< Previous38 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” ka, śledziona, nerki, a także mózg, są szczególnie zasobne w duże ilości tego pierwiastka [2]. Szacuje się, że 60% cynku znajduje się w kościach, 30% w mięśniach i około 6% w skó- rze [2]. Obok metaloproteinaz jest on niezbędny w cząstecz- kach dysmutazy ponadtlenkowej, dehydrogenazy mlecza- nowej, zasadowej fosfatazy, dehydratazy węglanowej oraz innych. Wskutek tego, działa on przeciwzapalnie, poprawia funkcje bariery naskórkowej, przyspiesza gojenie się ran. Cynk jest również śladowym pierwiastkiem niezbędnym do utrzymania zdrowej skóry [3]. Uczestniczy w wytwarzaniu prostaglandyn, które wpływają na jej funkcje wydzielnicze. Jego niedobór w organizmie prowadzi do powstawania aler- gii i wystąpienia dermatoz skórnych [4]. W strukturze wło- sa stężenie cynku jest około 100 razy większe niż w surowi- cy krwi, dlatego też diagnostyka ilościowa tego pierwiastka przydatna jest w leczeniu wielu stanów chorobowych u dzie- ci, chorób metabolicznych, menopauzalnych i innych [5-7]. CYNK W KOSMETOLOGII Skóra człowieka jest trzecią najbardziej zasobną w cynk tkanką organizmu. W samym naskórku znajduje się więk- sza ilość tego mikroelementu, w porównaniu do skóry wła- ściwej. Jego największe skoncentrowanie ilościowe jest wi- doczne w warstwie kolczystej niż w pozostałych warstwach keratynocytów. W skórze właściwej największe stężenie cynku zlokalizowane jest w jej górnych partiach, zmniej- szając się ku głębszym warstwom [2]. Na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Składników Ko- smetyków INCI (International Nomenclature of Cosmetic Ingre- dients) zawierającej spis wszystkich składników stosowa- nych w preparatach kosmetycznych oraz do higieny oso- bistej, znajduje się 55 różnych materiałów, które zawierają cynk. Siedem z nich zostało zaakceptowanych przez Agen- cję Żywności i Leków FDA (Food and Drug Administration) jako preparaty do sprzedaży bez recepty, jako bezpieczne i skuteczne środki przeciwbakteryjne oraz ściągające. Obecnie można wyróżnić szerokie, fizjologiczne spek- trum działania produktów kosmetycznych zawierających w swoim składzie cynk lub jego związki, zależne od jego chemicznej natury. Zauważono również, iż cynk zmniej- sza ryzyko raka skóry, poprzez jego właściwości chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym UV. Zastosowany w kosmetykach cynk, zapewnia niewielkie korzyści ogólno- ustrojowe, lecz w dużym stopniu przyczynia się do poprawy wyglądu skóry [8]. Cynk posiada właściwości przeciwutleniające, które po- magają zwalczać powstające wolne rodniki. Antyoksydacyj- ne działanie cynku wynika z jego właściwości, takich jak: • brak zdolności tworzenia wolnych rodników ze względu na brak aktywności oksydacyjno-redukcyjnej, • możliwość zastąpienia szkodliwych jonów metali – mie- dzi i cynku, które powodują powstawanie wolnych rodni- ków w procesie oksydacyjno-redukcyjnym, • obecność jako składnik metalotioneiny oraz dysmutazy nadtlenkowej, które wykazują silne działanie antyoksy- dacyjne [8]. Tlenek cynku jest najczęstszym składnikiem preparatów promieniochronnych oraz pudrów używanych w kosmety- ce kolorowej. Alternatywą dla tlenku cynku jest kompleks cynk-glicyna, który ma zdolność do indukowania MT (me- talotioneniny), co w konsekwencji wzmacnia odporność na stres oksydacyjny wywołany promieniowaniem UV oraz zmniejsza ryzyko powstania przebarwień [8]. Cynk wykazuje również działanie przeciwzapalne. Takie działanie jonów Zn2+ polega na zmniejszeniu reaktywnych form tlenu (RFT) produkowanych przez fosforan dinukle- otydu nikotynamidoadeninowego (NADPH) [1]. Redukuje on produkty uboczne metabolizmu komórkowego takie jak: • związki zawierające rodnik ponadtlenkowy (ºO 2), • nadtlenek wodoru (H 2O2), • rodniki hydroksylowe (ºOH) [1]. Hamuje również powstawanie mediatorów stanu