< Previous1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 29 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Podstawą tej nowoczesnej terapii jest wykorzy- stanie mikroskopijnych igieł (nanoigły), które delikatnie przenikają warstwy skóry, równocze- śnie nie powodując jej przerwania. Ta unikalna cecha sprawia, że zabiegi są nieinwazyjne, co z kolei przekłada się na krótszy czas rekonwa- lescencji oraz mniejszy dyskomfort dla klienta. Dzięki temu uzyskujemy kompleksowe korzyści bez ryzyka powstawania ran czy blizn. Warto najpierw zrozumieć, jak działa radiofre- kwencja nanoigłowa bez przerwania ciągłości skóry. Nanoigły o średnicy zaledwie kilku mi- krometrów emitują energią radiofrekwencyjną, powodując mikrouszkodzenia bez mechanicz- nego uszkadzania naskórka. Zastosowanie tej technologii pozwala na skoncentrowane dzia- łanie, stymulujące procesy regeneracyjne skóry. ZEMITS CRYSTALFRAX Urządzenie Zemits Crystalfrax Pro ma dwie głowi- ce frakcyjne (dużą do zabiegów na ciele oraz małą do zabiegów na twarzy), które wzbogacone są o nie- inwazyjne nanoelektrody w postaci metalowych wypustek. Technika frakcyjnego RF stymuluje silny proces neokolagenezy. Daje natychmiastowy efekt liftingu już po pierwszym zabiegu, poprzez produkcję nowych włókien kolagenowych. RF frakcyjny jest odpowiedni dla wszystkich typów skóry, a zabiegi wykonywane są zarówno na twa- rzy, jak i na ciele. W zestawie znajduje się także głowica multipolarna do nagrzewania skóry i po- budzenia potencjału komórkowego. Frakcyny RF do ciała Frakcyjny RF do twarzy Multipolarny RF Jednym z kluczowych atutów tego podejścia jest brak bolesności oraz rekonwalescencji po- zabiegowej. Efekty terapii radiofrekwencją nanoigłową są widoczne po pierwszym zabiegu. Poprawa jędr- ności skóry, redukcja zmarszczek, zagęszczenie i nawilżenie skóry, rzeźbienie owalu twarzy – to jedne z głównych efektów pozabiegowych. Zemits Crystalfrax Pro ma również możliwość kontrolowania długości przepływu fali radiowej w głowicach frakcyjnych, osiągając maksymal- nie czas 9,9 s. Pozwala to na dobranie indywidu- alnych parametrów dla każdego klienta. Podsumowując, radiofrekwencja nanoigłowa to nie tylko kolejny krok w ewolucji kosmetolo- gii estetycznej, ale prawdziwa rewolucja. Oferu- je ona skuteczne i komfortowe rozwiązania dla tych, którzy pragną poprawić kondycję swojej skóry bez długotrwałej rekonwalescencji. To bez wątpienia kierunek, który może zmienić spo- sób, w jaki postrzegamy i podejmujemy zabiegi upiększające. Zapraszamy do naszego biura na bezpłatny pokaz. Pielęgnacja skóry staje się coraz bardziej zaawansowana i zindywidualizowana, innowacyjne technologie w dziedzinie kosmetologii estetycznej otwierają przed nami fascynujące perspektywy. Jedną z najnowszych i najbardziej obiecujących metod jest radiofrekwencja nanoigłowa, która oferuje klientom efektywne i komfortowe doświadczenie bez konieczności naruszania integralności skóry. RADIOFREKWENCJA NANOIGŁOWA BEZ PRZERYWANIA CIĄGŁOŚCI SKÓRY OD ZEMITS CRYSTALFRAX PRO Sura Alzubaidi mgr kosmetologii, certyfikowany szkoleniowiec firmy Zemits i Adonyss oraz praktykująca kosmetolożka z 10-letnim doświadczeniem ZEMITS ul. Brukowa 6 05-092 Łomianki k. Warszawy +48 22 60 22 560 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 31 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Jednym z głównych zastosowań kwasu chloro- octowego jest leczenie brodawek wirusowych. Stosowany jest w formie lokalnych aplikacji na skórę, które mają na celu wysuszenie i złuszcze- nie tkanki, aż brodawka odpadnie. Kwas chlorooctowy jest również stosowany w terapii innych zmian skórnych, takich jak ro- gowacenie słoneczne. Podobnie jak w przypadku leczenia brodawek, kwas chlorooctowy apliko- wany jest bezpośrednio na zmienioną tkankę, co prowadzi do złuszczenia i usunięcia obszarów podrażnionych lub zrogowaciałych. W kosmetologii kwas chlorooctowy znalazł zastosowanie w zabiegach peelingu chemicz- nego. Jest stosowany do złuszczania martwego naskórka, poprawy gładkości i jakości skóry oraz redukcji zmarszczek i przebarwień. Stosowanie kwasu chlorooctowego w peelingu chemicznym jest kontrolowane i precyzyjne, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie optymalnych rezultatów bez uszkadzania głębszych warstw skóry. Istnieje wiele korzyści, wynikających z użycia kwasu chlorooctowego. Poza usuwaniem zmian skórnych i poprawą jakości skóry, działanie tego kwasu pobudza również produkcję kolagenu, co przyczynia się do odmłodzenia skóry i redukcji objawów starzenia. Kwas chlorooctowy może być stosowany na różnych obszarach skóry, w tym na twarzy, szyi, dekolcie, rękach i nogach. Wyjątkowy składnik aktywny znajduje się w Kombinacja tego peelingu pozwala na działanie w tak wrażliwej okolicy, jaką jest okolica oczu. Świetnie ją odmładza, rozjaśnia i wygładza. Jest idealną alternatywą dla mezoterapii igłowej, ale również daje efekt BOTOKS LIKE! Po aplikacji na okolice oczu i czoła daje efekt silnego napięcia i wygładzenia nawet najmniejszych zmarszczek. Jest to również świetny zabieg rozświetlający właśnie na tę część twarzy. Podsumowując, kwas chlorooctowy jest sku- tecznym i stosowanym powszechnie związkiem w różnych zabiegach na skórę. Jego działanie po- lega na złuszczaniu górnych warstw skóry i sty- mulacji regeneracji komórek. Właściwe użycie kwasu chlorooctowego może przynieść wiele takich korzyści, jak poprawa jakości i wyglądu skóry oraz jej rozjaśnienie. Kwas chlorooctowy, znany również jako kwas monochlorooctowy lub MCA, jest chemicznym związkiem stosowanym w medycynie i kosmetologii, zarówno do celów leczniczych, jak i estetycznych. Działanie kwasu chlorooctowego opiera się na jego zdolności do złuszczania górnych warstw skóry i pobudzania regeneracji komórek. PEELING Z EFEKTEM BOTOKS LIKE NA BAZIE KWASU MONOCHLOROOCTOWEGO NA OKOLICE OCZU I NIE TYLKO Karolina Sobjanek ekspert marki MAESELLE STRESZCZENIE Trądzik pospolity to choroba