< PreviousDAY & NIGHT Wyjątkowa moc naturalnych składników dla skóry dojrzałej BETA SKIN PRO Beta Skin PRO to nowoczesna linia kosmetyków na dzień i na noc zapewniająca intensywne i długotrwałe działanie nawilżające, rewitalizujące oraz przeciwzmarszczkowe. Beta Skin PRO ma satynową formułę bogatą w drogocenne naturalne składnik: Beta glukan z owsa, olej różany, olej arganowy i jojoba, resweratrol z czerwonych winogron, kompleks ceramidów w połączeniu z kwasem hialuronowym, niacyniamid (wit B3), olej kokosowy. Beta Skin PRO daje efekt wygładzenia skóry, przywraca witalność, elastyczność i blask. Intensywnie nawilża, poprawia koloryt i pięknie pachnie, co sprawia, że codzienna pielęgnacja staje się przyjemnością. Możemy cofnąć czas :)5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 19 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P ZADBAJ O SKÓRĘ POMIĘDZY ZABIEGAMI PROFESJONALNA PIELĘGNACJA OD LABORATOIRES FILLMED Linia Skin Perfusion to innowacyjne kosmeceutyki, które powstały z myślą o zapewnieniu skórze kompleksowej i profesjonalnej pielęgnacji – formuły zawierają wysokiej jakości składniki dermatologiczne w optymalnych stężeniach. Gama Boosterów FILLMED za- wiera najbardziej sprawdzone w procedurach przeciwstarze- niowych składniki aktywne w wysokich i bezpiecznych dla skóry stężeniach. Dzięki sub- stancjom wykorzystywanym w zabiegach medycyny este- tycznej, Boostery Skin Perfusion stanowią kurację ukierunkowa- ną na konkretny problem skóry: zmarszczki, suchość skóry, utra- ta blasku i jędrności, przebarwie- nia czy niedoskonałości. NAWILŻANIE TO PODSTAWA Chciałabyś zregenerować skó- rę po upalnym lecie? A może zastanawiasz się, jak przygoto- wać ją na niższe temperatury? Zabieg mezoterapii, np. pre- paratem NCTF®135HA marki FILLMED, sprawi, że Twoja skóra będzie lepiej nawilżona i odżywiona, a zmarszczki wy- gładzone. Pomiędzy zabiegami stosuj rano i/lub wieczorem HYDRA-BOOSTER, który dzię- ki zastosowaniu dwóch wiel- kości cząsteczek kwasu hialu- ronowego zapewnia działanie nawilżające na wszystkich po- ziomach skóry, dając efekt dłu- gotrwałego nawodnienia. GŁADKA SKÓRA? BARDZO PROSZĘ! Zastanawiasz się nad wygładze- niem głębokich zmarszczek? Z pomocą przyjdzie lekarz me- dycyny estetycznej oraz zabie- gi iniekcyjne z zastosowaniem wypełniaczy, np. preparatami z linii Art Filler®. Pamiętaj jed- nak o odpowiedniej pielęgnacji w domu, która pozwoli Ci na dłu- go utrzymać młodszy wygląd. TIME-BOOSTER z linii Skin Perfusion dzięki zawartości re- tinolu, tokoferolu i beta-karote- nu wygładza płytsze i głębsze zmarszczki oraz poprawia kolo- ryt i kondycję skóry. PIĘKNY OWAL Idealny owal twarzy to ma- rzenie każdej z nas. Niestety siły grawitacji w połączeniu z wiotczeniem skóry odciskają na naszej skórze swoje piętno. Warto pomyśleć wówczas o za- biegach wolumetrycznych, któ- re przywrócą twarzy młodsze rysy oraz o pielęgnacji ujędr- niającej, podtrzymującej efekt uzyskany w klinice estetycznej. LIFT-BOOSTER Skin Perfusion z formułą zawierającą rezwera- trol, uznany antyoksydant, po- prawia jędrność, gęstość i ela- styczność skóry. SKÓRA PEŁNA BLASKU Jeśli z wakacji oprócz pamiątek przywiozłaś również plamy na twarzy, jesień to najlepszy mo- ment na profesjonalne zabiegi gabinetowe, rozjaśniające prze- barwienia. Do swojej codzien- nej pielęgnacji dodaj BRIGHT- -BOOSTER – skoncentrowaną kurację rozjaśniającą na bazie uznanych dermatologicznych składników: kwasu fitowego i witaminy C. Stosując pomiędzy zabiegami BRIGHT-BOOSTER, sprawisz, że Twoja skóra będzie jaśniejsza, plamki zniwelowane, a efekt „glow” gwarantowany! CZYSTA SKÓRA Mimo że nie masz już „nastu” lat, wciąż walczysz z niedosko- nałościami na skórze? Zapytaj eksperta, który zabieg na bazie kwasów będzie odpowiedni dla Ciebie. Skuteczność kuracji osią- gniesz tylko dzięki wytrwałości i kontynuowaniu pielęgnacji na bazie kwasów w warunkach do- mowych. BALANCE-BOOSTER z kwasem salicylowym i cyn- kiem odblokowuje pory, niwelu- jąc zaskórniki i grudki, delikat- nie złuszcza martwy naskórek oraz zmniejsza nadmiar sebum, dając efekt matowej skóry. Laboratoires FILL-MED Polska sp. z o.o. W: NOON Aesthetics to innowacyjna marka oparta na peelingach chemicznych i preparatach leczniczych na bazie kwasów. Unikalna opatentowana technologia Dermshield™ pozwala na całoroczne stosowanie wysokich stężeń składników