< Previous5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 28 aga taz ejf er.pl WWW . A GA T AZE JFER.PL kosmetologia A GA T A ZE JFER ROZWIJAJ SIĘ W DUCHU KOSMETOLOGII HOLISTYCZNEJ. SZKOLENIA E KURSY WEBINARIA DOKUMENTACJA DLA KOSMETOLOGA ARTYKUŁY TRUSCULPT® FLEX FIRMY CUTERA® To niezwykle skuteczne urządzenie do przeprowadzania sper- sonalizowanych zabiegów rzeźbienia mięśni i modelowania syl- wetki. TruSculpt flex z systemem stymulacji wielokierunkowej (Multi-Directional Stimulation) umożliwia przeprowadzanie stymulacji elektrycznej wybranych partii mięśni przy użyciu trzech dostępnych trybów, dopasowanych indywidualnie do pacjenta, i symuluje wykonywanie różnego rodzaju ćwiczeń. Jeden zabieg to odpowiednik wykonania 54 000 przysiadów czy brzuszków. Wyniki badań klinicznych potwierdzają, że rezul- tatem zabiegu jest wzrost grubości tkanki mięśniowej aż o 30%. Zabieg jest nieinwazyjny i nie wymaga okresu rekonwalescencji. NOWOCZESNY LASER FRAKCYJNY NEUVION Laser NEUVION to nowoczesny laser frakcyjny, oparty na głowi- cy typu FIBER LASER, przeznaczony jest do przeprowadzania za- biegów nieablacyjnych, odmładzających skórę twarzy, szyi i ra- mion, powodując głęboką jej przebudowę. Bardzo dobry rezultat zabiegów leserem NEUVION osiągamy też podczas terapii takich stanów, jak rozstępy, blizny potrądzikowe i pourazowe oraz wiot- kość skóry po ciążach i chudnięciu. Podstawową zaletą tego lase- ra jest brak zużywalnych tipów zabiegowych, co zdecydowanie zmniejsza koszty eksploatacyjne. Skaner lasera NEUVION ma aż pięć tipów zabiegowych, w tym dwa rolkowe. Duża końcówka pie- czątkowa umożliwia szybkie opracowywanie dużych powierzch- ni, np. przy redukcji rozstępów lub regeneracji skóry brzucha po ciąży. Laser posiada certyfikaty CE medyczne. Zaobserwuj nas i dowiedz się więcej na Instagramie: eslt_medical. 5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 29 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E RÓŻNE FORMY WITAMINY A W preparatach kosmetycznych spotykamy się z czterema aktywnymi postaciami witaminy A: estrami retinylu, retinolem, retinaldehydem oraz retinoinianem retinylu (połączenie retino- lu i kwasu retinowego). Teoretycznie, aktywność substancji powinna zależeć od ilości reakcji, któ- re musi ona przejść, aby stała się kwasem reti- nowym. Im mniej, tym lepiej. W praktyce jednak jest to bardziej złożone. Po pierwsze, mimo iż sam retinaldehyd znajduje się najbliżej kwasu retino- wego, to w kosmetykach może on być stosowany maksymalnie w stężeniu 0,1%. Po drugie, na ak- tywność produktu wpływają substancje zasto- sowane obok pochodnych witamin A, liposomy i inne technologie, mające na celu zwiększenie penetracji, lepkość podłoża kosmetyku i inne. Wśród pochodnych witaminy A warto jeszcze wspomnieć o roślinnej postaci – bakuchiolu, któ- rego mechanizm jest jednak różny od retinoidów. Bakuchiol nie bierze udziału w przemianach w kwas retinowy i nie łączy się z receptorami ją- drowymi, jego działanie koncentruje się głównie na hamowaniu stanu zapalnego i seboregulacji. REAKCJA RETINOIDOWA Reakcja retinoidowa pojawia się stosunkowo często, zwłaszcza u klientów, u których wprowa- dzono bardziej aktywne kosmetyki i/lub zabiegi. Objawami reakcji retinoidowej są: zaczerwie- nienie, obrzęk, świąd, podrażnienie, złuszcza- nie. Skóra staje się czerwona i tkliwa, co klient może wiązać z uczuleniem. Reakcja retinoidowa nie jest alergią, podłożem takiego stanu jest do- starczenie do skóry niefizjologicznych ilości wi- taminy A, w konsekwencji dochodzi do uwolnie- nia prozapalnych cytokin. Reakcja retinoidowa może utrzymywać się nawet do 12 tygodni, naj- częściej jednak ustępuje po 10-30 dniach. Pochodne witaminy A mają dobrze udoku- mentowane działanie w obszarze skóry i mimo nowości, które pojawiają się na rynku, są nieustannie stosowane w pracy kosme- tologów. Kwas retinowy zajmuje receptory RAR i RXR, zlokalizowane w jądrze komór- kowym, dlatego jego działanie jest wieloto- rowe. Wśród funkcji w obszarze skóry należy wymienić: wpływ na metabolizm keratyno- cytów, fibroblastów, melanocytów i komórek Langerhansa, udział w podziałach komórko- wych (sekrecja czynników transkrypcyjnych i wzrostowych), hamowanie aktywności me- lanoproteinaz i ochrona kolagenu przed de- gradacją oraz udział w przebudowie włókien siateczkowatych i stymulacja angiogenezy w warstwie brodawkowatej skóry właściwej. Retinoidy Jak w pełni wykorzystać ich potencjał? Agata Zejfer absolwentka kosmetologii na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu i psychologii na Uniwersytecie SWPS, wykładowczyni na kongresach branżowych, autorka licznych publikacji, w tym książki „Kompleksowa terapia problemów skórnych”, prekursorka interdyscyplinarnego podejścia do pracy, które przekazuje podczas szkoleń, od 2015 r. prowadzi gabinet kosmetologiczny, w którym udziela konsultacji i tworzy spersonalizowane terapie, oparte na dokładnym wywiadzie i wynikach badań laboratoryjnych Tabela 1 Porównanie retinolu i retinaldehydu Retinaldehyd (retinal)Retinol działa 5 razy silniej niż retniol (przy tym samym stężeniu) i 2-4 razy łagodniej niż kwas retinowy retinol przenika do warstwy podstawnej naskórka oraz w niewielkim stopniu do skóry właściwej i marginalnie do tkanki podskórnej przekształca się bezpośrednio do kwasu retinowego przekształca się najpierw do retinaldehydu, a następnie do kwasu retinowego może być stosowany w kosmetykach tylko w stężeniu 0,1% jest dostępny w kosmetykach w stężeniu do 10% (kosmetyki profesjonalne), przez co dobrze sprawdza się w terapii skór dojrzałych, z bliznami, przebarwieniami mniejsze ryzyko reakcji retinoidowej, dzięki czemu może być stosowany w terapii skór wrażliwych, naczyniowych, z rosacea podczas stosowania może zajść reakcja retinoidowa wykazuje działanie antybakteryjnie na gronkowce oraz przeciwgrzybicze Źródło: Opracowanie własne aga taz ejf er.pl WWW . A GA T AZE JFER.PL kosmetologia A GA T A ZE JFER ROZWIJAJ SIĘ W DUCHU KOSMETOLOGII HOLISTYCZNEJ. SZKOLENIA E KURSY WEBINARIA DOKUMENTACJA DLA KOSMETOLOGA ARTYKUŁY5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 30 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E RETINOIDY W ZABIEGACH KOSMETOLOGICZNYCH Retinoidy z powodzeniem mogą być łączone z peelingami chemicznymi. Kompozycja kwasu migdałowego, azelaino- wego, a nawet salicylowego i pochodnych witaminy A spra- wia, że procedura staje się bardziej skuteczna. Przykładem jest zabieg dla skóry z trądzikiem dojrzałym o podłożu za- palnym, kwas azelainowy czy salicylowy będą zmniejszały stan zapalny, działały sebostatycznie i antybakteryjnie, ale w zakresie hiperkeratynizacji, lepsze działanie będzie wy- kazywał retinoid. Pochodne witaminy A w stężeniu do 1% mogą być też aplikowane na zakończenie zabiegu mikro- nakłuwania (maksymalnie do głębokości 1 mm, najczę- ściej 0,5 mm). Tutaj również połączenie czynników wzrostu uwalnianych z komórek w wyniku nakłuwania i retinoidów potęguje efekt zabiegu. W przypadku blizn, zmarszczek, a nawet rozszerzonych porów, szybciej dochodzi do zagęsz- czenia tkanki i wygładzenia skóry. RETINOIDY W PIELĘGNACJI DOMOWEJ Pielęgnacja zabiegowa pozwala na zastosowanie większych stężeń retinolu – od 4% do 10% (kompozycje różnych form witaminy A), jednak tylko z pomocą pielęgnacji domowej możliwe jest osiągnięcie pełnego spektrum działania re- tinoidów. Kosmetyki z retinoidami należą do najbardziej aktywnych, w mojej pracy stanowią bazę terapii u ok. 80% podopiecznych. Z uwagi na wrażliwość witaminy A na dzia- łanie promieniowania UV, tego typu kosmetyki powinny być wprowadzane w okresie jesienno-zimowym. Jako pierwszy produkt warto zastosować krem z retinaldehydem, który rzadziej wywołuje podrażnienia. Gdy reakcja jest dobra, jeśli to konieczne, można przejść na retinol i stopniowo zwięk- szać stężenie. Osobiście jestem zwolenniczką stosowania obu form witaminy A w pielęgnacji domowej, na co dzień re- tinaldehydu i 1-2 razy w tygodniu retinolu. Aplikacja retinoidów może się różnić, najczęściej stosuje się metodę bezpośredniej aplikacji