zapalna skóry, która występuje głównie w okresie dojrzewania i dotyka niemalże 100% mło- dzieży. Zmiany skórne zlokalizowane są głównie na twarzy i na plecach. Choroba cechuje się długotrwałym przebiegiem i naturalnym ustępowaniem. Istnieje znaczne ryzyko powsta- wania blizn, które mają istotny wpływ na samoocenę oraz zdolność funkcjonowania społecznego. Celem pracy było przedstawienie terapii w redukcji obja- wów trądziku pospolitego oraz związanych z nim blizn potrą- dzikowych u 25-letniej klientki gabinetu kosmetologicznego. Plan zabiegowy obejmował serię zabiegów, które wykorzysty- wały retinol i witaminę C, mezoterapię mikroigłową oraz te- rapię kwasową. Słowa kluczowe: trądzik pospolity, blizny, retinol, witamina C, złuszczanie, mezoterapia mikroigłowa ABSTRACT Acne vulgaris is an inflammatory skin disease that occurs mainly during adolescence and affects almost 100% of young people. Skin lesions are located mainly on the face and back. The disease is characterized by a prolonged course and natural regression. There is a significant risk of scarring, which has a high impact on self-esteem and the ability to function socially. The study aimed to present a treatment in reduction of symptoms of acne vulgaris and associated acne scars in a 25-year-old client of a cosmetology salon. The treatment plan included a series of procedures that used retinol and vitamin C, micro-needle mesotherapy and acid therapy. Keywords: acne vulgaris, scars, retinol, vitamin C, exfoliation, micro-needle mesotherapy Klaudia Oleś1 Wioleta Faruga-Lewicka1,2 0000-0003-1970-1539 1 Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach, ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice 2 Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze +48 694 944 903 w_faruga@poczta.onet.pl Sposób cytowania / Cite Oleś K, Faruga-Lewicka W. The use of exfoliants and micro-needle mesotherapy in the reduction of symptoms of acne vulgaris. Case report. Aesth Cosmetol Med. 2024;13(1):11-15 https://doi.org/10.52336/acm.2024.002 Zastosowanie substancji złuszczających i mezoterapii mikroigłowej w redukcji objawów trądziku pospolitego. Opis przypadku The use of exfoliants and micro-needle mesotherapy in the reduction of symptoms of acne vulgaris. Case report TRĄDZIK POSPOLITY Etiopatogeneza trądziku pospolitego jest niejasna oraz wie- loczynnikowa, składowymi wpływającymi na jej przebieg są czynniki endogenne oraz egzogenne. Głównym czynni- kiem powstawania trądziku jest wzmożone wydzielanie łoju na powierzchnię skóry przez gruczoły łojowe. Nadmier- na aktywność gruczołów łojowych może mieć różne źródła – między innymi hormonalne oraz genetyczne. Androgeny stymulują rozrost gruczołów łojowych oraz wzmagają pro- dukcję łoju. Zbliżone działanie wykazuje prolaktyna i pro- gesteron. W oparciu o analizy genealogiczne oraz badania bliźniąt wskazuje się dziedziczne podłoże choroby, w szcze- gólności skłonność do ciężkich odmian trądziku. Nadmier- ne rogowacenie ujść mieszków włosowych to zahamowanie złuszczania się komórek warstwy rogowej, a w efekcie ich za- This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Opis przypadku / Case study STRESZCZENIE Trądzik pospolity to choroba zapalna skóry, która występuje głównie w okresie dojrzewania i dotyka niemalże 100% mło- dzieży. Zmiany skórne zlokalizowane są głównie na twarzy i na plecach. Choroba cechuje się długotrwałym przebiegiem i naturalnym ustępowaniem. Istnieje znaczne ryzyko powsta- wania blizn, które mają istotny wpływ na samoocenę oraz zdolność funkcjonowania społecznego. Celem pracy było przedstawienie terapii w redukcji obja- wów trądziku pospolitego oraz związanych z nim blizn potrą- dzikowych u 25-letniej klientki gabinetu kosmetologicznego. Plan zabiegowy obejmował serię zabiegów, które wykorzysty- wały retinol i witaminę C, mezoterapię mikroigłową oraz te- rapię kwasową. Słowa kluczowe: trądzik pospolity, blizny, retinol, witamina C, złuszczanie, mezoterapia mikroigłowa ABSTRACT Acne vulgaris is an inflammatory skin disease that occurs mainly during adolescence and affects almost 100% of young people. Skin lesions are located mainly on the face and back. The disease is characterized by a prolonged course and natural regression. There is a significant risk of scarring, which has a high impact on self-esteem and the ability to function socially. The study aimed to present a treatment in reduction of symptoms of acne vulgaris and associated acne scars in a 25-year-old client of a cosmetology salon. The treatment plan included a series of procedures that used retinol and vitamin C, micro-needle mesotherapy and acid therapy. Keywords: acne vulgaris, scars, retinol, vitamin C, exfoliation, micro-needle mesotherapy Klaudia Oleś1 Wioleta Faruga-Lewicka1,2 0000-0003-1970-1539 1 Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach, ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice 2 Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze +48 694 944 903 w_faruga@poczta.onet.pl Sposób cytowania / Cite Oleś K, Faruga-Lewicka W. The use of exfoliants and micro-needle mesotherapy in the reduction of symptoms of acne vulgaris. Case report. Aesth Cosmetol Med. 2024;13(1):11-15 https://doi.org/10.52336/acm.2024.002 Zastosowanie substancji złuszczających i mezoterapii mikroigłowej w redukcji objawów trądziku pospolitego. Opis przypadku The use of exfoliants and micro-needle mesotherapy in the reduction of symptoms of acne vulgaris. Case report TRĄDZIK POSPOLITY Etiopatogeneza trądziku pospolitego jest niejasna oraz wie- loczynnikowa, składowymi wpływającymi na jej przebieg są czynniki endogenne oraz egzogenne. Głównym czynni- kiem powstawania trądziku jest wzmożone wydzielanie łoju na powierzchnię skóry przez gruczoły łojowe. Nadmier- na aktywność gruczołów łojowych może mieć różne źródła – między innymi hormonalne oraz genetyczne. Androgeny stymulują rozrost gruczołów łojowych oraz wzmagają pro- dukcję