aktywnych, z pH < 1 , bez podrażnień, nawet u pacjentów z wrażliwą skórą oraz kobiet w ciąży. Zabiegi profesjonalne w połączeniu z aktywną pielęgnacją domową gwarantują wysoką skuteczność terapii, przy pełnym komforcie pacjenta. Linia Noon Aesthetics została nagrodzona Perłą Dermatologii Estetycznej 2020 w kategoriach: „Nowość roku 2020!” i „Najlepszy peeling”. AESTHETIC CONCEPT | WARSZAWA UL. HANKI CZAKI 2/69 | +48 22 415 67 92 | WWW.AESTHETICCONCEPT.COM.PL Produkty Noon Aesthetics polecają m.in. YOUR CLINIC kosmetolog Katarzyna Andracka, Bydgoszcz, www.your-clinic.pl STUDIO URODY GLAM HOUSE Sandra Wojtyła, Katowice, glamhouse.studiourody@gmail.com GABINET PIĘKNA BO ZDROWA kosmetolog Monika Wyszomierska, Legionowo, www.pieknabozdrowa.pl GABINETY KOSMETYCZNE ATHELAS kosmetolog Anna Kazior, Rzeszów, www.athelas.pl MEDYCYNA ESTETYCZNA dr Grażyna Szela, Rzeszów, www.medycynaestetyczna.rzeszow.pl MEDICAL SPA by dr n.med. A.Surowiecka, dr J.Stroynowska-Kosik, Warszawa, www.surowiecka.com KANDRA BEAUTY & KANDARA SPA Agata Wendzonka, Wrocław, www.kandaraspa.pl „Wierzymy, że każdy zasługuje na piękną skórę”5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 21 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Starzenie skóry charakteryzuje się pewnymi cechami, które z wiekiem nasilają się. Starze- jąca się skóra powiązana jest z atrofią, czyli ubytkiem tkanki, ścieńczeniem skóry, pogrubie- niem naskórka, a to wiąże się ze zmniejszeniem przedostawania się i absorbowania substancji aktywnych. Charakteryzuje się wzmożonym przesuszeniem, powstają przebarwienia i odbar- wienia, ilość znamion powiększa się, powstają plamy tzw. starcze i wątrobowe. Zmiany, które zachodzą w skórze podczas procesu starzenia, to także rozszerzające się naczynka, zwiększa się rumień lub jego częstotliwość pojawiania się. Po- wstają kolejne zmarszczki, a istniejące pogłębiają się. Skóra traci elastyczność i sprężystość, proble- mem stają się bruzdy, spowodowane opadaniem skóry w miejscach przyczepów tkanki podskórnej do kości i obkurczeniem przegród w obrębie tkan- ki tłuszczowej. Zmienia się kształt twarzy na sku- tek zmian zachodzących w mięśniach i w kościach oraz w tkance podskórnej. Zmienia się układ żu- chwy i szczęki, oczodoły zapadają się, podobnie dzieje się z kośćmi policzkowymi, tkanka tłusz- czowa zanika, a mięśnie tracą swoją objętość. Na- stępują zaburzenia warstwy hydrolipidowej, czyli płaszcza ochronnego skóry. Skóra dojrzała jest więc bardziej podatna na uszkodzenia spowodo- wane czynnikami zewnętrznymi (mróz, wiatr, za- nieczyszczenia) oraz staje się bardziej wrażliwa na kosmetyki, może być skłonna do alergii. Pod wpływem czynników endogennych, czyli zmian hormonalnych, skóra starzejąca się może zacząć przechodzić zmiany trądzikowe (acne tarde – trą- dzik dorosłych, trądzik różowaty). Skóra starze- jąca się to ciągły etap, który jest z nami cały czas, a skóra dojrzała to nie rodzaj skóry, a jej stan. Skó- ra dojrzała ma przyspieszony proces starzenia się i może przysparzać problemy – będzie nadmier- nie sucha lub mieszana, albo będzie występował trądzik. Skóra dojrzała pojawia się z wiekiem. Wy- maga dobrze dobranej, indywidualnej i holistycz- nej pielęgnacji domowej i gabinetowej. Kiedy mamy do czynienia ze skórą dojrzałą? Skóra zaczyna się starzeć między 20. a 25. Ro- kiem życia, a proces starzenia nabiera tempa po 30. roku życia. O skórze dojrzałej można mówić około 45. roku życia, ale jest to zależne od indywi- dualnych czynników dbania o siebie całościowo, skutków popełnianych błędów pielęgnacyjnych i czynników genetycznych, a także od wpływu promieniowania UV. Bardzo duże znaczenie w starzeniu się skóry ma zarówno promienio- wanie UVB, które odpowiada za rumień, opale- niznę i oparzenie słoneczne, jak i UVA, na które narażeni jesteśmy przez cały rok – promienio- wanie to penetruje do skóry właściwej i od niego zależy fotostarzenie. Natomiast zmiany skórne wywołane promieniowaniem słonecznym mogą różnić się u różnych osób i na to wpływ mają wrodzone zdolności regeneracji po słońcu i po- datność na szkodliwe działanie słońca. Podczas starzenia się organizmu następuje spa- dek hormonów żeńskich – estrogenów i progestero- nu w związku z tym zmniejsza się ukrwienie skóry, jest większa szansa na jej odwodnienie, a zmiany hormonalne mogą mieć wpływ na powstanie zmian trądzikowych i