zapal- nego. Tlenek cynku oraz węglan cynku mają właściwości łagodzące, dlatego też stosowane są w chorobach przebie- gających ze świądem. Przyjmowanie cynku powoduje ob- niżenie poziomu cytokin będących przyczyną zapaleń oraz biomarkerów stresu – białka C-reaktywnego [1]. W związku z tym, związki Zn są stosowane również w le- czeniu zewnętrznym, miejscowym szeregu dolegliwości skórnych związanych z procesem zapalnym, takich jak: trą- dzik, trądzik różowaty, łojotokowe zapalenie skóry, egzema, erozyjna dermatoza krostkowa, rany o różnej etiologii [1]. Spośród wszystkich znanych związków cynku, kompleks cynk-glicyna ma największy potencjał przeciwpigmenta- cyjny, wynikający z jego właściwości przeciwutleniających oraz chroniących przed promieniowaniem UV. Jest induk- torem MT, dzięki czemu aktywuje syntetazę c-glutamylo- cysteinylową (c-GCS). Wykazuje zdolności zmniejszania stresu oksydacyjnego poprzez uniemożliwianie wewnątrz- komórkowemu powstawaniu wolnych rodników. Tlenek cynku jest głównie spotykany w preparatach stosowanych w ochronie przeciwsłonecznej skór z melazmą. Właściwości przeciwstarzeniowe cynku nie mają wie- lu potwierdzeń klinicznych. Biorąc pod uwagę kompleks cynk-glicyna i jego właściwości redukujące wolne rodni- ki, może on pośrednio działać przeciwstarzeniowo. W ba- daniu przeprowadzonym na grupie 21 pacjentek, stosują- cych krem z 0,1% malonianem miedziowo-cynkowym, za- uważono pozytywny wpływ na skórę objętą fotostarzeniem. W ciągu ośmiu tygodni leczenia, zaobserwowano znaczną regenerację włókien elastycznych skóry, prowadzącą do wygładzenia zmarszczek. Jony cynku mają zdolność przy- spieszania procesu regeneracji tkanek, w szczególności sty- mulacji kolagenu i innych białek strukturalnych skóry [8]. Trądzik pospolity to często występująca choroba skó- ry, która może się rozwijać na różnych podłożach. Związ- ki cynku mają ugruntowane właściwości przeciwdrobno- ustrojowe, lecz nie są składnikami preparatów często sto- sowanych przy terapiach przeciwtrądzikowych. Związki cynku mają zdolność do zmniejszania stanu zapalnego oraz hamowania nadmiernego wydzielania sebum, dlatego przy terapiach, mogą być stosowane zewnętrznie i w prepara- tach doustnych. W kompozycjach preparatów kosmetycz- nych są używane głównie ze względów na właściwości prze- ciwzapalne oraz zdolność do zmniejszania ilości Propioni- bacterium acnes, poprzez blokowanie lipaz Propionibacterium acnes i redukcję ilości wolnych kwasów tłuszczowych. Siar- czan cynku jest obecnie rzadko używany w formułach, ze względu na jego działanie drażniące względem skóry. Naj- częściej używanym związkiem w preparatach kosmetycz- nych jest tlenek cynku oraz 2-pirolidon 5-karboksylan cyn- ku (Zn PCA – Zinc Pyrrolidine Carboxylate). Oprócz działania ściągającego wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciw Propionibacterium acnes i Staphylococcus epidermidis. Preparaty zawierające tlenek cynku ułatwiają oczyszczanie skóry z nagromadzonego łoju, przywracają naturalne pH skórze, łagodzą stany zapalne oraz redukują częstość po- wstawania zaskórników [1, 3, 9]. FORMY ZWIĄZKÓW CYNKU W KOSMETOLOGII Współczesna kosmetologia najczęściej wykorzystuje tlen- ki cynku (ZnO). Związki te są zazwyczaj dobrze rozdrobnio- ne (w postaci pyłu), wykazują pozytywne działanie wzglę- dem skóry. Gotowe preparaty nie zatykają porów skóry oraz nie podrażniają skóry wrażliwej. Stosowane są w prepara- tach przeznaczonych do pielęgnacji skóry dotkniętej atopo- wym zapaleniem skóry [11]. Wodorotlenek cynku Zn(OH) 2, np. w postaci żelu, wraz z wodnym roztworem chlorku cyn- ku (ZnCl 2), są częstymi składnikami preparatów kosmetycz- nych. Kosmetyki zawierające cynk to najczęściej toniki, pu- dry do skóry, preparaty po goleniu i dezodoranty do ciała [9]. Cynk można znaleźć w preparatach przeznaczonych do cery młodej (w celu jej regeneracji), ze