łoju. Zbliżone działanie wykazuje prolaktyna i pro- gesteron. W oparciu o analizy genealogiczne oraz badania bliźniąt wskazuje się dziedziczne podłoże choroby, w szcze- gólności skłonność do ciężkich odmian trądziku. Nadmier- ne rogowacenie ujść mieszków włosowych to zahamowanie złuszczania się komórek warstwy rogowej, a w efekcie ich za- This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Opis przypadku / Case study 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 33 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nnaturalne związki, monoaromatyczne. Pochodne witaminy A, w wyniku łączenia się z receptorami na jądrze komórkowym, wpływają na keratynocyty oraz sebocyty, przyspieszając zdro- wienie skóry. Regulują funkcje gruczołów łojowych, ogranicza- ją komedogenezę, wpływają na równomierne rozłożenie me- laniny, przyspieszają metabolizm oraz syntezę białek podporo- wych takich jak: kolagen, glikozoaminoglikany, elastyna. Biorą udział w procesach metabolizmu i podziału komórkowego, po- budzają wydzielanie czynników transkrypcyjnych oraz czyn- ników wzrostu. Retinol hamuje aktywność enzymów degra- dujących elastynę i kolagen oraz normalizuje proces rogowa- cenia naskórka. Poprzez poprawę struktury warstwy rogowej, wzmocnieniu ulegają funkcje ochronne, zmniejszając przezna- skórkową utratę wody (TEWL, transepidermal water loss). Spo- wodowane jest to proliferacją komórek warstwy żywej naskórka i eksfoliacją warstwy rogowej. Retinol zwiększa liczbę fibrobla- stów i stymuluje proces przekształcania tych o niskiej aktyw- ności w komórki charakteryzujące się zwiększonym wytwarza- niem kolagenu. Uaktywnienie i zwiększenie liczby fibroblastów ma niezwykle korzystny wpływ na kondycję tkanki łącznej skó- ry właściwej oraz poprawę elastyczności, jędrności i nawilżenia skóry. Retinol zmniejsza ilość łoju produkowanego przez skó- rę, obniżając przy tym skłonność do powstawania zaskórników, stąd jego powszechne zastosowanie w terapiach trądzikowych. Redukuje widoczność przebarwień skóry przyczyniając się do prawidłowego rozkładu melaniny w skórze [16-20]. Witamina C (kwas askorbinowy) to witamina rozpuszczal- na w wodzie, pochodna sacharydów. „Czysta witamina C” de- finiowana jest jako kwas L-askorbinowy. Kwas askorbinowy wykazuje działanie depigmentacyjne polegające na hamo- waniu enzymu tyrozynazy, przez oddziaływanie w miejscu aktywnej tyrozynazy, kwasu z jonami miedzi. Wskutek tego dochodzi do zmniejszonego wytwarzania melaniny. W celu otrzymania lepszych efektów rozjaśniających, witamina C jest często łączona w terapii z retinolem. Witamina C, dzięki se- kwencyjnemu przekazywaniu elektronów, skutecznie zwal- cza wolne rodniki – ochrania lipidowe struktury skóry przed stresem oksydacyjnym i hamuje spadek odporności oraz uszkadzanie materiału genetycznego spowodowane pro- mieniowaniem ultrafioletowym. Wzmacnia działanie filtrów przeciwsłonecznych. Dodatkowo dzięki zdolności hamowa- nia aktywacji białka odpowiedzialnego za uwalnianie cyto- kin prozapalnych, witamina C odgrywa istotną rolę w prepa- ratach mających na celu łagodzenie stanów zapalnych w le- czeniu trądziku różowatego, trądziku pospolitego oraz innych schorzeń. Kwas askorbinowy zapobiega utlenianiu się sebum znajdującego się na powierzchni skóry. Łagodzi podrażnienia, uszczelnia i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych [21-24]. Mezoterapia mikroigłowa Mezoterapia mikroigłowa to technika, która wykorzystuje mechaniczne nakłuwanie skóry w celu spowodowania kon- trolowanych mikrouszkodzeń. Wykonywane w trakcie zabie- gu liczne nakłucia skóry tworzą mikrourazy oraz mikrokrwa- wienia. Powstałe mikrokanaliki znacząco ułatwiają penetrację substancji aktywnych zawartych w preparatach nałożonych na powierzchnię skóry. W wyniku uszkodzenia naczyń krwio- nośnych niewielka ilość krwi wypływa na zewnątrz, co roz- poczyna proces aktywizacji trombocytów. Cytokiny odgrywa- ją istotną rolę w procesach regeneracji skóry, a ich uwalnia- nie zachodzi poprzez niewielkie ilości składników krwi, które przenikają do przestrzeni pozanaczyniowej. Wskutek tych procesów, uwalniane zostają tzw. czynniki wzrostu do których należą: transformujący czynnik wzrostu beta (TGF-β, trans- forming growth factor beta), transformujący czynnik wzrostu alfa (TGF-α, transforming growth factor alpha), czynnik wzro- stu fibroblastów (FGF-2, fibroblast growth factor 2), FGF-ba- sic – stymulacja komórek tkanki łącznej, czyli fibroblastów do produkcji białek budujących macierz pozakomórkową (ECM, extracellular matrix), naskórkowy/epidermalny czynnik wzro- stu (EGF, pidermal growth factor), płytkowy czynnik wzrostu (PDGF, platelet derived growth factor), czynnik wzrostu tkanki łącznej (CTGF, connective tissue growth factor). Procesy stymulacji skóry w trakcie zabiegu mezoterapii można podzielić na trzy etapy. • Pierwszy obejmuje stan zapalny, w trakcie którego produ- kowane są wcześniej wymienione czynniki wzrostu. Pobu- dzają one keratynocyty oraz fibroblasty do podziału, a w re- zultacie do produkcji elastyny i kolagenu. • Druga faza polega na powstaniu elastyny, kolagenu i no- wych tkanek oraz naczyń krwionośnych. • W trzeciej fazie (remodelingu) nowe naczynia krwionośne nadal tworzą się, a kolagen zostaje przekształcony do typu I. Ogół zachodzących procesów w ciągu samoodnowy zwięk- sza wytrzymałość mechaniczną i elastyczność tkanek. Prze- budowa i regeneracja skóry w obszarze zabiegowym może trwać do kilku tygodni po zabiegu. Poprzez szybkie gojenie się naskórka, kaskada procesów odnowy skóry zapoczątkowana przez nakłucia zachodzi w bezpiecznych warunkach kom- pletnej bariery ochronnej chroniącej przed działaniem szko- dliwych czynników zewnętrznych [26-28]. MATERIAŁ I METODY Do gabinetu kosmetologicznego zgłosiła się 25-letnia kobie- ta z problemem blizn potrądzikowych. Obraz kliniczny skóry klientki obejmował blizny potrądzikowe, przebarwienia poza- palne i wykwity pierwotne