pękających naczynek oraz nadmiernego wysuszenia skóry. Skóra dojrzała charakteryzuje się zmniejszoną produkcją kola- genu, elastyny i kwasu hialuronowego i powiąza- ne jest to ze zwiększoną utratą wody. Spowolniony jest też metabolizm komórkowy, który ma wpływ na gojenie się skóry i jej odporność, a naskórek ma obniżoną zdolność do odnowy komórkowej, skóra w mniejszym stopniu przyjmuje składniki odżyw- cze i może dłużej dochodzić do siebie po zabiegach. Wraz z wiekiem spada też aktywność genów, które odpowiedzialne są za odnowę komórkową. Starzenie się jest złożonym procesem biologicznym, na który wpływ mają czynniki endo- genne (hormony) i czynniki zewnątrzpochodne (promieniowanie UV, zanieczyszczenie środowiska). Nie bez znaczenia są również czynniki stresogenne (szybkie tempo życia, ciągły pośpiech, niedostateczna ilość snu) oraz spożywana żywność (fast foody, przetworzona żyw- ność, duże ilości soli i cukru), niedobory witaminowe, odwodnienie organizmu (zbyt mała ilość dostarczanej wody). Starzeje się nasz cały organizm, narządy i tkanki. Jest to proces naturalny, a wraz z całym organizmem starzeje się największy nasz organ – skóra. Skóra dojrzała Mezoterapia mikroigłowa Aleksandra Hinc kosmetolog, masażystka z 9-letnim doświadczeniem, ukończyła Wyższą Szkołę Zdrowia Urody i Edukacji, absolwentka Collegium Cosmeticum dr. Markowskiego w Toruniu, specjalizuje się w zabiegach na twarz i w pielęgnacji ciała, głównie w endermologii i zabiegach antycellulitowych, oraz masażach klasycznych i leczniczych. E: E: M: +48 509 650 12822 5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Szybciej starzeć się będzie skóra sucha, która ma kłopoty z utrzymaniem poziomu nawilżenia, a z wiekiem problemy tego typu będą się nasilać. Sucha skóra często ma zaburzo- ną pracę gruczołów łojowych i potowych. Starzeć się szyb- ciej będzie także skóra alergiczna, wrażliwa, ponieważ im- munologia skóry jest w tym przypadku w gorszym stanie. Skóra z bliznami potrądzikowymi – ze względu na ubytki kolagenu, który jest budulcem i podporą skóry – też będzie mieć przyspieszony proces starzenia. Czynniki, które przyspieszają starzenie, to źle dobrana pielęgnacja skóry, złe oczyszczanie twarzy, często zbyt agre- sywne, które dodatkowo może zaburzyć warstwę ochronną skóry, niedokładny demakijaż, braki w nawilżaniu skóry i stosowanie zbyt dużej ilości produktów ze składnikami okluzyjnymi. Kolejnym czynnikiem przyspieszającym sta- rzenie jest spożywanie dużej ilości cukru, alkoholu i palenie papierosów, ponieważ wszelkie używki zaburzają krążenie i nie dotleniają tkanek w odpowiedni sposób, przez to skóra staje się szara i wygląda na zmęczoną. Jeśli mówimy o starzeniu, należy wspomnieć o glikacji, która jest fizjologicznym procesem, nieenzymatycznym, który polega na tym, że nadmiar cukru niszczy białka podporowe skóry, czyli kolagen i elastynę. Uważa się też, że proces glikacji powiązany jest z procesem fotostarzenia. Glikacja w skórze właściwej nasila się po 35. roku życia i jest też bardziej nasilona w skórze zniszczonej promie- niowaniem słonecznym. PIELĘGNACJA SKÓR DOJRZAŁYCH Podstawą pielęgnacji przeciwstarzeniowej jest ochrona przeciwsłoneczna przed promieniowaniem UVB i UVA. Produkty z filtrami przeciwsłonecznymi powinny być sto- sowane całorocznie. Dodatkowo, aby wzmocnić ochronę, zalecane jest stosowanie witaminy C w kremie, serum bądź w ampułkach. Produkty pielęgnacyjne powinny być boga- te w antyoksydanty, które mają na celu hamowanie reakcji utleniania, czyli powstrzymują proces uwalniania wol- nych rodników – reaktywnych form tlenu. Antyoksydanty, poza witaminą C, to witamina E, koenzym Q10, kwas feru- lowy, resweratrol, zielona herbata, wyciągi z owocu grana- tu. Nawilżanie skóry kwasem hialuronowym, stosowanie ceramidów oraz wprowadzenie do pielęgnacji retinolu pod okiem kosmetologa będzie jednym z najbardziej działają- cych produktów w pielęgnacji domowej, aby zadbać o pra- widłowe nawilżenie i działać przeciwstarzeniowo. Dobrą terapią pielęgnacyjną i uzupełniającą będą masaże liftingujące twarzy, m.in masaż próżniowy wykonywany ma- szyną, masaż Kobido lub autorskie masaże, wykorzystujące techniki masowania na najgłębszych strukturach tkanki, któ- re będą działać pobudzająco na krążenie, na nawilżenie skóry oraz na pracę tkanki mięśniowej. Po takim masażu zwiększa- my absorbcje składników