względu na jego wła- ściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz ściąga- jące [8]. Cynk, kompleks cynku z kwasem pirolidonokar- boksylowym, piroglutaminian cynku oraz glukonian cynku są popularnymi składnikami kosmetyków, których prze- znaczeniem jest działanie przeciwtrądzikowe. Ponadto cynk stosowany jest w preparatach przeciw potliwości stóp w preparatach do pielęgnacji dzieci, do odkażania ran, ma- skach kremowych, glinkach, maskach ściągających oraz gipsowych [3]. ZASTOSOWANIE CYNKU W KOSMETOLOGII I DERMATOLOGII Suplementacja cynku jest obecnie jedną z metod terapeu- tycznych trądziku. Reguluje gospodarkę hormonalną – jest inhibitorem enzymu 5-alfa-reduktazy, który katalizuje przemianę testosteronu do 5 α-dihydrotestosteronu (DHT). Dihydrotestosteron z kolei jest silniejszym metabolitem te- stosteronu, który powoduje nadprodukcję sebum, hirsu- tyzm oraz łysienie androgenowe. Cynk hamuje aktywność 5- α-reduktazy typu 1 i 2, dzięki czemu wykazuje działanie antyandrogenne. Jony Zn (II) są inhibitorem 5- α-reduktazy, przez co zmniejsza się stężenie DHT i aktywność gruczo- łów łojowych. Wysokie stężenie cynku może całkowicie za- hamować aktywność tego enzymu [1, 12]. Niedobór cynku indukuje łysienie telogenowe i nieprawi- dłowy cykl wzrostu włosa. Wyniki przeprowadzonych ba- dań wskazują, że u pacjentów ze zmianami trądzikowymi potwierdzone zostały niedobory cynku, a włączenie suple- mentacji tym pierwiastkiem poprawiało stan skóry. Wyka- zano również, że cynk pełni rolę bakteriostatyczną w sto- sunku do Propionibacterium acnes na skutek hamowania chemotaksji i obniżania czynnika martwicy nowotworu (TNF- α, t umor necrosis factor) [13]. Cynk wpływając na system odpornościowy i stymulu- jąc wydzielanie związków przeciwzapalnych jest stosowa- ny jako dodatek w terapiach chorób skóry o podłożu zapal- nym. W ujęciu istotności cynku względem struktury włosa, również można wyróżnić jego pozytywny wpływ. Oddzia- łuje on na komórki macierzy włosa, aktywuje enzymy od- powiedzialne za przemianę białek oraz uczestniczy w po- wstawaniu keratyn. Niedobór cynku został powiązany z nieprawidłowym i opóźnionym gojeniem się ran skóry. Przeprowadzone badania wykazały, iż suplementacja siar- czanem cynku i glukonianem cynku była przydatna w tera- piach trądziku łagodnego do umiarkowanego. U osób stosu- jących suplementację cynku zmniejszyła się ilość cytokin zapalnych w organizmie, zaś zwiększyły się zdolności anty- oksydacyjne [14]. W dermatologii cynk stosuje się zarówno w leczeniu ogól- nym, jak i miejscowym. Maść cynkowa to bardzo silny prze- ciwutleniacz, który działa przeciwzapalnie i bakteriosta- tycznie. Wpływa na regulację procesów wydalniczych skó- ry, m.in. produkcję sebum. Opóźnia procesy starzenia, regeneruje skórę, paznokcie i włosy. Znane są również jej terapeutyczne właściwości w procesie gojenia się ran. Cynk jest również składnikiem toksyny botulinowej, wykorzysty- wanej w zabiegach kosmetycznych do usuwania zmarsz- czek mimicznych [15, 16]. DIETETYCZNE ZASTOSOWANIE CYNKU Cynk odgrywa rolę w wielu procesach biologicznych; bie- rze m.in. udział w regulacji melanogenezy oraz procesów układu immunologicznego. Dowodem roli cynku w proce- sach odpornościowych jest związek między czasem trwa- nia zakażeń wirusowych, np. opryszczki a niedoborem cyn- ku. Spełnia ważną funkcję w ekspresji genów oraz wpływa na strukturę i funkcjonowanie błon komórkowych. Odgry- wa ważna rolę w biosyntezie i metabolizmie kwasów nu- kleinowych, stanowiąc składnik kilkuset enzymów i licz-39 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” ki cynku mają ugruntowane właściwości przeciwdrobno- ustrojowe, lecz nie są składnikami preparatów często sto- sowanych przy terapiach przeciwtrądzikowych. Związki cynku mają zdolność do zmniejszania stanu zapalnego oraz hamowania nadmiernego wydzielania sebum, dlatego