lub tzw. metodę kanap- kową. Metoda na kanapkę polega na poprzedzeniu aplikacji kosmetyku z retinoidem, kremu/serum odbudowującym barierę skórną. Kosmetyk nałożony jako pierwszy stanowi niejako zabezpieczenie dla skóry przed ewentualnym po- drażnieniem, które mogą wywołać pochodne witaminy A. W przypadku skór ekstremalnie wrażliwych, można zasto- sować jeszcze jedną warstwę kremu nawilżającego, nało- żyć ją po 20-30 minutach od aplikacji retinoidów. Oprócz wymienionych, istnieje jeszcze metoda tzw. short contact therapy, polegająca na krótkim kontakcie kosme- tyku ze skórą. Klient oczyszcza skórę, aplikuje kosmetyk z pochodną witaminy A i zmywa ją po krótkim czasie (naj- częściej 30 min-2 h). Ta forma aplikacji zdaje się najmniej przyjazna dla skóry, ponieważ w krótkim czasie skóra jest oczyszczana dwukrotnie, a to może naruszyć jej barierę naskórkową i zwiększyć podrażnienie. W terapiach z wykorzystaniem pochodnych witaminy A należy uwzględnić dodatkowo kosmetyki, które będą od- budowywały barierę naskórkową, kosmetyki o działaniu antyoksydacyjnym oraz – jak w przypadku każdej terapii – fotoprotekcję. W zakresie suplementacji warto postawić na cynk, ponieważ bierze on udział w przemianach retinolu i retinalu w kwas retinowy, a jego niedobory mogą spowal- niać efekty terapeutyczne. PODSUMOWANIE Pochodne witaminy A mają udowodnione działanie w ob- szarze skóry, dlatego mimo pojawiających się nowości, na- dal będą cieszyły się popularnością w kosmetologii. Aby osiągnąć maksymalne efekty terapeutyczne, należy po- stawić na protokoły, w których oprócz retinoidów wykorzy- stuje się substancje aktywne o działaniu synergistycznym (kwasy, czynniki wzrostu). Przedłużeniem terapii zabiego- wej powinna być pielęgnacja domowa. Używając kosmety- ków z retinoidami, pamiętajmy o fotoprotekcji, antyoksy- dacji oraz ochronie bariery skórnej. Rys. 1 Przemiany witaminy A i jej pochodnych Źródło: Opracowanie własne5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 31 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P CO OZNACZA, ŻE PEELING CHEMICZNY JEST SMART? Peelingi chemiczne są jednymi z najpopularniejszych zabiegów w terapiach skór problematycznych, a nowe smart peelingi od NAQUA są odpowiedzią na rosnące wymagania, zapewniającą dużo więcej niż tylko odnowę i odświeżenie skóry. SMART PEEL THERAPY to program terapeutyczny z wykorzystaniem peelingów chemicznych w ujęciu długofalowej kuracji, z doborem najlepszych procedur zabiegowych. Nasze mieszanki kwasów pozwalają osiągnąć wspaniałe efekty terapeutyczne, z silną przebudową głębokich warstw skóry, nie powodując złuszczania i dyskomfortu po zabiegu. W skład serii wcho- dzą 3 smart mie- szanki kwasów. Każda z nich została wzbogacona o opa- tentowany skład- nik HYDRO-LIGHT. Jest to zoptymalizo- wana molekularnie cząsteczka wody, która wspomaga regenerację oraz dotlenienie komó- rek i zwiększa przy- swajanie składni- ków aktywnych, co pomaga uzy- skać maksymalne efekty, ale przede wszystkim zapew- nić skórze komfort w trakcie i po zabiegu. SMART PEEL COMEDOX w którego składzie jest m.in. kwas glikolowy, salicylowy, azelaino- wy, migdałowy i ferulowy, znajdzie zastosowanie w terapiach skór trądzikowych, łojotokowych lub z niedoskonałościami. Ma silne działanie prze- ciwzapalne oraz antyseptyczne. Daje natych- miastowy efekt oczyszczenia i obkurczenia gru- czołów łojowych. Pomaga zmniejszyć wypryski, poprawia strukturę skóry i utrzymuje nawilże- nie warstwy rogowej naskórka. SMART PEEL MELANZ zawiera kwas kojowy, ferulowy, traneksamowy i glikolowy. Działa silnie wybielająco i rozjaśniająco na wszystkie rodzaje przebarwień skóry. Hamuje plazminę i jej właści- wości melanogenne. Skład został również wzbo- gacony o witaminę C o działaniu antyoksydacyj- nym oraz niacyniamid, który wspomaga proces de p i g m e n t a c ji , hamując transfer pigmentu z mela- nocytów do kera- tynocytów. SMART PEEL AGING bazujący na kwasie pirogro- nowym, glikolo- wym i mlekowym, wspomaga prze- budowę włókien elastycznych i gli- koprotein