aktywnych lub wykonywane w serii mogą przygotować skórę do zabiegów antystarzeniowych. MEZOTERAPIA MIKROIGŁOWA Mezoterapia mikroigłowa jest jednym z najpopularniej- szych zabiegów wykonywanych w gabinetach kosmetolo- gicznych i medycyny estetycznej. Jest uznawana za tera- pię indukującą tworzenie się kolagenu, czyli wytworzeniu nowych włókien kolagenowych. Zabieg polega na kontro- lowanym uszkodzeniu skóry i wywołaniu kontrolowanego stanu zapalnego. Ma to na celu regenerację skóry, poprawę napięcia, elastyczności i jędrności, rozjaśnienie przebar- wień, spłycenie zmarszczek i nawilżenie oraz poprawę gę- stości skóry. Podczas nakłuwania powstają mikrokanaliki i zwiększona jest absorbcja składników aktywnych. W wy- niku powstałych mikrourazów uwolniony zostaje czynnik wzrostu i dzięki temu dochodzi do podziału komórkowego i właśnie w ten sposób tworzy się kolagen i powstają też inne składniki macierzy pozakomórkowej, takie jak kwas hialuronowy i elastyna. Mezoterapia mikroigłowa często mylona jest z mezoterapią igłową. Mikroigłowa polega na nakłuwaniu skóry, cienki- mi igłami w kartridżu, natomiast igłowa – na punktowym śródskórnym bądź podskórnym podawaniu składników aktywnych za pomocą strzykawki. Mezoterapia mikroigłowa to zabieg dla osób niemal w każdym wieku, dobierany indywidualnie, w zależności od problemu i stanu skóry. Przyspiesza mikrokrążenie w skórze, dobrze wpływa na nawilżenie, poprawę jędrno- ści, spłycenie zmarszczek, blizny, w szczególności potrą- dzikowych, niwelowanie przebarwień, zmian pozapalnych. Techniki zabiegu Rodzaj nakłuwania może być płytki (głębokość igieł w kar- tridżu wynosi od 0,2 mm do 0,5 mm) lub głęboki (od 0,75 mm i powyżej, nawet do 3 mm). Ponadto pod uwagę trzeba wziąć czas rekonwalescencji. Istotna jest technika pracy, czyli czy pracujemy stemplowo, na sucho, czy z użyciem ampułki lub innych preparatów. Już od 0,2 mm zwiększamy wchłanial- ność kosmetyków i stymulujemy skórę. W zależności od głębokości używanych igieł możemy użyć znieczulenia, ale nie jest to konieczne. Istotna jest też ilość igieł, które używamy 9, 12, 36, lub 24, 42 oraz z czym łączymy zabieg. Przed rozpoczęciem mikronakłuwania można wykonać złuszczenie za pomocą mikrodermabra- zji lub peelingu chemicznego. Dla wzmocnienia efektów, po nakłuwaniu można zastosować odpowiednio dobrany kwas, np. felurowy. W zależności od rodzaju skóry może- my zrobić liftingujący masaż twarzy przed mikronakłu- waniem, jeśli chcemy skórę zastymulować i nakłucie nie będzie głębokie. Podczas zabiegu, jak i po, do pielęgnacji można użyć ampułek ze składnikami aktywnymi, w celu poprawy kondycji skóry i jej nawilżenia i przedłużenia efektów zabiegu. Zabiegi mezoterapii zaleca się wykonać w seriach, powtarzając zabiegi co kilka tygodni. Można je 23 5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A również wykonywać naprzemiennie z innymi zabiegami. Mezoterapię mikroigłową możemy łączyć z igłową. Zabieg najbardziej odczuwalny jest przy okolicy oka, ze względu na bardzo cienką skórę, i czoło – z powodu kości czaszki. Wyróżniamy kartridże: • 9- i 12-igłowe, stosowane na blizny, rozstępy, w celu od- żywienia skóry i niwelowania zmarszczek, • 24-igłowe, polecane do zabiegów odmładzających, rozja- śniających skórę i obkurczających pory, • 42 do terapii blizn potrądzikowych i mocniejszych prze- barwień. Spotykane są również kartridże nanoigłowe, które mają dużą ilość krótkich igieł i polecane są skórze szczególnie wrażliwej i naczyniowej. Wybór kartridża to również kwe- stia indywidualna, uzależniona od preferencji osoby, wy- konującej zabieg oraz dobranej procedury zabiegowej. Zabieg mezoterapii mikroigłowej można wykonać, używając między innymi dermapena lub np. aparatu do radiofrekwencji mikroigłowej. • Dermapen wyposażony jest w końcówki jednorazowe. Pod- czas zabiegu można regulować głębokość i dzięki temu do- pasować ją i zmieniać w zależności od okolicy zabiegowej. Umożliwia on wykonanie nakłuć w nawet trudno dostęp- nych okolicach. • Radiofrekwencja mikroigłowa to wykorzystanie metody nakłuwania (frakcjonowania) z ogrzewaniem tkanek za pomocą prądu o częstotliwości radiowej. Zabieg wykony- wany jest urządzeniem, które wysyła falę radiową w głąb skóry za pomocą mikroigieł. Fala radiowa poddrzewa skórę do temperatury 40-70 stopni. Zabieg ma na celu sty- mulację tkanki do namnażania kolagenu