przy terapiach, mogą być stosowane zewnętrznie i w prepara- tach doustnych. W kompozycjach preparatów kosmetycz- nych są używane głównie ze względów na właściwości prze- ciwzapalne oraz zdolność do zmniejszania ilości Propioni- bacterium acnes, poprzez blokowanie lipaz Propionibacterium acnes i redukcję ilości wolnych kwasów tłuszczowych. Siar- czan cynku jest obecnie rzadko używany w formułach, ze względu na jego działanie drażniące względem skóry. Naj- częściej używanym związkiem w preparatach kosmetycz- nych jest tlenek cynku oraz 2-pirolidon 5-karboksylan cyn- ku (Zn PCA – Zinc Pyrrolidine Carboxylate). Oprócz działania ściągającego wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciw Propionibacterium acnes i Staphylococcus epidermidis. Preparaty zawierające tlenek cynku ułatwiają oczyszczanie skóry z nagromadzonego łoju, przywracają naturalne pH skórze, łagodzą stany zapalne oraz redukują częstość po- wstawania zaskórników [1, 3, 9]. FORMY ZWIĄZKÓW CYNKU W KOSMETOLOGII Współczesna kosmetologia najczęściej wykorzystuje tlen- ki cynku (ZnO). Związki te są zazwyczaj dobrze rozdrobnio- ne (w postaci pyłu), wykazują pozytywne działanie wzglę- dem skóry. Gotowe preparaty nie zatykają porów skóry oraz nie podrażniają skóry wrażliwej. Stosowane są w prepara- tach przeznaczonych do pielęgnacji skóry dotkniętej atopo- wym zapaleniem skóry [11]. Wodorotlenek cynku Zn(OH) 2, np. w postaci żelu, wraz z wodnym roztworem chlorku cyn- ku (ZnCl 2), są częstymi składnikami preparatów kosmetycz- nych. Kosmetyki zawierające cynk to najczęściej toniki, pu- dry do skóry, preparaty po goleniu i dezodoranty do ciała [9]. Cynk można znaleźć w preparatach przeznaczonych do cery młodej (w celu jej regeneracji), ze względu na jego wła- ściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz ściąga- jące [8]. Cynk, kompleks cynku z kwasem pirolidonokar- boksylowym, piroglutaminian cynku oraz glukonian cynku są popularnymi składnikami kosmetyków, których prze- znaczeniem jest działanie przeciwtrądzikowe. Ponadto cynk stosowany jest w preparatach przeciw potliwości stóp w preparatach do pielęgnacji dzieci, do odkażania ran, ma- skach kremowych, glinkach, maskach ściągających oraz gipsowych [3]. ZASTOSOWANIE CYNKU W KOSMETOLOGII I DERMATOLOGII Suplementacja cynku jest obecnie jedną z metod terapeu- tycznych trądziku. Reguluje gospodarkę hormonalną – jest inhibitorem enzymu 5-alfa-reduktazy, który katalizuje przemianę testosteronu do 5 α-dihydrotestosteronu (DHT). Dihydrotestosteron z kolei jest silniejszym metabolitem te- stosteronu, który powoduje nadprodukcję sebum, hirsu- tyzm oraz łysienie androgenowe. Cynk hamuje aktywność 5- α-reduktazy typu 1 i 2, dzięki czemu wykazuje działanie antyandrogenne. Jony Zn (II) są inhibitorem 5- α-reduktazy, przez co zmniejsza się stężenie DHT i aktywność gruczo- łów łojowych. Wysokie stężenie cynku może całkowicie za- hamować aktywność tego enzymu [1, 12]. Niedobór cynku indukuje łysienie telogenowe i nieprawi- dłowy cykl wzrostu włosa. Wyniki przeprowadzonych ba- dań wskazują, że u pacjentów ze zmianami trądzikowymi potwierdzone zostały niedobory cynku, a włączenie suple- mentacji tym pierwiastkiem poprawiało stan skóry. Wyka- zano również, że cynk pełni rolę bakteriostatyczną w sto- sunku do Propionibacterium acnes na skutek hamowania chemotaksji i obniżania czynnika martwicy nowotworu (TNF- α, t umor necrosis factor) [13]. Cynk wpływając na system odpornościowy i stymulu- jąc wydzielanie związków przeciwzapalnych jest stosowa- ny jako dodatek w terapiach chorób skóry o podłożu zapal- nym. W ujęciu istotności cynku względem struktury włosa, również można wyróżnić jego pozytywny wpływ. Oddzia- łuje on na komórki macierzy włosa, aktywuje enzymy od- powiedzialne za przemianę białek oraz uczestniczy w po- wstawaniu keratyn. Niedobór cynku został powiązany z