o charakterze zapalnym na policz- kach i linii żuchwy. Kobieta nie korzystała dotychczas z żad- nych zabiegów w gabinecie kosmetycznym, ograniczała się tylko do pielęgnacji domowej. Pielęgnacja probantki obejmo- wała: mycie skóry żelem silnie przesuszającym oraz nakłada- nie różnych kremów – klientka przyznała, iż często zmienia- ła krem, lecz nadal nie znalazła odpowiedniego dla siebie. Nie stosowała fotoprotekcji. Kobieta prowadziła bardzo intensywny i stresujący tryb życia. Pracowała w korporacji na stanowisku kierowniczym, legania w przewodzie wyprowadzającym oraz na powierzch- ni naskórka. Występujące niedobory nienasyconego kwasu linolowego w składzie wytwarzanego łoju u osoby chorują- cej na trądzik, przyczyniają się do osłabienia przylegania kor- neocytów w przewodach gruczołów łojowych i oddzielania się zrogowaciałych komórek. Następstwem jest zaczopowa- nie ujść mieszków włosowych i wytworzenie mikrozaskórni- ków – zmian początkujących pojawienie się innych wykwitów w przebiegu trądziku. W wyniku zmian zachodzących w skła- dzie i ilości łoju dochodzi do lepszej kolonizacji gruczołów ło- jowych przez bakterie Cutibacterium acnes. Namnażanie się się bakterii Cutibacterium acnes stymuluje procesy zapalne poprzez produkcję mediatorów chemotaktycznych i zapal- nych. Dodatkowo, zgodnie z wynikami przeprowadzonych ba- dań, bakterie te biorą udział w procesach immunologicznych [1-3]. Uwalnianie mediatorów chemotaktycznych i zapalnych dodatkowo stymuluje proces namnażania się C. acnes. BLIZNY POTRĄDZIKOWE Podstawowymi typami trądziku, w przebiegu których możli- we jest powstanie blizn potrądzikowych są: trądzik martwiczy (acne rodens) oraz trądzik pospolity (acne vulgaris) i jego od- miany: trądzik młodzieńczy (acne juvenilis), trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa), trądzik skupiony (acne conglobata), trą- dzik bliznowcowy (acne keloidea), trądzik piorunujący (acne fluminans) [4-6]. Trądzik pospolity • Trądzik młodzieńczy to powszechne schorzenie zapal- ne skóry, występujące w okresie dojrzewania i dotykające niemal 100% populacji młodzieży. Zmiany skórne zlokali- zowane są głównie na twarzy i plecach. Charakterystyczny jest wieloletni przebieg i samoistne ustąpienie. Ryzyko po- jawienia się blizn wynika ze stopnia nasilenia zmian skór- nych i występowania rodzinnego [7]. • W trądziku ropowiczym zmiany skórne najczęściej zloka- lizowane są na twarzy oraz klatce piersiowej. Mają charak- ter torbieli wypełnionych treścią ropną i guzków, ustępują z pozostawieniem blizn zanikowych oraz przerosłych [8]. • Trądzik skupiony występuje po okresie dojrzewania u obu płci. W przebiegu tej choroby pojawiają się głębokie nacieki i torbiele ropne, o tendencji do zlewania się z licznymi za- skórnikami. Podczas gojenia się większych skupisk nastę- puje powstawanie blizn, zwanych keloidami. Zmiany skór- ne występują na twarzy, plecach, klatce piersiowej, ramio- nach, pośladkach i brzuchu [9, 10]. • W trądziku bliznowcowym każda zmiana trądzikowa ustę- puje z pozostawieniem blizn. Dość często towarzyszy po- staci skupionej oraz ropowiczej. Zmiany zazwyczaj poja- wiają się na dekolcie, ramionach i karku [10]. • Trądzik piorunujący jest najcięższą postacią trądziku, po- jawiającą się przede wszystkim u nastoletnich chłop- ców, w obrębie twarzy, dekoltu, ramion, pleców. Charak- terystyczne dla tej postaci trądziku są występujące obja- wy ogólne, takie jak gorączka, bóle mięśni, stawów, utarta masy ciała, nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych. Często wymaga hospitalizacji w początkowej fazie lecze- nia. Obecne są nacieki, guzki i guzy zapalne z tendencją do rozpadu, krwotoczne owrzodzenia pokryte galaretowatymi masami i martwiczymi strupami. W przebiegu gojenia się zmian skórnych, najczęściej dochodzi do wytworzenia się rozległych, przerosłych blizn [8-10]. ZABIEGI REDUKUJĄCE WIELKOŚĆ I WIDOCZNOŚĆ BLIZN POTRADZIKOWYCH Kwas salicylowy Kwas salicylowy zalicza się do grupy betahydroksykwasów, został po raz pierwszy uzyskany z kory wierzby i nadal jest naturalnym źródłem pozyskiwania tego związku. W postaci związanej występuje również w korze topoli, liściach senesu i kwiatach rumianku. W pozyskiwaniu syntetycznym otrzy- mywany jest z fenolu. Związek ten ma postać białego krysta- licznego proszku lub bezbarwnych igiełek, jest bardzo dobrze rozpuszczalny w etanolu, lecz słabo rozpuszczalny w wodzie. Posiada właściwości lipofilne, przeciwzapalne, znieczulające, grzybobójcze, seboregulacyjne, komedolityczne i antybak- teryjne, dlatego idealnie sprawdza się w terapiach trądziko- wych oraz redukcji hiperpigmentacji skóry. Redukuje poziom bakterii Cutibacterium acnes. Jego własności antybakteryjne wynikają z budowy zbliżonej do kwasu benzoesowego. Nato- miast redukcja wielkości i liczby zaskórników zachodzi wsku- tek działania cząsteczek kwasu salicylowego na powierzch- ni skóry i w środowisku lipofilnym ujść gruczołów łojowych. Dzięki swojej lipofilności wykazuje większą koncentrację oraz przenikanie w okolicy gruczołów łojowych. Wykazuje on działanie drażniące, w zależności od stężenia powoduje efekt keratolityczny bądź cytotoksyczny. Po aplikacji na skó- rę powoduje powierzchowne złuszczenie naskórka, wnikając w warstwę rogową naskórka i sprawiając, iż cement między- komórkowy ulega rozpuszczeniu. Złuszczenie wywołane jest przez usuwanie związanych lipidów z powierzchnią korneo- cytów, przy pomocy wiązań kowalencyjnych [11-14]. Yellow Peel Yellow Peel jest zabiegiem należącym do peelingów chemicz- nych, polegającym na usuwaniu warstw naskórka na różnych poziomach. Witamina C i retinol stymulują produkcję kolage- nu, glikozoaminoglikanów i elastyny. Yellow Peel stosowany jest w redukcji blizn potrądzikowych, przebarwień, zmarsz- czek, wiotkości skóry, terapii trądziku, zaburzeń łojotokowych skóry [15]. Retinol to podstawowa forma witaminy A, jest najczęściej sto- sowanym i najlepiej poznanym retinoidem. Stosowany