i elastyny za po- mocą synergii radiofrekwencji i mikronakłuć. W zabiegu regulujemy moc i głębokość działania w taki sposób, aby uzyskać pożądany efekt terapeutyczny. Urządzenie także ma jednorazowe kartridże. Między zabiegami wskaza- na jest przynajmniej miesięczna przerwa. Podobnie jak w przypadku mezoterapii, zalecana jest seria, natomiast pierwsze efekty widać już po pierwszym zabiegu. Po zabiegach może wystąpić zaczerwienie, opuchnięcie, złuszczenie skóry utrzymujące się przez kilka dni. Duży wpływ na efekty terapii ma przestrzeganie zaleceń pozabie- gowych; pielęgnacja odpowiednio dobranymi kosmetykami, picie większej ilości wody, stosowania produktów z antyok- sydantami w szczególności z witaminą C. Należy unikać ba- senu, sauny, solarium oraz sportu w dniu zabiegu oraz przez kilka następnych dni, najlepiej do czasu wygojenia skóry. PEPTYDY BIOMIMETYCZNE W MEZOTERAPII MIKROIGŁOWEJ Peptydy to krótkie sekwencje aminokwasów, które połą- czone są wiązaniem peptydowym. W kosmetologii wyko- rzystywane są peptydy biomimetyczne, czyli syntetyczne, które działają na podstawie naśladownictwa naturalnych substancji występujących w organizmie, wpływających na przyspieszenie procesów naprawczych zachodzących w docelowych komórkach skóry. Wraz z wiekem ilość na- turalnych peptydów maleje i zostaje uszkodzona, a ich syn- teza i kontrolowane przez nich procesy naprawcze zostają zaburzone. Peptydy o właściwościach anti-aging to m.in Oligopeptyd – 24, który redukuje zmarszczki i wpływa na proliferacje komórkową, Tripeptyd – 6, który odpowiada za nawilżenie skóry i zwiększa wiązanie wody w skórze właściwej, Decapeptide – 4, który wzmacnia elastyczność skóry i wpływa na syntezę kolagenu i elastyny. Natomiast do peptydów, które likwidują przebarwienia, zaliczamy Oligopeptide – 34, który zmniejsza syntezę melaniny, roz- jaśnia i rozświetla skórę. PODSUMOWANIE Mezoterapia mikroigłowa jest jednym z zabiegów anty- starzeniowych, najbardziej poprawiających jakość skóry, ponieważ działa wielotorowo na wszystkie zmiany, wy- wołujące starzenie skóry. Terapia mikroigłowa działa na wiotkość skóry, zmarszczki, przebarwienia, rozszerzone pory na wszystkie te cechy, które przejawia nasza skóra, oraz te powstające pod wpływem starzenia się skóry. Za- letą zabiegu jest możliwość wykonywania go prawie w każ- dym wieku. U młodych osób mamy na celu regenerację i jak najdłużej zachowanie młodego wyglądu oraz prze- ciwdziałanie powstawaniu zmarszczek, a przy skórach już dojrzałych zabiegiem mezoterapii mikroigłowej możemy zmniejszyć widoczność istniejących już zmarszczek. Za- bieg możemy wykonać w serii lub na przemian z innymi zabiegami. Natomiast dla kosmetologa zabieg mezoterapii jest o tyle ciekawy, że możemy ułożyć własną procedurę zabiegową i za każdym razem zabieg zrobić inaczej, łączyć go też można z innymi zabiegami, jak mezoterapia igłowa bądź z peelingami chemicznymi. Kolejną zaletą zabiegu jest stosowanie go przy skórach z widocznymi naczynkami, ponieważ w zabiegu można użyć substancje, które uszczel- nią naczynia, wzmocnią je i zapobiegać będą dalszemu rozszerzaniu. Zabiegiem mezoterapii mikroigłowej może- my także pomóc na konkretny problem, wykonując terapie uzupełniającą przy problemach skóry z przebarwieniami lub z rozszerzonymi naczynkami.25 5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna / Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N Oryginalny artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine“ STRESZCZENIE Laminy jako białka z pośrednimi filamentami wchodzą w skład wewnętrznej błony jądrowej i wewnętrznych struktur jądra komórkowego. Zaburzenia ich funkcji na skutek mutacji skupio- nych w różnych rejonach cząsteczki białka mają poważne konsekwencje dla organizmu i prowa- dzą do przedwczesnej śmierci. Wśród laminopatii znajdują się choroby dotyczące tkanki mięśniowej, tłuszczowej, występują objawy przedwczesnego starzenia się oraz różnorodne zmiany skórne. Wy- daje się, że te same mechanizmy molekularne, które są odpowiedzialne za przedwczesne starze- nie komórek pacjentów z zespołem progerii Hut- chinsona-Gilforda, przyczyniają się również do starzenia chronologicznego komórek. Starzenie się jest procesem złożonym, dotyczącym całego organizmu, także skóry. Poznanie molekularnych mechanizmów szeroko rozumianej progerii, może zaowocować pozyskaniem