nieprawidłowym i opóźnionym gojeniem się ran skóry. Przeprowadzone badania wykazały, iż suplementacja siar- czanem cynku i glukonianem cynku była przydatna w tera- piach trądziku łagodnego do umiarkowanego. U osób stosu- jących suplementację cynku zmniejszyła się ilość cytokin zapalnych w organizmie, zaś zwiększyły się zdolności anty- oksydacyjne [14]. W dermatologii cynk stosuje się zarówno w leczeniu ogól- nym, jak i miejscowym. Maść cynkowa to bardzo silny prze- ciwutleniacz, który działa przeciwzapalnie i bakteriosta- tycznie. Wpływa na regulację procesów wydalniczych skó- ry, m.in. produkcję sebum. Opóźnia procesy starzenia, regeneruje skórę, paznokcie i włosy. Znane są również jej terapeutyczne właściwości w procesie gojenia się ran. Cynk jest również składnikiem toksyny botulinowej, wykorzysty- wanej w zabiegach kosmetycznych do usuwania zmarsz- czek mimicznych [15, 16]. DIETETYCZNE ZASTOSOWANIE CYNKU Cynk odgrywa rolę w wielu procesach biologicznych; bie- rze m.in. udział w regulacji melanogenezy oraz procesów układu immunologicznego. Dowodem roli cynku w proce- sach odpornościowych jest związek między czasem trwa- nia zakażeń wirusowych, np. opryszczki a niedoborem cyn- ku. Spełnia ważną funkcję w ekspresji genów oraz wpływa na strukturę i funkcjonowanie błon komórkowych. Odgry- wa ważna rolę w biosyntezie i metabolizmie kwasów nu- kleinowych, stanowiąc składnik kilkuset enzymów i licz-40 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” nych czynników transkrypcyjnych DNA. Wykazuje działa- nie przeciwutleniające, hamuje utlenianie nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ma znaczenie w magazynowaniu insuliny w trzustce oraz jej uwalnianiu, a takie utrzyma- niu równowagi jonowej w organizmie. Jest antagonistą ka- dmu i ołowiu, przez co działa odtruwająco na te metale cięż- kie. Uzupełnienie diety w cynk korzystnie wpływa na przy- rost masy, rozwój kości i układu nerwowego [23, 25]. Cynk, obok potasu, sodu, wapnia i magnezu, zajmuje piąte miej- sce wśród niezbędnych kationów wewnątrzkomórkowych. Cynk nie jest magazynowany w organizmie, a jego odpo- wiednia podaż jest niezbędna dla potrzeb metabolicznych organizmu, wzrostu oraz zdolności naprawy tkanek. W or- ganizmie człowieka znajduje się od 2 do 4 g cynku, a zapo- trzebowanie na ten mikroelement dla osoby dorosłej wy- nosi 15 mg. Wchłanianie cynku wspomaga obecność wita- min A i E [24]. Niedobór cynku może być spowodowany zmniejszonym jego spożyciem, zmniejszonym wchłanianiem, jak i zwięk- szonym zapotrzebowaniem. W krajach rozwiniętych, pier- wotny niedobór cynku występuje bardzo rzadko. Jego nie- dostateczne spożycie może wynikać ze spożywania nie- właściwie przetworzonej żywności, chemizacji rolnictwa, niedostatecznej podaży cynku z pożywieniem (przyswajal- ność cynku wynosi 20-40%, jest większa z pokarmów po- chodzenia zwierzęcego). Dieta bogata w pokarmy roślinne przyczynia się do słabego wchłaniania cynku ze względu na dużą ilość kwasu fitynowego, który utrudnia jego wchłania- nie. Wchłanianie cynku upośledzają również: nadmiar cu- kru, wysokie spożycie wapnia i żelaza oraz niskie spożycie białka [15, 17]. Niedobór cynku często występuje u wegetarian, sportow- ców i osób w podeszłym wieku. Zdarza się u chorych z nie- wydolnością wątroby (utrata zdolności do retencji cynku), osób niedożywionych i leczonych diuretykami, diabetyków, pacjentów z niewydolnością nerek, upośledzonym wchła- nianiem, po resekcji jelit, z przewlekłymi biegunkami, od- żywianych pozajelitowo i znajdujących się w stanie ciężkie- go stresu (sepsa, oparzenia). Kobiety w okresie ciąży i lak- tacji, osoby w trakcie rekonwalescencji i obciążone dużym wysiłkiem fizycznym również wykazują zwiększone zapo- trzebowanie na cynk [17, 18]. Niedobór objawia się obniżonym wytwarzaniem prze- ciwciał, zmniejszoną proliferacją komórek i ograniczoną