w głę- bokich warstwach skóry, dając silny efekt wygładzający. Spłyca zmarszczki, redukuje oznaki starzenia, popra- wia nawilżenie, dając świetlisty wygląd skórze. Zalecany do skór z chronostarzeniem, fotostarze- niem lub przedwczesnym starzeniem. Daje na- tychmiastowy efekt liftingu. Wszystkie mieszanki można łączyć ze sobą w jednym zabiegu, nakładając je kanapkowo, co daje nam możliwość tworzenia rozbudowanych te- rapii, opracowywanych indywidualnie pod kątem różnych problemów natury estetycznej. SMART PEELINGI od NAQUA to więcej niż tylko mieszan- ki kwasów. To cały zabieg wspierający odbudowę skóry, który zaczyna się przygotowaniem i głębo- kim wysyceniem skóry w HYDRO-LIGHT, co zin- tensyfikuje działanie SMART PEELINGU, a kończy się regeneracją i wyciszeniem, dzięki czemu mini- malizujemy skutki peelingów, takie jak zaczerwie- nienie, łuszczenie i dyskomfort. Produkty są dostępne na www.naqua.pl Lidia Pokrywka mgr kosmetologii, szkoleniowiec, ekspert z zakresu kosmetologii estetycznej i spersonalizowanych terapii promedycznych, właścicielka Empire Beauty Edu NAQUA Polska ul. Świętego Michała 100/319 61-005 Poznań +48 530 993 996 5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 33 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Zespół naukowo-badawczy PCA SKIN opracował innowacyjne, wysoce zaawansowane, chronio- ne patentem rozwiązanie na trudne przebarwie- nia, zwłaszcza posłoneczne i hormonalne, w tym również melasmę. Zarówno pacjenci w domo- wym zaciszu, jak i profesjonaliści w terapiach gabinetowych mogą z niego korzystać, aby walka z niechcianymi plamami była skuteczna. Marka PCA SKIN przetestowała 74 składni- ki o potencjalnie rozjaśniającym działaniu. 41 z nich nie wykazało żadnego efektu, natomiast 12 okazało się wyjątkowo skutecznych. Do formula- cji nowego serum Pigment Gel Pro, które stosun- kowo niedawno pojawiło się w portfolio marki, wykorzystano aż 10 inhibitorów melanogenezy. Poziomy stężeń każdego z nich dokładnie spraw- dzono, co więcej – na synergistyczne działanie heksylrezorcynolu z wysoce oczyszczonym eks- traktem z lukrecji zgłoszono tymczasowy patent. Potężna mieszanka wyselekcjonowanych skład- ników aktywnych działa w wielu punktach szla- ku melanogenezy. Do złuszczania pigmentu po- wierzchniowego wykorzystano kwas mlekowy i glukonolakton. Do ochrony antyoksydacyjnej służy galusan propylu, a do inhibicji transferu melanosomów mamy niacynamid. Zahamowa- nie procesu melanogenezy zapewnia dodatek silnego heksylrezorcynolu, ekstraktu z korzenia lukrecji, kwas traneksamowy oraz mieszanka kwiatów róży damasceńskiej. Dzięki zablokowa- niu każdego etapu procesu tworzenia i transpor- tu barwnika, walka z przebarwieniami zostaje wygrana. Cera odzyskuje młodzieńczy blask i równomierny koloryt. Melanocyty to komórki cechujące się wysoką wrażliwością, dlatego w zabiegach rozjaśniają- cych nie zaleca się stosowania mocnych, wysoko stężonych kwasów ani monopeelingów. Dosko- nałą propozycją dla terapii gabinetowych jest naj- nowszy peeling NoPeel Peel od PCA SKIN. Peeling ten wykazuje wysoką skuteczność na wiele pro- blemów skórnych, w tym również hiperpigmen- tację. Dlaczego? Nie powoduje podrażnień i silne- go stanu zapalnego, wręcz przeciwnie, podczas aplikacji pacjenci nie odczuwają aktywności pe- elingu, a po zabiegu skóra szybko się regeneruje. Peeling ten zawiera wiele składników, będących antyoksydantami oraz inhibitorami melanoge- nezy. Ponadto zastosowano w nim innowacyjne połączenie Triple Acid Blend, stanowiące mie- szankę alfa-, beta- i polihydroksykwasów. Złusz- czanie po zabiegu jest niewidoczne, dzięki temu mogą z niego korzystać wszyscy klienci, nawet ci z wrażliwą skórą i o wysokim fototypie, borykają- cy się z problemem przebarwień. Rozpoznanie przyczyny, ochrona przeciwsło- neczna i wybór odpowiedniej „broni” w rezulta- cie daje efektywne zabiegi rozjaśniające i grono zadowolonych pacjentów z gładką, promienną cerą bez przebarwień. Drogi profesjonalisto, wy- bieraj najnowsze, potwierdzone naukowo