290
vol. 3 \ 4 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna
M
etody otrzymywania oleju arganowego
Olej arganowy, zwany marokańskim złotem lub migda-
łem Berberów, ma żółtobrązowy kolor, gorzkawo-orze-
chowy smak i delikatnie orzechowy zapach. Pozyskiwany
jest z nasion [4].
•
M
etoda tradycyjna
Olej arganowy produkowany jest w większości metodą
tradycyjną (Fot. 3). Z 30 kilogramów nasion otrzymuje się
1 litr oleju. Jest to długi, pracochłonny proces. Nasiona
z owocu drzewa arganowego są suszone, delikatnie pra-
żone, następnie mielone i mieszane z letnią wodą. W ten
sposób powstaje brunatna masa, z której wyciska się olej,
w kolejnym etapie konserwowany solą. Pozostałości wy-
korzystuje się jako pożywienie dla zwierząt [5].
Fot. 3.
Produkcja oleju arganowego metodą tradycyjną [19]
•
M
etoda zimnego tłoczenia
Olej arganowy można również otrzymać mechanicznie,
przy użyciu pras, dzięki czemu proces produkcji skróco-
ny jest o 20% w stosunku do metody tradycyjnej [5, 6]. Za
pomocą tej techniki ze 100 kilogramów suchych owoców
uzyskuje się od 4 do 6 litrów oleju. Uzyskany w ten sposób
olej jest tańszy, a termin jego przydatności wynosi 2 lata.
•
M
etoda ekstrakcji
Do celów przemysłowych lub laboratoryjnych olej arga-
nowy może być pozyskany z rozdrobnionych nasion poprzez
lotne rozpuszczalniki lipofilne. Po odparowaniu rozpusz-
czalników oraz po jednym lub dwóch cyklach ekstrakcji
otrzymuje się olej z 50% do 55%wydajnością. Ten typ ekstrak-
cji pozwala uzyskać olej, który charakteryzuje się niezadowa-
lającymi właściwościami organoleptycznymi, jednak nadaje
się do wykorzystania w przemyśle kosmetycznym [6].
S
kład biochemiczny oleju arganowego
W ciągu ostatnich 5 lat olej arganowy stał się bardzo kon-
kurencyjny na międzynarodowym rynku olejów jadal-
nych. WMaroku olej arganowy jest tradycyjnie stosowany
ze względu na jego kosmetyczne, spożywcze i odżywcze
właściwości związane z wysoką zawartością nienasyco-
nych kwasów tłuszczowych i fitosteroli.
Skład chemiczny większości olejów roślinnych ma ko-
rzystny wpływ na organizm człowieka. Szczególnie warto-
ściowe właściwości oleju arganowego przypisuje się obecno-
ści polifenoli, skwalenu i tokoferoli.
Glicerydy stanowią 99% oleju arganowego, z czego 95%
to trójglicerydy. Główne kwasy tłuszczowe w trójglicery-
dach stanowią 80%. Są to kwasy: oleinowy (43-49%), linolo-
wy (29-36%) oraz śladowe ilości kwasu linolenowego. Kwas
oleinowy wspomaga transport składników aktywnych na-
turalnie występujących w oleju arganowym w głąb skóry.
W triglicerydach istnieją także niewielkie ilości nasyco-
nych kwasów tłuszczowych. Są to kwasy: stearynowy (4-
7%) i palmitynowy (11-15%). Nienasycone kwasy tłuszczo-
we biorą udział w kilku szlakach metabolicznych, w tym
przewlekłego zapalenia. Kwas oleinowy bezpośrednio
odpowiada za obniżenie ciśnienia tętniczego krwi poprzez
regulację struktury błon lipidowych oraz hamowanie ak-
tywności żelatynazy A (MMP-2), enzymu zaangażowanego
w proliferację nowotworów i choroby Alzheimera [5].
Inne związki organiczne występujące w oleju to: po-
lifenole, sterole, karoteny, alkohole triterpenowe i to-
koferole. Jest to grupa związków antykancerogennych.
Związki te wchodzą w skład niezmydlającej się frakcji
oleju arganowego, która stanowi zaledwie 1%. Składniki
te odpowiadają za stabilność oleju oraz za wartości lecz-
nicze i kosmetyczne [1, 7].
Pochodne fenoli obecne w oleju arganowym obejmują
kwasy: ferulowy, kawowy, syryngowy, p-hydroksybenzo-
esowy, waniliowy oraz tyrosol, oleuropeinę, epikatechinę,
katechinę i katechol. Polifenole są bardzo wartościowy-
mi produktami naturalnymi, które wykazują właściwości
antyoksydacyjne. Chronią komórki przed uszkodzeniami
spowodowanymi przez wolne rodniki. Mogą również za-
pobiegać miażdżycy, progresji nowotworu lub rozwojowi
patogenów. Oleuropeina działa przeciwzmarszczkowo
oraz rewitalizująco [4, 8, 9].
Sterole obecne w oleju arganowym stanowią 20% nie-
zmydlającej się frakcji. W oleju z arganii wyróżnia się
cztery sterole: dwa główne, czyli spinasterol (44%), dihy-
drospinasterol (szotenol; 48%) oraz dwa o nieznacznej ilo-
ści: awenasterol oraz 8,22-stigmastadien-3
β
-ol. Sterole te
działają regenerująco na naskórek. Spinasterol wykazuje
działanie przeciwnowotworowe, natomiast szotenol działa
zarówno przeciwnowotworowo, jak i cytotoksycznie [4, 10].
Alkohole triterpenowe stanowią 20% niezmydlającej
się frakcji oleju arganowego. Wśród alkoholi zidentyfiko-
wano m.in. tirukallol (27,9%), który łagodzi objawy alergii,
jak również butyrospermol (18,1%),
β
-amyrynę (27,3%), lu-
peol (7,1%) i 24-metylocykloartanol (4,5%). Butyrospermol
pielęgnuje skórę zarówno przed, jak i po opalaniu [1, 6].
Karotenoidy reprezentowane są przez żółte ksantofile
wiążące i transportujące tlen. Mogą stanowić zabezpiecze-
nie skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania
słonecznego. Stanowią 42% niezmydlającej się frakcji [3, 4].
Olej arganowy jest bogaty w tokoferol w ilości 600-700
mg/kg. To silny przeciwutleniacz, najbardziej wydajny
Fot. 1.
Owoce, orzechy oraz nasiona drzewa
arganowego [17]
Fot. 2.
Olej arganowy [18]