produkcją cytokin. Obserwuje się również wzrost toleran- cji na glukozę, zmiany w gospodarce hormonalnej i aktyw- ności enzymów, przez co dochodzi do zwiększonego ryzy- ka wystąpienia cukrzycy. Przy niedoborze cynku obserwu- je się spowolniony wzrost i opóźnione dojrzewanie płciowe, w tym niedostateczne wykształcenie cech płciowych oraz zaburzenia miesiączkowania. Hipocynkemia prowadzi do: braku popędu płciowego, zmniejszonego apetytu, utra- ty masy ciała, zaburzeń widzenia (kurza ślepota), pojawie- nia się objawów starzenia, podatności na zakażenia, prze- dłużającej się suchości oczu i uczucia znużenia. Opisuje się też zwiększoną częstotliwość występowania zaburzeń psy- chicznych (np. stany depresyjne) oraz zaburzenia neurolo- giczne (np. drżenie kończyn, upośledzenie możliwości ru- chowych, trudności z chodzeniem, upośledzenie smaku). Cynk odgrywa również znaczącą rolę w chorobach skóry [4, 17, 19, 20]. Objawy niedoboru cynku w organizmie to: • kurza ślepota, • brak apetytu, • brak popędu płciowego, • niedostateczne wykształcenie cech płciowych, • choroby skóry, drżenie kończyn, karłowatość, łamliwe paznokcie, łamliwość i wypadanie włosów, • niedobór pigmentu, • objawy starzenia się, • podatność na zakażenie, • przedłużająca się suchość oczu, • rozstępy w skórze, • stany depresyjne, • upośledzenie możliwości ruchowych i trudności z cho- dzeniem, upośledzenie smaku, • wydłużony czas gojenia się ran, zaburzenia miesiączko- wania (zwłaszcza u młodych kobiet), • zaburzenia mowy, zaburzenia wzrostu oraz uczucie znu- żenia [25]. Przy niedoborze cynku natychmiast występuje spowol- nienie procesów wzrostu. Szybko też występują takie dole- gliwości, jak nagłe pojawienie się zmarszczek i fałdów skór- nych [25]. Nadmiar cynku jest również niebezpieczny. Szkodliwość tego metalu jest związana przede wszystkim z wtórnym de- ficytem miedzi, przy czym nie wywołuje objawów specy- ficznych. Ostre zatrucie cynkiem powoduje osłabienie, wy- mioty i niedokrwistość. Nadmiar tego metalu w organi- zmach zwierzęcych uważa się za jedną z przyczyn zmian nowotworowych. Zatrucia ludzi cynkiem następują głów- nie w wyniku spożycia owoców lub warzyw opryskiwanych preparatami cynkowymi lub produktów przechowywanych w naczyniach cynkowych [21]. Zwiększone ilości cynku podawane w dłuższej jednostce czasowej (np. pod postacią suplementacji), mogą być przy- czyną zaburzonego wchłaniania miedzi i molibdenu, pro- wadząc do wystąpienia objawów niedoboru tych pierwiast- ków, dlatego przyjmując wysokie ilości cynku, warto kon- trolować parametry, aby nie doszło do niedoborów tych składników [17, 24, 25]. Bogatym źródłem cynku są pestki dyni i słonecznika, na- siona roślin strączkowych oraz produkty z pełnego ziarna. Dieta bogata w pokarmy roślinne przyczynia się do słabego wchłaniania cynku ze względu na dużą ilość kwasu fityno- wego, który utrudnia jego wchłanianie. Cynk jest najlepiej przyswajalny w postaci chelatu [22]. Ze względu na małą masę cząsteczkową związki chela- towe cynku wykazują najlepszą biodostępność i wchłanial- ność. Diglicynian cynku – bo ta forma jest najlepiej przy- swajalną – jest chelatem utworzonym z dwóch cząsteczek glicyny związanych z kationem cynku. Aby mieć pewność, że wybrany preparat będzie tym najlepszym, warto spraw- dzić, w jakiej formie występuje w nim cynk [26]. Cynk jest składnikiem odgrywającym kluczową rolę w procesach odpornościowych. Wykazuje przy tym silne działanie przeciwutleniające. W krajach rozwiniętych nie- dobór cynku występuje relatywnie bardzo rzadko i wynika z niewłaściwej diety, obfitującej w produkty przetworzone, typowe dla „diety zachodniej”. Niedobór cynku często wy- stępuje u wegetarian, sportowców i osób w podeszłym wie- ku. Objawy niedoboru cynku są niespecyficzne i należą do nich m.in. zwiększona tolerancja glukozy, kurza ślepota, brak apetytu, niedobór