roz- wiązania, które daje Ci branża beauty. Więcej o preparatach rozjaśniających na Znaczna część klientów gabinetów kosmetologicznych walczy z nierównym kolorytem i plamami na skórze twarzy. Często ta walka jest długa i nie przynosi oczekiwanych rezultatów. W efekcie prowadzi do frustracji i poddania się. Przyczyn przegranej może być wiele. Przede wszystkim działanie na skutek, a nie na przyczynę hiperpigmentacji, brak ochrony przeciwsłonecznej UVA/UVB i Blue Light oraz nieodpowiednia „broń”. SYNERPRO COMPLEX WYGRANA WALKA Z PRZEBARWIENIAMI Bio-Estetic ul. Rolna 118 05-830 Kajetany 22 729 85 82 bio-estetic.pl5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 35 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N STRESZCZENIE Trądzik różowaty to przewlekła dermatoza skórna, której przebieg uzależniony jest od wielu czynników, zarówno we- wnętrznych jak i zewnętrznych. Celem pracy była analiza przyczyn występowania trądziku różowatego oraz przebiegu choroby. Naturalny mikrobiom, ilość wolnych rodników, przyjmo- wane leki i pokarmy, to czynniki istotne dla wyglądu skóry. Rodzaj aktywności fizycznej, ilość stresu, ekspozycja na pro- mieniowanie ultarfioletowe, a także stan zdrowia całego or- ganizmu będą znacząco oddziaływać na przebieg rosacea. Słowa kluczowe: trądzik różowaty, rumień, rozszerzone naczynia krwionośne, mikrobiom, promieniowanie UV ABSTRACT The rosacea is a chronic skin dermatosis, which course and the occurrence of individual stages is influenced by many factors, both internal and external. The study aimed to analyze the factor influencing the occurrence and course of this disease. The natural microbiome, free radicals, medications and food are factors important to the appearance of the skin. The type of physical activity, the level of stress, exposure to ultra- violet radiation, the condition of the body will significantly af- fect the course of rosacea. Keywords: rosacea, erythema, dilated blood vessels, microbiome, UV radiation Natalia Śmietańska1 Wioleta Faruga-Lewicka1 0000-0003-1970-1539 Marek Kardas2 0000-0002-4810-1025 1 Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach, ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice +48 694 944 903 w_faruga@poczta.onet.pl 2 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze-Rokitnica Sposób cytowania / Cite Śmietańska N, Faruga-Lewicka W, Kardas M. Czynniki wpływające na przebieg trądziku różowatego. Aesth Cosmetol Med. 2022;11(5):161-166. https://doi.org./10.52336/acm.2022.024 Czynniki wpływające na przebieg trądziku różowatego Factors influencing the course of rosacea WPROWADZENIE Trądzik różowaty (Acne rosacea) jest przewlekłą dermatozą zapalną. Szacuje się, że występuje u około 10% populacji. Czę- ściej pojawia się u osób pochodzenia celtyckiego (Szkoci, An- glicy) niż u osób rasy czarnej i żółtej. Trzykrotnie częściej po- jawia się u kobiet, natomiast u mężczyzn cechuje się cięższym i szybszym przebiegiem. Cechuje go negatywny wpływ na ja- kość życia osób chorych. Etiopatogeneza trądziku różowate- go nie jest do końca poznana, a na jego przebieg ma wpływ wiele czynników, zależnych i niezależnych od chorującego [1]. CEL PRACY Celem pracy było przybliżenie czynników, które mogą mieć wpływ na wystąpienie i przebieg dermatozy skórnej jaką jest trądzik różowaty. Analiza została przeprowadzona na podsta- wie dostępnych źródeł literaturowych. PROMIENIOWANIE UV Trądzik różowaty występuje głównie u osób z fototypem I i II wg Fitzpatricka, co ma związek z wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV, ultrafiolet radiation) na przebieg jed- nostki chorobowej. Ekspozycja na frakcję promieniowania UVB przyczynia się do pogorszenia stanu skóry z problema- mi naczyniowymi przez indukcję rumienia, za sprawą roz- szerzenia naczyń krwionośnych. Wpływa również na uwal- nianie wielu czynników stymulujących angiogenezę, takich jak czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF, vascu- lar endothelial growth factor) oraz zasadowy czynnik wzrostu fibroblastów (bFGF, basic fibroblast growth factor). Dochodzi do uwalniania reaktywnych form tlenu, które są w stanie sty- mulować ekspresję katelicydyn oraz czynnika martwicy no- wotworów (TNF-α, tumor necrosis factor α). W ytwarzanie me- taloproteinaz (głównie 1 i 3) zostaje także zwiększone, przez This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0) https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ Artykuł przeglądowy / Review article5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 36 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N co dochodzi do uszkodzenia macierzy zewnątrzkomórkowej naczyń i skóry, czego konsekwencją jest indukcja stanu za- palnego. Jest on spowodowany przez wzmożoną aktywność układu immunologicznego (głównie działanie neutrofilów i makrofagów) ze względu na produkty degradacji wspomnia- nych składników. Rozwijającemu się stanowi zapalnemu to- warzyszy zwiększona ilość cytokin prozapalnych, które do- datkowo przyczyniają się do pogorszenia procesu chorobo- wego [2, 3]. WOLNE RODNIKI Reaktywne formy tlenu (ROS, rective oxygen species) zwane również oksydantami czy wolnymi rodnikami, są chemiczny- mi indywiduami, które posiadają atom tlenu z niesparowa- nym elektronem. Niektóre z nich docierają do skóry jako na- turalne produkty metabolizmu komórkowego od wewnątrz lub ze środowiska zewnętrznego. Mają swoje określone funk- cje w organizmie. Ich pozytywna rola polega na niszczeniu patogenów w obrębie stanu zapalnego. Wydzielane są przez leukocyty, granulocyty kwasochłonne i obojętnochłonne, monocyty oraz makrofagi. Biorą udział w metabolizmie nie- których ksenobiotyków przyczyniając się do detoksykacji or- ganizmu. Jednak gdy ROS są produkowane w nadmiarze, roz- wijają się negatywne skutki ich obecności. Nasilają stan za- palny przez zwiększone wydzielanie cytokin prozapalnych przez keratynocyty, fibroblasty oraz metaloproteinazy, które mają swój udział w procesie angiogenezy. Dodatkowo posia- dają właściwości utleniające białka, kwasy nukleinowe czy li- pidy błon komórkowych, przyczyniając się do przyśpieszenia procesu starzenia [2]. Istnieje wiele czynników zewnętrznych, które prowoku- ją zwiększenie produkcji wolnych rodników. Należą do nich między innymi promieniowanie ultrafioletowe, spożywanie alkoholu, korzystanie z wyrobów tytoniowych, sytuacje stre- sogenne, niewłaściwa dieta, brak regulacji rytmu okołodobo- wego, antybiotyki [2]. TEMPERATURA OTOCZENIA Wysoka temperatura sprawia, że naczynia rozszerzają się, aby oddać więcej ciepła przez skórę do otoczenia, co skutku- je schłodzeniem organizmu. W przypadku niskiej tempera- tury, naczynia krwionośne zwężają się pod wpływem adrena- liny lub noradrenaliny i oddziałują na receptory adrenergicz- ne mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych powodując ich skurcz. To prowadzi do zmniejszenia przepływu ciepłej krwi w skórze, aby zatrzymać jak najwięcej ciepła w organizmie. U osób obarczonych rosacea, termoregulacja manifestuje się intensywnym rumieniem oraz uczuciem pieczenia, ścią- gnięcia czy kłującym bólem. Przebywanie w miejscach, gdzie temperatura jest bardzo zmienna, może pogarszać stan skó- ry, przez utrwalenie rozszerzenia światła naczyń krwiono- śnych [2-4]. WYSIŁEK FIZYCZNY Aktywność fizyczna ma wpływ na każdy z układów ciała ludz- kiego, w tym również na skórę. Podczas ćwiczeń dynamicz- nych tętno wzrasta, aby sprostać zwiększonemu zapotrzebo- waniu na tlen. Towarzyszy temu wzrost objętości wyrzutowej serca, która osiąga maksimum przy 30-50% VO 2 max. Zwięk- szona częstość akcji serca zmniejsza przepływ krwi przez nerki, wątrobę i narządy wewnętrzne, ale zwiększa przepływ krwi głównie w pracujących mięśniach szkieletowych, ser- cu i skórze, powodując wzrost jej zaczerwienienia [5]. Z tego powodu, osoby posiadające skórę naczyniową, czy z trądzi- kiem różowatym, powinny zrezygnować z wykonywania in- tensywnych i długotrwałych wysiłków fizycznych, a zastąpić je mniej obciążającymi ćwiczeniami mało dynamicznymi lub statycznymi. Wybierając