zgod- nie z właściwą formułą i w odpowiedniej ilości, ulega w skórze przekształceniu do kwasu retinowego. Wraz z retinalem i kwa- sem retinowym należy do I generacji retinoidów, którą tworzą 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 34 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nnaturalne związki, monoaromatyczne. Pochodne witaminy A, w wyniku łączenia się z receptorami na jądrze komórkowym, wpływają na keratynocyty oraz sebocyty, przyspieszając zdro- wienie skóry. Regulują funkcje gruczołów łojowych, ogranicza- ją komedogenezę, wpływają na równomierne rozłożenie me- laniny, przyspieszają metabolizm oraz syntezę białek podporo- wych takich jak: kolagen, glikozoaminoglikany, elastyna. Biorą udział w procesach metabolizmu i podziału komórkowego, po- budzają wydzielanie czynników transkrypcyjnych oraz czyn- ników wzrostu. Retinol hamuje aktywność enzymów degra- dujących elastynę i kolagen oraz normalizuje proces rogowa- cenia naskórka. Poprzez poprawę struktury warstwy rogowej, wzmocnieniu ulegają funkcje ochronne, zmniejszając przezna- skórkową utratę wody (TEWL, transepidermal water loss). Spo- wodowane jest to proliferacją komórek warstwy żywej naskórka i eksfoliacją warstwy rogowej. Retinol zwiększa liczbę fibrobla- stów i stymuluje proces przekształcania tych o niskiej aktyw- ności w komórki charakteryzujące się zwiększonym wytwarza- niem kolagenu. Uaktywnienie i zwiększenie liczby fibroblastów ma niezwykle korzystny wpływ na kondycję tkanki łącznej skó- ry właściwej oraz poprawę elastyczności, jędrności i nawilżenia skóry. Retinol zmniejsza ilość łoju produkowanego przez skó- rę, obniżając przy tym skłonność do powstawania zaskórników, stąd jego powszechne zastosowanie w terapiach trądzikowych. Redukuje widoczność przebarwień skóry przyczyniając się do prawidłowego rozkładu melaniny w skórze [16-20]. Witamina C (kwas askorbinowy) to witamina rozpuszczal- na w wodzie, pochodna sacharydów. „Czysta witamina C” de- finiowana jest jako kwas L-askorbinowy. Kwas askorbinowy wykazuje działanie depigmentacyjne polegające na hamo- waniu enzymu tyrozynazy, przez oddziaływanie w miejscu aktywnej tyrozynazy, kwasu z jonami miedzi. Wskutek tego dochodzi do zmniejszonego wytwarzania melaniny. W celu otrzymania lepszych efektów rozjaśniających, witamina C jest często łączona w terapii z retinolem. Witamina C, dzięki se- kwencyjnemu przekazywaniu elektronów, skutecznie zwal- cza wolne rodniki – ochrania lipidowe struktury skóry przed stresem oksydacyjnym i hamuje spadek odporności oraz uszkadzanie materiału genetycznego spowodowane pro- mieniowaniem ultrafioletowym. Wzmacnia działanie filtrów przeciwsłonecznych. Dodatkowo dzięki zdolności hamowa- nia aktywacji białka odpowiedzialnego za uwalnianie cyto- kin prozapalnych, witamina C odgrywa istotną rolę w prepa- ratach mających na celu łagodzenie stanów zapalnych w le- czeniu trądziku różowatego, trądziku pospolitego oraz innych schorzeń. Kwas askorbinowy zapobiega utlenianiu się sebum znajdującego się na powierzchni skóry. Łagodzi podrażnienia, uszczelnia i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych [21-24]. Mezoterapia mikroigłowa Mezoterapia mikroigłowa to technika, która wykorzystuje mechaniczne nakłuwanie skóry w celu spowodowania kon- trolowanych mikrouszkodzeń. Wykonywane w trakcie zabie- gu liczne nakłucia skóry tworzą mikrourazy oraz mikrokrwa- wienia. Powstałe mikrokanaliki znacząco ułatwiają penetrację substancji aktywnych zawartych w preparatach nałożonych na powierzchnię skóry. W wyniku uszkodzenia naczyń krwio- nośnych niewielka ilość krwi wypływa na zewnątrz, co roz- poczyna proces aktywizacji trombocytów. Cytokiny odgrywa- ją istotną rolę w procesach regeneracji skóry, a ich uwalnia- nie zachodzi poprzez niewielkie ilości składników krwi, które przenikają do przestrzeni pozanaczyniowej. Wskutek tych procesów, uwalniane zostają tzw. czynniki wzrostu do których należą: transformujący czynnik wzrostu beta (TGF-β, trans- forming growth factor beta), transformujący czynnik wzrostu alfa (TGF-α, transforming growth factor alpha), czynnik wzro- stu fibroblastów (FGF-2, fibroblast growth factor 2), FGF-ba- sic – stymulacja komórek tkanki łącznej, czyli fibroblastów do produkcji białek budujących macierz pozakomórkową (ECM, extracellular matrix), naskórkowy/epidermalny czynnik wzro- stu (EGF, pidermal growth factor), płytkowy czynnik wzrostu (PDGF, platelet derived growth factor), czynnik wzrostu tkanki łącznej (CTGF, connective tissue growth factor). Procesy stymulacji skóry w trakcie zabiegu mezoterapii można podzielić na trzy etapy. • Pierwszy obejmuje stan zapalny, w trakcie którego produ- kowane są wcześniej wymienione czynniki wzrostu. Pobu- dzają one keratynocyty oraz fibroblasty do podziału, a w re- zultacie do produkcji elastyny i kolagenu. • Druga faza polega na powstaniu elastyny, kolagenu i no- wych tkanek oraz naczyń krwionośnych. • W trzeciej fazie (remodelingu) nowe naczynia krwionośne nadal tworzą się, a kolagen zostaje przekształcony do typu I. Ogół zachodzących procesów w ciągu samoodnowy zwięk- sza wytrzymałość mechaniczną i elastyczność tkanek. Prze- budowa i regeneracja skóry w obszarze zabiegowym może trwać do kilku tygodni po zabiegu. Poprzez szybkie gojenie się naskórka, kaskada procesów odnowy skóry zapoczątkowana przez nakłucia zachodzi w bezpiecznych warunkach kom- pletnej bariery ochronnej chroniącej przed działaniem szko- dliwych czynników zewnętrznych [26-28]. MATERIAŁ I METODY Do gabinetu kosmetologicznego zgłosiła się 25-letnia kobie- ta z problemem blizn potrądzikowych. Obraz kliniczny skóry klientki obejmował blizny potrądzikowe, przebarwienia poza- palne i wykwity pierwotne o charakterze zapalnym na policz- kach i linii żuchwy. Kobieta nie korzystała dotychczas z żad- nych zabiegów w gabinecie kosmetycznym, ograniczała się tylko do pielęgnacji domowej. Pielęgnacja probantki obejmo- wała: mycie skóry żelem