania samego życia (lifespan) na wydłuża- nie jego części przeżywanej w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej (healthspan). Coraz częściej zastanawiamy się więc nie nad tym, jak żyć dłużej, ale jak żyć dłużej w zdrowiu. Wpływ mają na to m.in. nasz styl życia (dieta, aktywność, nałogi), metabolizm czy spraw- ność układu odpornościowego. Co ciekawe, coraz więcej badań wskazuje na istotną rolę mikrobioty jelitowej w procesie zdrowego starzenia się. Pasteryzowana Akkermansia muciniphila Muc T Bakteria, która może wspierać zdrowe starzenieNext >