rodzaj sportu dla osób z rosacea, na- leży wziąć pod uwagę czynniki towarzyszące danej aktywno- ści, takie jak: ekspozycja na wiatr, mróz, słońce, wodę chlo- rowaną. Uprawianie sportu korzystnie wpływa na rozładowa- nie stresu, który jest również czynnikiem zaostrzającym lub powodującym patologiczne, naczyniowe zmiany skórne [2, 5]. NAPOJE, POKARMY I UŻYWKI Badanie przeprowadzone przez Narodowe Towarzystwo Trą- dziku różowatego (NRS, National Rosacea Society) na 1066 osobach z trądzikiem różowatym wykazało, że alkohol (52%), pikantne potrawy (45%), niektóre owoce (13%) marynowane mięso (10%) i niektóre warzywa (9%) są wyzwalaczami pierw- szych objawów trądziku różowatego [7]. Wpływ pokarmu na stan skóry ma związek z kanałami jo- nowymi rodziny receptorów przejściowego potencjału (TRP, transient receptor potential), które odgrywają ważną rolę przy regulacji procesów fizjologicznych jak i patofizjologicznych skóry. Odpowiadają między innymi za regulację podziałów komórkowych skóry oraz ich różnicowania, procesy immu- nologiczne w skórze, a także prawidłowe funkcjonowanie ba- riery skórnej. Ważnymi receptorami są receptory waniloido- we przejściowego potencjału typu 1 (TRPV1, transient recep- tor potentia vanilloid) obecne na nerwach czuciowych oraz na keratynocytach. Do aktywacji tych receptorów przyczy- niają się pikantne przyprawy, gorące posiłki i napoje, kofeina, wanilia, cynamon, alkohol czy promieniowanie UV, wsku- tek czego dochodzi do uwolnienia neuropeptydu stymulu- jącego rozszerzanie się naczyń krwionośnych tzw. substan- cji P i neuropeptydu będącego pochodną genu kalcytoniny (CGRP, calcitionin gene-related peptide). Związki te prowokują odpowiedź zapalną, rozszerzają tętniczki, co prowadzi do po- jawienia się zaczerwienienia i obrzęku. W konsekwencji do- chodzi do zwiększenia transepidermalnej utraty wody (TEWL, transepidermal water loss), co jest jednoznaczne z odwodnie- niem skóry oraz rozszczelnieniem bariery skórnej. Są to ce- chy charakterystyczne dla skór osób z trądzikiem różowa- tym, u których stwierdza się podwyższone stężenia substan- cji P i CGPR [6, 7].5 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 37 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N Produkty spożywcze lub napoje, które mają działanie wa- zodylatacyjne, będą prowokować powstawanie lub zaostrze- nie trądziku różowatego. Przykładowymi wazodylatatorami są histamina, nikotyna, substancja P. Takie działanie będą po- siadać również gorące posiłki czy napoje ze względu na swoją wysoką temperaturę [6, 7]. Produkty ostre, zawierają wysoką zawartość kapsaicyny, która wpływa na uwalnianie substancji P z włókien nerwo- wych i prowadzi do aktywowania receptora TRPV1, co skut- kuje rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Przykładami pro- duktów zawierających kapsaicynę są papryczki habanero, pi- ri-piri czy jalapeno [6, 7]. Histamina to biogenna amina, neurohormon fizjolo- gicznie produkowany przez ludzki organizm. Magazynowa- na w formie nieczynnej w komórkach tucznych, a uwalnia- na pod wpływem różnych czynników jest mediatorem sta- nu zapalnego i alergii. Niektóre artykuły spożywcze mogą również ją zawierać, a dieta bogata w histaminę znajdującą się przykładowo w pomidorach, kiszonkach, czekoladzie, se- rach, truskawkach, czerwonym winie nasila zmiany rumie- niowe. Jej działanie promuje nadmierną przepuszczalność naczyń krwionośnych, zwiększony przepływ krwi i niepra- widłowe funkcjonowanie bariery śródbłonkowej. Zjawisko nietolerancji histaminy jest konsekwencją braku równowa- gi przyjmowanego neurohormonu ze zdolnością organizmu do jego rozłożenia. Głównym enzymem odpowiadającym za rozkład histaminy jest oksydaza diaminowa, która występu- jąc w mniejszej ilości, prowadzi do gromadzenia się histami- ny dając objaw świądu, wysypki czy pokrzywki. Spożywanie alkoholu w znacznym stopniu przyczynia się do zaostrzenia rosacea ze względu na fakt iż, histamina jest uwalniana jako produkt rozpadu aldehydu octowego i acetonu, które są