silnie przesuszającym oraz nakłada- nie różnych kremów – klientka przyznała, iż często zmienia- ła krem, lecz nadal nie znalazła odpowiedniego dla siebie. Nie stosowała fotoprotekcji. Kobieta prowadziła bardzo intensywny i stresujący tryb życia. Pracowała w korporacji na stanowisku kierowniczym, 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 35 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” NJak wynika z przeprowadzonego badania własnego, tera- pia łączona wykorzystująca zabieg mezoterapii mikroigłowej i substancji złuszczających wykazała widoczną poprawę sta- nu cery. Efekty były widoczne od wykonania pierwszego za- biegu, obejmowały ujednolicenie kolorytu cery, wyrównanie powierzchni naskórka oraz zmniejszenie ilości przebarwień oraz blizn. WNIOSKI 1. Z przytoczonych badań oraz własnej analizy przypadku wy- nika, że w celu redukcji blizn potrądzikowych należy sięgać po metody łączone, aby kompleksowo niwelować zmiany skórne powstałe w przebiegu trądziku pospolitego. 2. Zaproponowana i wykonana seria składająca się z 3 zabie- gów z wykorzystaniem 25% kwasu salicylowego o pH 2,15, 4 zabiegów mezoterapii mikroigłowej oraz dwóch zabie- gów Yellow Peel (retinol 5% i witamina C 15%) przyniosła widoczne rezultaty zarówno dla kosmetologa jak i klientki, co w zestawieniu z badaniami innych autorów potwierdza efektywność terapii skojarzonej. PODSUMOWANIE Trądzik pospolity jest złożonym schorzeniem, którego lecze- nie trwa długo, a w większości przypadków cechuje się po- zostawieniem blizn oraz przebarwień. Osoby z widoczny- mi bliznami potrądzikowymi stanowią dużą grupę klien- tów korzystających z pomocy kosmetologów. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że zastosowa- nie terapii łączonej z wykorzystaniem kwasów i mezoterapii mikroigłowej w redukcji blizn potrądzikowych przynosi zado- walające efekty. Jednakże, aby wyciągnąć pełne wnioski, ko- nieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań. LITERATURA / REFERENCES 1 . Sobjanek M, Zabłotna M, Sokołowska-Wojdyło M, et al. Czynniki gene- tyczne w etiopatogenezie trądziku pospolitego. Postępy Dermatologii i Alergologii. 2007;24:183-187. 2 . Nowicka D. Trądzik pospolity w praktyce. Kosmetologia Estetyczna. 2013;2:163-165. 3 . Zegarska B. Trądzik zwyczajny. Leczenie – rekomendacje. Wiadomo- ści Dermatologiczne. 23.03.2020. https://www.wiadomoscidermatolo- giczne.pl/artykul/tradzik-zwyczajny-leczenie-rekomendacje, Accessed: 15.12.2023. 4 . Biegaj M. Trądzik pospolity i jego leczenie. Kosmetologia Estetyczna. 2017;6:155-158. 5 . Sałagan K, Niemyska K. Blizny potrądzikowe – mechanizm powstawa- nia i diagnostyka. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:407-412. 6 . Kowalska-Olędzka E, Rakowska A, Słowińska M. et al. Pierwotne łysienie bliznowaciejące. Przegląd Dermatologiczny. 2012;3:241-251. 7 . Schnopp C, Mempel M. Trądzik zwyczajny u dzieci i młodzieży. Dermato- logia Po Dyplomie. 2012;3:49-61. 8 . Villani A, Nastro F, Di Vico F, et al. Oral isotretinoin for acne: a complete overview. Expert Opin Drug Saf. 2022;21(8):1027-1037. 9 . Kozłowska D, Baran A, Flisiak I. Trudności w leczeniu trądziku piorunu- jącego – opis przypadku. Przegląd Dermatologiczny. 2015;3:237-243. 10 . Wołosik K, Knaś M, Wacewicz M, et al. Skuteczność terapii skojarzonej w redukcji blizn potrądzikowych – opis przypadków. Przegląd Dermato- logiczny. 2013;2:102-109. 11 . Moczulewska N, Mańkowska A. Zastosowanie kwasu salicylowego w te- rapii skóry trądzikowej. In: Kordus K, Borowicz AM, Knotowicz J, et al. In- nowacyjność i Tradycja w Kosmetologii. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej; 2020:50-61. 12 . Ząbczyńska M, Jurzak M. Zastosowanie hydroksykwasów w kosmetolo- gii. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego; 2020:95-105. 13 . Sarkar R, Ghunawat S, Garg VK. Comparative study of 35% glycolic acid, 20% salicylic-10% mandelic acid, and phytic acid combination peels in the treatment of active acne and postacne pigmentation. J Cutan Aesthet Surg. 2019;12(3):158-163. 14 . Kapuścińska A, Nowak I. Zastosowanie kwasów organicznych w terapii trądziku i przebarwień skóry. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczal- nej. 2015;69:374-383. 15 . Kaźmierska AD, Bolesławska I, Przysławski J. Wpływ diety oraz fitotera- pii w leczeniu trądziku pospolitego. Farm Pol. 2020;76(7):373-380. 16 . Bajcer M, Cwil P, Kania B, et al. Wpływ witamin antyoksydacyjnych na skórę i ich znaczenie w kosmetologii. Studenckie Zeszyty Naukowe Ko- smetologia. 2016;1:31-46. 17 . Czarnota A. Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:371-376. 18 . Marona H, Gunia A, Pękala E. Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspek- cie komórkowego mechanizmu działania. Farm Pol. 2010;66:187-192. 19 . Pawlaczyk M, Korzeniowska K. Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym. Farmacja Współczesna. 2013;6:57-61. 20 . Zasada M, Adamczyk A. Witamina A. Budowa i mechanizm działania. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:517-521. 21 . Kilian-Pięta E. Witamina C jako niezbędny składnik dla skóry człowieka oraz czynniki determinujące jej wchłanianie. Kosmetologia Estetyczna. 2019;8:25-30. 22 . Musiał C, Sawczuk W, Gawdzik B, et al. Witamina C w medycynie i ko- smetologii. Wiadomości Chemiczne. 2019;73:505-522. 23 . Zasada M. Substancje biologicznie czynne stosowane w rozjaśnianiu hi- perpigmentacji skóry. Kosmetologia Estetyczna. 2016;5:467-473. 24 . Sadowska A, Kamm A. Sposoby niwelowania hiperpigmentacji skóry twarzy w gabinecie kosmetologicznym. Aesthetic Cosmetology and Me- dicine. 2020;9(4):363-382. 25 . Kaźmierczak A, Wcisło-Dziadecka D, Buczek A. Mezoterapia mikroigłowa – co o niej wiedzą pacjenci? Postępy Nauk Medycznych. 2018;31(1A):33-38. 26 . Gaweł E, Urtnowska-Joppek K. Mezoterapia mikroigłowa – aparatura oraz wskazania. Kosmetologia Estetyczna. 2019;8:607-611. 