peptydu, którego dzia- łanie pozwoli ograniczyć przyczyny wewnątrzpo- chodnego starzenia skóry. Głównym celem pracy było omówienie zmian skórnych w syndromach przedwczesnego sta- rzenia oraz zwrócenie uwagi na rolę progeryny i trójpeptydu ProgelineTM w starzeniu skóry. Słowa kluczowe: laminy, laminopatie, starzenie, progeryna, trójpeptyd Progeline™ ABSTRACT Lines as proteins with intermediate filaments are part of the inner nuclear membrane and the inter- nal structures of the cell nucleus. Disorders of their functions due to mutations concentrated in different regions of the protein molecule have serious conse- quences for the body and lead to premature death. Among the laminopathies are diseases affecting the muscle tissue, adipose tissue, and appear signs of pre- mature aging and various skin lesions. The same mo- lecular mechanisms that are responsible for prema- ture aging of cells in patients with Hutchinson-Gilford progeria also appear to contribute to chronological aging of cells. Aging is a complex process that affects the entire body, including the skin. Understanding the molecular mechanisms of progeria, broadly un- derstood, may result in obtaining a peptide whose ac- tion will help reduce the causes of intrinsic skin aging. The main aim of the study was to discuss skin le- sions in premature aging syndromes and to draw attention to the importance of progerin and Progeli- neTM tripeptide in skin aging. Keywords: lamines, laminopathies, aging, progerin, Progeline™ tripeptide otrzymano / received 28.02.2020 poprawiono / corrected 01.04.2020 zaakceptowano / accepted 13.04.2020 » 26 Julia Wiśniowska 1 Zofia Dzierżewicz 2 Radosław Balwierz 2 Karol Jasiński 3 1. Wydział Nauk o Zdrowiu Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu 45-060 Opole ul. Katowicka 68 2. Wydział Ochrony Zdrowia Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach 40-085 Katowice ul. Mickiewicza 29 3. Collegium Medicum Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach al. IX Wieków Kielc 19A 25-317 Kielce Adres do korespondencji: Radosław Balwierz M: +48 500 584 146 E: WSTĘP Starzenie się jest naturalnym zjawiskiem, pro- duktem zużycia komórek ciała, w których pod- czas trwania życia nagromadziły się uszkodzenia i mutacje. U niektórych osób procesy starzenia mogą nastąpić zbyt wcześnie z powodu obec- ności istotnych zmian genetycznych, zmniej- szających oczekiwaną długość życia. Dzieje się tak w zespołach progeroidowych. Ten fakt wpły- wa szczególnie na asymetrię twarzy i wygląd będący w niezgodzie z wiekiem biologicznym. Analiza różnych przypadków przedwczesnego starzenia się wykazała między innymi nieko- rzystne zmiany w obrębie skóry. Prawidłowe starzenie się skóry u osoby zdrowej jest proce- sem łagodnym. Natomiast w zespołach proge- roidowych stwierdza się, że obszar kontaktu pomiędzy skórą właściwą i naskórkiem ulega gwałtownemu zmniejszeniu, zmniejsza się rów- nież liczba głębiej położonych komórek podsta- wowych oraz produkujących barwnik. Mięśnie i powięź położona w podskórnej warstwie tkan- ki łącznej tracą elastyczność i dochodzi do stanu, w którym część twarzy ulega postarzeniu. Progeryna jako czynnik fizjologicznego i przedwczesnego starzenia się skóry Progerin as a factor in physiological and premature skin aging26 5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N Spojrzenie na proces starzenia się organizmu ludzkiego przez pryzmat progerii może zaowocować rozwiązaniami terapeutycznymi w schorzeniach skóry, w tym w proce- sach jej przedwczesnego, jaki i chronologicznego starzenia. Główną ideą pracy było dążenie do poznania zmian skórnych w syndromach przedwczesnego starzenia oraz przybliżenie roli progeryny w starzeniu skóry. Progery- na, występująca u zdrowych osób, nieodłącznie towarzy- szy procesowi fizjologicznego starzenia się. Stwierdza się jej obecność w fibroblastach skóry właściwej i keratynocy- tach. Ponadto postanowiono przybliżyć informacje o suge- rowanej skuteczności peptydu Progeline™ przeznaczone- go dla skóry dojrzałej z wyraźnymi objawami starzenia. DEFEKTY JĄDRA KOMÓRKOWEGO SKUTKUJĄCE PROGERIĄ Jądro komórkowe jest wyspecjalizowaną strukturą, która dzięki obecności funkcjonalnych domen tworzy środowi- sko dla wielu głównych procesów komórkowych w tym: re- plikacji i naprawy DNA, transkrypcji oraz alternatywnego składania RNA (splicing). Jest ono