pigmentu, podatność na zakażenie. Długotrwała suplementacja cynku może być przyczyną zaburzonego wchłaniania miedzi i molibdenu, prowadząc do ich niedoborów. Najlepiej przyswajalną formą cynku po- zostaje diglicynian cynku. PODSUMOWANIE Zarówno w kosmetologii, jak i dietetyce cynk wykorzysty- wany jest ze względu na jego wszechstronne działanie. Ce- nione są jego właściwości przeciwutleniające, które re- dukują ilość powstałych wolnych rodników. Z uwagi na działanie przeciwzapalne, cynk znalazł zastosowanie w ko- smetologii, w pielęgnacji oraz zabiegach gabinetowych, a także dietetyce przy wszelkiego rodzaju jednostkach cho- robowych o podłożu zapalnym. W kosmetyce szczególnie wykorzystywane są jego właściwości przeciwdrobnoustro- jowe, zmniejszające wydzielanie sebum oraz zmniejszające ilości Propionibacterium acnes. Zarówno niedobór, jak i nad- miar cynku przyjmowanego z dietą oraz suplementacją, jest niebezpieczny dla zdrowia, ze względu na możliwe obniże- nie wchłanialności innych składników odżywczych, dlatego ważna jest stała kontrola jego poziomu w organizmie. LITERATURA / REFERENCES 1 . Abendrot M, Kalinowska-Lis U. Zinc-containing compounds for personal care applications. International Journal of Cosmetic Science. 2018;40:319-327. 2 . Kręcisz B, Michalak M, Pierzak M, Suliga E. Bioaktywne związki dla zdrowia skóry. Nutrients. 2021;13:203. 3 . Kołodziejczyk A. Kosmetologia 1. Warszawa: Wyd. PZWL; 2009. 4 . Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna wybranych mikroelemen- tów w skórze i ich rola w cukrzycy. Przeg Kardiodiabet. 2007;2:122-126. 5 . Dorosz A, Łukasiak J, Jodłowska-Kaszewska J, Świątkowska-Stodul- ska R. Skład pierwiastkowy włosów w zaburzeniach metabolicznych. Pol J Cosmetol. 2005;8(2):115-123. 6 . Radomska K, Dunicz-Sokołowska A, Graczyk A. Badania nad za- wartością biopierwiastków i metali toksycznych w organizmach (włosach) dzieci polskich w wieku 1-5 lat. Journal of Elementology. 2005;10(1):129-146. 7 . Wlaźlak E, Dunicz-Sokołowska A, Surkont G, et al. Analiza stężeń cyn- ku we włosach w okresie około menopauzalnym. Przeg Menopauzalny. 2007;4:220-222. 8 . Kawamura T, Kinoshita M, Ogawa YM, Shimada S. Zinc and Skin Di- sorders. Nutrients. 2018;10(2):199. 9 . Schroeder G. ed. Kosmetyki – chemia dla ciała. Inowrocław: Cursiva; 2011. 10 . Kaniewska M. Kosmetologia. Warszawa: WSiP; 2013. 11 . Sarbak Z, Jachymska-Sarbak B, Sarbak A. Chemia w kosmetyce i kosme- tologii. Wrocław: MedPharm-Polska; 2013. 12 . Essah PA, Wickham EP, Nunley IR, et al. Dermatology of androgen- -related disorders. Clin Dermatol. 2006;24:289-298. 13 . Balcerkiewicz M, Dawidziak J. Dieta jako uzupełnienie leczenia trą- dziku pospolitego (Acne vulgaris) Część II. Kwasy tłuszczowe, indeks glikemiczny, przetwory mleczne. Farmacja Współczesna. 2016;9:67-72. 14 . Cervantes J, Eber AE, Perper M, et al. The role of zinc in the treatment of acne: A review of the literature. Dermatol Ther. 2018;31:1. 15 . Czerpak R, Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna pierwiastków w aspekcie fizjologii skóry i aplikacji w kosmetyce. Cz. II. Mikroele- menty. Pol J Cosmetol. 2008;11:9-24. 16 . Glinka R. Zastosowanie cynku i jego pochodnych w formach farma- ceutycznych i kosmetycznych. Pol J Cosmetol. 2001;1:17-24. 17 . Puzanowska-Tarasiewicz H, Kuźmicka L, Tarasiewicz M. Funkcje bio- logiczne wybranych pierwiastków. III. Cynk – składnik i aktywator en- zymów. Pol Merk Lek. 2009;161:419. 18 . Szreniawski Z. Polekowe zmiany stężenia cynku. Farm Polska. 1998;54:1065-1067. 19 . Vasto S, Mocchegiani E, Candore G, et al. Inflammation, genes and zinc in ageing and age-related diseases. Biogerontology. 2006;7:315-327. 20 . Bhandari N, Taneja S, Mazumder S, et al. Adding zinc to supplemen- tal iron and folic acid does not affect mortality and severe morbidity in young children. J Nutr. 2007;137:112-117. 