27 . Glenc-Ambroży M, Piejko L. Zastosowanie mezoterapii mikroigłowej w biorewitalizacji skóry twarzy – opis przypadków. Polish Journal of Co- smetology. 2020;23(2):125-131. 28 . Przewłocka-Gągała M. Współczesny model postępowania z proble- mem blizn w kosmetologii i medycynie estetycznej. Aesth Cosmetol Med. 2021;10(1):39-47. https://doi.org/10.52336/acm.2021.10.1.06. 29 . Leonik S, Smoczok M. Mezoterapia cienkoigłowa – zastosowanie kli- niczne ze szczególnym uwzględnieniem terapii blizn potrądzikowych. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy. 2019;33(4):91-101. otrzymano / received: 19.12.2023 | poprawiono / corrected: 02.01.2024 | zaakceptowano / accepted: 07.01.2024 gdzie spędzała większość swojego dnia, dodatkowo studio- wała zaocznie. Uskarżała się na chroniczne zmęczenie – sen nie dawał jej odpowiedniego wypoczynku, odczuwała bóle głowy o bardzo mocnym nasileniu. Dodatkowo miała proble- my z prawidłowym odżywianiem się – mimo szczupłej syl- wetki, nieustannie pragnęła się odchudzać stosując restryk- cyjną dietę o bardzo niskiej kaloryczności. Plan zabiegowy obejmował serię zabiegów z wykorzysta- niem retinolu oraz witaminy C, mezoterapii mikroigłowej i terapii kwasowej. Seria zabiegów rozpoczęła się terapią kwa- sem salicylowym (25%, pH 2,15) – zostały wykonane trzy za- biegi, co dwa tygodnie. Następnie przeprowadzone zostały cztery zabiegi mezoterapii mikroigłowej, co trzy tygodnie. Po zakończonej serii mezoterapii mikroigłowej, wykonane zo- stały dwa zabiegi Yellow Peel (retinol 5% i witamina C 15%), co trzy tygodnie. ANALIZA I INTERPRETACJA EFEKTÓW PROJEKTU Po pierwszym zabiegu z zastosowaniem kwasu salicylowe- go metodą wzrokową zaobserwowano wyciszenie i zmniej- szenie ilości wykwitów pierwotnych o charakterze zapalnym. Po kolejnych dwóch zabiegach z zastosowaniem kwasu sali- cylowego wyciszenie i zmniejszenie ilości wykwitów pierwot- nych o charakterze zapalnym było jeszcze bardziej zauważal- ne, dodatkowo zaobserwowano delikatne rozjaśnienie prze- barwień pozapalnych. Po czterech zabiegach mezoterapii mikroigłowej i trzech zabiegach z zastosowaniem kwasu salicylowego zaobserwo- wano wyraźną redukcję przebarwień pozapalnych i spłycenie blizn pozapalnych. Po zakończonej terapii kwasem salicylowym, retinolem i witaminą C oraz zabiegach mezoterapii mikroigłowej zaob- serwowano znaczne zniwelowanie przebarwień potrądziko- wych, wyrównanie struktury i kolorytu skóry, spłycenie blizn potrądzikowych oraz całkowitą redukcję wykwitów pierwot- nych o charakterze zapalnym (fot. 1). Fot. 1 Stan skóry przed terapią (górne zdjęcia) i po terapii (dolne zdjęcia) Źródło:Archiwum własne DYSKUSJA W przebiegu trądziku zwyczajnego, najczęściej obok prze- barwień pozapalnych powstają blizny zanikowe. Terapie łą- czone oraz monoterapie przynoszą pozytywne rezultaty w zmniejszeniu ich widoczności. W celu oceny skuteczności terapii skojarzonej w redukcji blizn potrądzikowych, przepro- wadzono badanie, w którym udział wzięli 25-letni mężczy- zna oraz 26-letnia kobieta z problemem przebarwień poza- palnych oraz blizn zanikowych na skórze pleców – nie zare- jestrowano obecności blizn przerosłych i keloidów. Została wykonana seria czterech zabiegów mikrodermabrazji dia- mentowej oraz czterech eksfoliacji preparatami kwasowy- mi, po której zaobserwowano rozjaśnienie przebarwień po- zapalnych i zmniejszenie widoczności blizn potrądzikowych na skórze pleców, zarówno u kobiety, jak i u mężczyzny. Prze- prowadzone badanie wykazało, iż eksfoliacja preparatami z α-hydroksykwasami i β-hydroksykwasami oraz mikroder- mabrazja diamentowa są skutecznymi zabiegami wykorzy- stywanymi w zmniejszeniu widoczności przebarwień poza- palnych i blizn potrądzikowych [10]. Kwas salicylowy zalicza się do grupy beta-hydroksykwasów. Po aplikacji na skórę powoduje powierzchowne złuszczenie naskórka, wnikając w warstwę rogową naskórka i sprawia- jąc, iż cement międzykomórkowy ulega rozpuszczeniu. Po- siada właściwości lipofilne, przeciwzapalne, znieczulające, grzybobójcze, seboregulacyjne, komedolityczne i antybak- teryjne, dlatego idealnie sprawdza się w terapiach trądziko- wych oraz w redukcji hiperpigmentacji skóry. Redukuje po- ziom bakterii Cutibacterium acnes. U 19-letniego mężczyzny została przeprowadzona seria sześciu zabiegów z 40% kwa- sem salicylowym o pH = 2, która potwierdziła działanie prze- ciwzapalne oraz bakteriobójcze zastosowanego preparatu. Po zakończonej serii zabiegowej doszło co całkowitej likwidacji zmian o charakterze zapalnym oraz zmniejszenia liczby gru- dek podskórnych. Zmniejszenie liczby zaskórników oraz zwę- żenie i spłycenie ujść gruczołów łojowych zaszło w wyniku złuszczenia naskórka [11]. Mezoterapia mikroigłowa jest metodą mechaniczne- go nakłuwania skóry, powodując kontrolowane uszkodze- nia skóry. Powstałe mikrokanaliki znacząco ułatwiają pene- trację substancji aktywnych zawartych w preparatach, nało- żonych na powierzchnię skóry. Stosowana jest z sukcesem w korygowaniu defektów skórnych takich jak blizny potrądzi- kowe czy przebarwienia, sprawiając, iż osoby borykające się z nimi mogą odzyskać pewność siebie i komfort psychicz- ny. Jest optymalną metodą poprawiającą wchłanianie prepa- ratów stosowanych zewnętrznie na skórę, zwiększając efekt terapeutyczny. Zmiana grubości naskórka będąca wynikiem regularnego stosowania zabiegu jest istotnym aspektem jego działania. Dzięki połączeniu mezoterapii mikroigłowej z kwa- sem salicylowym uzyskiwany jest lepszy profil penetracji do głębi naskórka, podnosząc efektywność leczenia [28, 29]. 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 36 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” NJak wynika z przeprowadzonego badania własnego, tera- pia łączona wykorzystująca zabieg mezoterapii mikroigłowej i substancji złuszczających wykazała widoczną poprawę sta- nu cery. Efekty były widoczne od wykonania pierwszego za- biegu, obejmowały ujednolicenie kolorytu cery, wyrównanie powierzchni naskórka oraz zmniejszenie ilości przebarwień oraz blizn. WNIOSKI 1. Z przytoczonych badań oraz własnej analizy przypadku wy- nika, że w celu redukcji blizn potrądzikowych należy sięgać po metody łączone, aby kompleksowo niwelować zmiany skórne powstałe w przebiegu trądziku pospolitego. 