wydzielone z cytoplazmy otoczką jądrową zbudowaną z podwójnej błony lipidowo- -białkowej rozdzielonej przestrzenią perinuklearną. Tuż pod błoną wewnętrznej otoczki jądrowej znajduje się blasz- ka jądrowa. Jest to nitkowate rusztowanie wykonane z bia- łek włóknistych zwanych laminami. W cyklu komórkowym blaszka i otoczka jądrowa podlegają odwracalnym proce- som odbudowy i rozpadu [1-4]. Na rysunku 1 przedstawiono schemat budowy otoczki jądrowej (koperty jądrowej). Zaznaczone zostały integralne białka wewnętrznej bło- ny jądrowej oddziałujące z laminami (Lap1, Lap2β, emery- na, MAN1, nesperyna1, LBR), kompleks replikacyjny (poli- meraza DNA δ, P CNA, RFC, splajsosom). Pokazano również oddziaływanie lamin z chromatyną, polimerazą RNA II, białkiem retinoblastomy (pRB) i Lap 2α. Wskazano kom- pleks stanowiący miejsce bezpośredniego oddziaływania cytoszkieletu i szkieletu jądrowego, w skład którego wcho- dzą nesperyna oraz dimer białka SUM. Rys. 1 Schemat budowy otoczki jądrowej (koperty jądrowej) Oznaczenia: BAF – białko BAF, C – cytoplazma, ER – retikulum endoplazmatyczne, INM – wewnętrzna błona jądrowa, N – nu- kleoplazma, NL – blaszka jądrowa, NPC – kompleks porowy, ONM – zewnętrzna błona jądrowa Źródło: [5] Z rysunku 1 wynika, że białka lamin mogą być obecne nie tylko przy wewnętrznej powierzchni otoczki jądrowej, ale również w głębi macierzy jądrowej. Liczne dane eks- perymentalne wskazują, że laminy mogą mieć znacznie większy wpływ na organizację chromatyny, co warunkuje zmiany w ekspresji genów. Stwierdzono, że jedna z lamin (lamina B), może się specyficznie wiązać z regionami DNA mającymi powinowactwo do macierzy jądrowej [6]. Laminy są białkami konserwatywnymi ewolucyjnie. Na- leżą do filamentów pośrednich, a ich klasyfikacji (na sześć typów) dokonuje się na podstawie homologii sekwencji aminokwasowej domen centralnych oraz struktury dru- gorzędowej i domenowej podjednostki. Do filamentów pośrednich należy wiele różnych białek, w tym również laminy, będące głównym składnikiem blaszki jądrowej – struktury wyścielającej nukleoplazmatyczną powierzch- nię wewnętrznej błony jądrowej [7]. Laminy należą do klasy V filamentów pośrednich, wy- różniają się ze względu na większe zbieżności sekwencji w stosunku do cytoplazmatycznych filamentów pośred- nich bezkręgowców niż kręgowców. W związku z tym uwa- ża się, że wyodrębniły się na wczesnych etapach filogenezy – jako formy prekursorowe swoich odpowiedników cytopla- zmatycznych [8-10]. Badania dostarczyły wyraźnych dowodów na to, że otocz- ka jądrowa jest czymś więcej niż zwykłą barierą. Stanowi wielofunkcyjną platformę łączącą cechy strukturalne i dy- namiczne w celu spełnienia wielu podstawowych funkcji, takich jak organizacja chromatyny, regulacja transkrypcji, sygnalizacja, ale także kompetencje strukturalne, takie jak utrzymanie ogólnej architektury i kształtu jądrowego. Do- datkowym i bez wątpienia bardzo imponującym aspektem jest ostatnio zidentyfikowana kluczowa funkcja wybra- nych komponentów otoczki jądrowej zmierzająca w kiero- waniu dynamiką mejotycznego chromosomu, która z kolei jest niezbędna do dokładnej rekombinacji i segregacji ho- mologicznych chromosomów [10-12]. Zespół progeroidowy Definicja progeroid dotyczy szerokiego zakresu chorób. Ro- dzinna choroba Alzheimera i rodzinna choroba Parkinso- na, to dwie dobrze poznane niedomagania przyspieszonego starzenia się, ujawniające się dość często u starszych osób. W tym przypadku wpływają one tylko na jedną tkankę i moż- na je sklasyfikować jako jednomodalne zespoły progeroido- we. Natomiast progeria wielomodalna, która częściej łączona jest z terminem zespołu progeroidowego, ma tendencje do wpływania na wiele, bądź nawet na wszystkie tkanki orga- nizmu, ujawniając wiele cech związanych ze starzeniem [13]. Zespół progeroidowy PS (progeroid syndrome), u nowo- rodków znany również jako zespół Wiedemann-Rauten- strauch, jest rzadkim schorzeniem genetycznym charak- teryzującym się postarzałą skórą, obserwowaną od razu 27 5 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N po urodzeniu dziecka, a nie jak w przypadku progerii Hutchinsona-Gilforda HGPS (Hutchinson-Gilford progeria syndrome) dopiero około 2. roku życia. Oczywiście w jednym i drugim przypadku stwierdza się również wiele różnych cech przedwczesnego starzenia systemów organizmu [14]. Termin progeria lub