me- tabolitami alkoholu. Histamina działa w tym przypadku na skórny układ naczynioruchowy skóry właściwej, powodując jego dysfunkcję i rumień twarzy [7]. Niacyna, znana także jako witamina B3 czy witamina PP, może być pośrednio przyczyną rumienia u pacjentów z ro- sacea. Znajduje się w rybach, orzechach, otrębach pszen- nych, drożdżach, ziemniakach oraz strączkach, oddziałuje na sprzężone z białkiem G niacyny receptory znajdujące się na komórkach Langerhansa. Proces ten skutkuje uwolnieniem prostaglandyn w pobliżu naczyń kapilarnych. Pojawia się za- czerwienienie, dochodzi do wzrostu temperatury. Odczuwal- ne są także świąd i pieczenie [7]. Kolejną substancją powodującą rumień, teleangiektazje, nasilenie obrzęku jest aldehyd cynamonowy. Artykuły spo- żywcze, które go zawierają, zostały oznaczone jako wyzwala- cze trądziku różowatego w osobnej ankiecie przeprowadzanej przez NRS. Do przykładów zawierających tę substancję nale- żą pomidory, owoce cytrusowe i czekolada. Mechanizm dzia- łania aldehydu cynamonowego polega na aktywacji recep- tora przejściowego potencjału TRPA1 (transient receptor po- tential ankyrin 1, potencjalny receptor przejściowy ankyrin 1), który znajduje się w nerwach czuciowych oraz skórze właści- wej [7]. Produkty mleczne mogą posiadać potencjał przeciwzapal- ny, co będzie skutkować wzmocnieniem naturalnej mikro- bioty jelit, której zaburzenie jest związane z wystąpieniem objawów trądziku różowatego [7]. Palenie papierosów w sposób czynny, jak i bierny, wpły- wa pośrednio i bezpośrednio na stan skóry. Dym tytonio- wy zawiera wiele substancji takich jak: związki wielopier- ścieniowe, aminy aromatyczne, reaktywne formy tlenu, al- dehydy czy benzen, formaldehyd, związki chromu i arsenu, amoniak, tlenki azotu [8]. Aktywne formy powstające w wy- niku metabolizmu powyższych substancji, posiadają bezpo- średnią zdolność wpływania na kwas deoksyrybonukleinowy (DNA, deoxyribonucleic acid). Ich miejscowe mutacje w jego obrębie mogą prowadzić do procesu nowotworzenia. Muta- cje DNA fibroblastów mogą wpływać na geny kodujące synte- zę białek, na przykład kolagenu, który jest niezbędny do pra- widłowego funkcjonowania skóry. Dym papierosowy jest naj- większym zewnątrzpochodnym źródłem wolnych rodników. Stres oksydacyjny wynikający z obecności reaktywnych form tlenu przyczynia się do apoptozy komórek oraz uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych [8]. Wypalenie tylko jednego papierosa powoduje skurcz na- czyń trwający do 90 minut i zmniejszenie przepływu krwi na- wet o 25% [8]. Skurcz naczyń wpływa na słabsze dotlenienie i odżywienie tkanek. Dzieje się to za sprawą wzrostu stęże- nia tlenku węgla we krwi. Tlenek ten łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę. Dochodzi do obniżenia pręż- ności tlenu w tkankach oraz przepływu płynów ustrojowych przez tkanki, co może mieć negatywny wpływ na stan zapalny toczący się w organizmie. Przewlekły proces zapalny pogar- sza już upośledzoną wazodylatację naczyń krwionośnych [8]. Proces zapalny jest silnie związany z układem immuno- logicznym, który wskutek palenia papierosów zaczyna dzia- łać nieprawidłowo. Zostają również zaburzone funkcje tkanki limfatycznej skóry (SALT, skin-associated lymphoid tissue) do których zalicza się komórki Langerhansa, limfocyty, makro- fagi czy żywe komórki skóry [8]. LEKI Wśród leków zaostrzających objawy rosacea, rozszerzających naczynia krwionośne, wymienia się między innymi glikokor- tykosteroidy, blokery kanału wapniowego (amlodypina, ni- fedypina, felodypina), blokery receptorów muskarynowych, które łączą się z acetylocholiną (atropina, bromek ipratropio- wy, skopolamina) i leki przeciwdepresyjne [9]. Glikokortykosteroidy to hormony steroidowe wytwarza- ne przez nadnercza. Znajdują swoje zastosowanie w lecze- niu wielu chorób za sprawą swoich właściwości przeciwza- palnych, obniżających odporność organizmu oraz antypro- liferacyjnych. Wykorzystywane przez dłuższy czas w terapii miejscowej mają swoje skutki uboczne, do których należą: Next >