2. Zaproponowana i wykonana seria składająca się z 3 zabie- gów z wykorzystaniem 25% kwasu salicylowego o pH 2,15, 4 zabiegów mezoterapii mikroigłowej oraz dwóch zabie- gów Yellow Peel (retinol 5% i witamina C 15%) przyniosła widoczne rezultaty zarówno dla kosmetologa jak i klientki, co w zestawieniu z badaniami innych autorów potwierdza efektywność terapii skojarzonej. PODSUMOWANIE Trądzik pospolity jest złożonym schorzeniem, którego lecze- nie trwa długo, a w większości przypadków cechuje się po- zostawieniem blizn oraz przebarwień. Osoby z widoczny- mi bliznami potrądzikowymi stanowią dużą grupę klien- tów korzystających z pomocy kosmetologów. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że zastosowa- nie terapii łączonej z wykorzystaniem kwasów i mezoterapii mikroigłowej w redukcji blizn potrądzikowych przynosi zado- walające efekty. Jednakże, aby wyciągnąć pełne wnioski, ko- nieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań. LITERATURA / REFERENCES 1 . Sobjanek M, Zabłotna M, Sokołowska-Wojdyło M, et al. Czynniki gene- tyczne w etiopatogenezie trądziku pospolitego. Postępy Dermatologii i Alergologii. 2007;24:183-187. 2 . Nowicka D. Trądzik pospolity w praktyce. Kosmetologia Estetyczna. 2013;2:163-165. 3 . Zegarska B. Trądzik zwyczajny. Leczenie – rekomendacje. Wiadomo- ści Dermatologiczne. 23.03.2020. https://www.wiadomoscidermatolo- giczne.pl/artykul/tradzik-zwyczajny-leczenie-rekomendacje, Accessed: 15.12.2023. 4 . Biegaj M. Trądzik pospolity i jego leczenie. Kosmetologia Estetyczna. 2017;6:155-158. 5 . Sałagan K, Niemyska K. Blizny potrądzikowe – mechanizm powstawa- nia i diagnostyka. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:407-412. 6 . Kowalska-Olędzka E, Rakowska A, Słowińska M. et al. Pierwotne łysienie bliznowaciejące. Przegląd Dermatologiczny. 2012;3:241-251. 7 . Schnopp C, Mempel M. Trądzik zwyczajny u dzieci i młodzieży. Dermato- logia Po Dyplomie. 2012;3:49-61. 8 . Villani A, Nastro F, Di Vico F, et al. Oral isotretinoin for acne: a complete overview. Expert Opin Drug Saf. 2022;21(8):1027-1037. 9 . Kozłowska D, Baran A, Flisiak I. Trudności w leczeniu trądziku piorunu- jącego – opis przypadku. Przegląd Dermatologiczny. 2015;3:237-243. 10 . Wołosik K, Knaś M, Wacewicz M, et al. Skuteczność terapii skojarzonej w redukcji blizn potrądzikowych – opis przypadków. Przegląd Dermato- logiczny. 2013;2:102-109. 11 . Moczulewska N, Mańkowska A. Zastosowanie kwasu salicylowego w te- rapii skóry trądzikowej. In: Kordus K, Borowicz AM, Knotowicz J, et al. In- nowacyjność i Tradycja w Kosmetologii. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej; 2020:50-61. 12 . Ząbczyńska M, Jurzak M. Zastosowanie hydroksykwasów w kosmetolo- gii. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego; 2020:95-105. 13 . Sarkar R, Ghunawat S, Garg VK. Comparative study of 35% glycolic acid, 20% salicylic-10% mandelic acid, and phytic acid combination peels in the treatment of active acne and postacne pigmentation. J Cutan Aesthet Surg. 2019;12(3):158-163. 14 . Kapuścińska A, Nowak I. Zastosowanie kwasów organicznych w terapii trądziku i przebarwień skóry. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczal- nej. 2015;69:374-383. 15 . Kaźmierska AD, Bolesławska I, Przysławski J. Wpływ diety oraz fitotera- pii w leczeniu trądziku pospolitego. Farm Pol. 2020;76(7):373-380. 16 . Bajcer M, Cwil P, Kania B, et al. Wpływ witamin antyoksydacyjnych na skórę i ich znaczenie w kosmetologii. Studenckie Zeszyty Naukowe Ko- smetologia. 2016;1:31-46. 17 . Czarnota A. Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:371-376. 18 . Marona H, Gunia A, Pękala E. Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspek- cie komórkowego mechanizmu działania. Farm Pol. 2010;66:187-192. 19 . Pawlaczyk M, Korzeniowska K. Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym. Farmacja Współczesna. 2013;6:57-61. 20 . Zasada M, Adamczyk A. Witamina A. Budowa i mechanizm działania. Kosmetologia Estetyczna. 2018;7:517-521. 21 . Kilian-Pięta E. Witamina C jako niezbędny składnik dla skóry człowieka oraz czynniki determinujące jej wchłanianie. Kosmetologia Estetyczna. 2019;8:25-30. 22 . Musiał C, Sawczuk W, Gawdzik B, et al. Witamina C w medycynie i ko- smetologii. Wiadomości Chemiczne. 2019;73:505-522. 23 . Zasada M. Substancje biologicznie czynne stosowane w rozjaśnianiu hi- perpigmentacji skóry. Kosmetologia Estetyczna. 2016;5:467-473. 24 . Sadowska A, Kamm A. Sposoby niwelowania hiperpigmentacji skóry twarzy w gabinecie kosmetologicznym. Aesthetic Cosmetology and Me- dicine. 2020;9(4):363-382. 25 . Kaźmierczak A, Wcisło-Dziadecka D, Buczek A. Mezoterapia mikroigłowa – co o niej wiedzą pacjenci? Postępy Nauk Medycznych. 2018;31(1A):33-38. 26 . Gaweł E, Urtnowska-Joppek K. Mezoterapia mikroigłowa – aparatura oraz wskazania. Kosmetologia Estetyczna. 2019;8:607-611. 27 . Glenc-Ambroży M, Piejko L. Zastosowanie mezoterapii mikroigłowej w biorewitalizacji skóry twarzy – opis przypadków. Polish Journal of Co- smetology. 2020;23(2):125-131. 28 . Przewłocka-Gągała M. Współczesny model postępowania z proble- mem blizn w kosmetologii i medycynie estetycznej. Aesth Cosmetol Med. 2021;10(1):39-47. https://doi.org/10.52336/acm.2021.10.1.06. 29 . Leonik S, Smoczok M. Mezoterapia cienkoigłowa – zastosowanie kli- niczne ze szczególnym uwzględnieniem terapii blizn potrądzikowych. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy. 2019;33(4):91-101. otrzymano / received: 19.12.2023 | poprawiono / corrected: 02.01.2024 | zaakceptowano / accepted: 07.01.2024 1 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 37 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” NNext >