zaburzenia progeroidowe są używane w odniesieniu do listy chorób, które powodują przedwczesne i/lub przyspieszone starzenie się u dzieci i dorosłych [14]. Zespoły progeroidowe są grupą bardzo rzadkich zabu- rzeń genetycznych charakteryzujących się cechami kli- nicznymi naśladującymi starzenie fizjologiczne, takimi jak wypadanie włosów, niski wzrost, napięcie skóry, cho- roby sercowo-naczyniowe i osteoporoza. W związku z po- wyższym uważa się, że stanowią istotne źródło informacji zrozumienia mechanizmów molekularnych związanych z fizjologicznym starzeniem. Zaburzenia progeroidowe nie wykazują różnic w rozpowszechnieniu w zależno- ści od płci lub pochodzenia etnicznego i pojawiają się we wczesnym wieku, głównie z powodu wad w osłonie jądro- wej i mechanizmach naprawy DNA. Dotknięte nim osoby umierają w młodym wieku, zwykle w wyniku problemów sercowo-naczyniowych i zwyrodnienia układu mięśnio- wo-szkieletowego. Utrzymuje się, że główną przyczyną zespołów progeroidowych są czynniki genetyczne, zwią- zane ze specyficznymi mutacjami w trzech klasach białek naprawczych DNA: helikazach białkowych, białkach na- prawy wycinków nukleotydów, białkach otoczki i blaszki jądrowej [13-15]. WYSTĘPOWANIE, STRUKTURA, SYNTEZA I AKTYWNOŚĆ LAMIN Laminy identyfikowano u wielokomórkowych eukarion- tów poza roślinami i grzybami, nie potwierdzono ich obecności w badanych jednokomórkowych organizmach eukariotycznych. U zwierząt kręgowych syntetyzowane są zarówno w formie specyficznej dla komórek linii roz- rodczej, embrionów i komórek somatycznych. Laminy są głównym składnikiem blaszki jądrowej – struktury wy- ścielającej nukleoplazmatyczną powierzchnię wewnętrz- nej błony jądrowej i stanowiącej element otoczki jądrowej. Obok lokalizacji w otoczce jądrowej, laminy wykrywane są także wewnątrz jądra, w nukleoplazmie. Nie wiadomo, czy występują tam jako dimery, tetramery lub oligomery, czy może formy wysoko spolimeryzowane [1, 5, 8, 9]. Ze względu na wzór ekspresji, sekwencję aminokwasową, właściwości biochemiczne i lokalizację wewnątrzkomór- kową laminy można podzielić na dwie główne klasy: lami- ny A (w skład których wchodzi oprócz laminy A lamina C) oraz laminy B. Laminy typu B występują we wszystkich rodzajach komórek organizmu, w czasie mitozy w więk- szości pozostają połączone z frakcją błonową (jako tzw. pę- cherzyki mitotyczne), mają punkt izoelektryczny w pH<7 i są permanentnie izoprenylowane w ramach modyfikacji potranslacyjnych. Z kolei ekspresja lamin typu A/C jest za- leżna od stadium rozwoju, identyfikowane są w komórkach różnicujących się lub zróżnicowanych, podczas podziału jądra komórkowego występują w formie rozpuszczalnej lokalizując się w cytoplazmie, mają charakter zasadowy (zasadowy punkt izoelektryczny) [1, 5, 11, 16]. Laminy charakteryzują się trójczęściową strukturą (rys. 2). Zawierają wysoce konserwatywną α-helikalną centralną domenę rdzeniową (ang. rod domain), krótką N-terminalną domenę głowową (ang. head domain) oraz C-terminalną domenę ogonową. Rdzeniowa domena cen- tralna zawiera cztery α-helikalne zwoje (coil 1A, coil 1B, coil 2A, coil 2B) oddzielone od siebie krótkimi niehelikalnymi sekwencjami linkerowymi (odpowiednio do α-helikalne zwoje L1, L12, L2). Natomiast jej obszary karboksy- i ami- noterminalny odznaczają się wyraźnie wyższymi pozio- mami sekwencyjnego konserwatyzmu w porównaniu z pozostałymi fragmentami cząsteczki. W części ogonowej białek występuje konserwatywny sygnał decydujący o lo- kalizacji w jądrze komórkowym (ang. nuclear localization signal, NLS) oraz wysoce konserwatywna struktura prze- strzenna podobna do fałdowania immunoglobulin, obej- mująca 9 łańcuchów tworzących układy β-harmonijek, połączonych ze sobą kilkoma pętlami Ig-fold (ang. immuno- globulin-folddomain), a także podlegający potranslacyjnym modyfikacjom motyw CaaX (C – cysteina, a – aminokwas alifatyczny, X – dowolna reszta aminokwasowa). Laminy C nie posiadają motywu CaaX [5, 17-20]. Z rysunku 3 wynika, że w trzeciorzędowej strukturze la- miny A brak jest struktur helikalnych. Ze struktur upo- rządkowanych stwierdza się tylko strukturę harmonijko- wą (pofałdowanej kartki). Rys. 2 Schemat budowy lamin Źródło: [5] Rys. 3 Trzeciorzędowa struktura białka LMNA Źródło: [21] Rys. 4 Schemat struktury mRNA laminy C i laminy A (produkty alternatywnego splajsingu genu LMNA) Źródło: [18 ]Next >