21 . Leone N, Courbon D, Ducimetiere P, et al. Zinc, copper, and magne- sium and risks for all-cause, cancer, and cardiovascular mortality. Epidemiology. 2006;17:308-314. 22 . Rabiej E, Żabka A, Karczewska K. Acrodermatitis enteropathi-ca przypadek 12-miesięcznego chłopca z prawidłowym poziomem cyn- ku w surowicy. Pediatr Wsp. 2006;8(4):237-239. 23 . Zdrojewicz Z, Wiśniewska A. Rola cynku w seksualności mężczyzn. Adv Clin Exp Med. 2005;14(6):1295-1300. 24 . Kuras M, Zielińska-Pisklak M, Perz K, Szeleszczuk Ł. Żelazo i cynk główne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Lek w Polsce. 2015;5:6-13. 25 . Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna wybranych mikroele- mentów w skórze i ich rola w cukrzycy. Przegląd Kardiodiabetologiczny. 2007;2(2):122-126. 26 . Gandia P, Bour D. A Bioavailability Study Comparing Two Oral Formu- lations Containing Zinc (Zn Bis-Glycinate vs. Zn Gluconate) After a Sin- gle Administration to Twelve Healthy Female Volunteers. International Journal for Vitamin and Nutrition Research. 2007;77(4):243-248. otrzymano / received: 11.04.2021 | poprawiono / corrected: 23.04.2021 | zaakceptowano / accepted: 07.05.2021 41 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” nych czynników transkrypcyjnych DNA. Wykazuje działa- nie przeciwutleniające, hamuje utlenianie nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ma znaczenie w magazynowaniu insuliny w trzustce oraz jej uwalnianiu, a takie utrzyma- niu równowagi jonowej w organizmie. Jest antagonistą ka- dmu i ołowiu, przez co działa odtruwająco na te metale cięż- kie. Uzupełnienie diety w cynk korzystnie wpływa na przy- rost masy, rozwój kości i układu nerwowego [23, 25]. Cynk, obok potasu, sodu, wapnia i magnezu, zajmuje piąte miej- sce wśród niezbędnych kationów wewnątrzkomórkowych. Cynk nie jest magazynowany w organizmie, a jego odpo- wiednia podaż jest niezbędna dla potrzeb metabolicznych organizmu, wzrostu oraz zdolności naprawy tkanek. W or- ganizmie człowieka znajduje się od 2 do 4 g cynku, a zapo- trzebowanie na ten mikroelement dla osoby dorosłej wy- nosi 15 mg. Wchłanianie cynku wspomaga obecność wita- min A i E [24]. Niedobór cynku może być spowodowany zmniejszonym jego spożyciem, zmniejszonym wchłanianiem, jak i zwięk- szonym zapotrzebowaniem. W krajach rozwiniętych, pier- wotny niedobór cynku występuje bardzo rzadko. Jego nie- dostateczne spożycie może wynikać ze spożywania nie- właściwie przetworzonej żywności, chemizacji rolnictwa, niedostatecznej podaży cynku z pożywieniem (przyswajal- ność cynku wynosi 20-40%, jest większa z pokarmów po- chodzenia zwierzęcego). Dieta bogata w pokarmy roślinne przyczynia się do słabego wchłaniania cynku ze względu na dużą ilość kwasu fitynowego, który utrudnia jego wchłania- nie. Wchłanianie cynku upośledzają również: nadmiar cu- kru, wysokie spożycie wapnia i żelaza oraz niskie spożycie białka [15, 17]. Niedobór cynku często występuje u wegetarian, sportow- ców i osób w podeszłym wieku. Zdarza się u chorych z nie- wydolnością wątroby (utrata zdolności do retencji cynku), osób niedożywionych i leczonych diuretykami, diabetyków, pacjentów z niewydolnością nerek, upośledzonym wchła- nianiem, po resekcji jelit, z przewlekłymi biegunkami, od- żywianych pozajelitowo i znajdujących się w stanie ciężkie- go stresu (sepsa, oparzenia). Kobiety w okresie ciąży i lak- tacji, osoby w trakcie rekonwalescencji i obciążone dużym wysiłkiem fizycznym również wykazują zwiększone zapo- trzebowanie na cynk [17, 18]. Niedobór objawia się obniżonym wytwarzaniem prze- ciwciał, zmniejszoną proliferacją komórek i ograniczoną produkcją cytokin. Obserwuje się również wzrost toleran- cji na glukozę, zmiany w gospodarce hormonalnej i aktyw- ności enzymów, przez co dochodzi do zwiększonego ryzy- ka wystąpienia cukrzycy. Przy niedoborze cynku obserwu- je się spowolniony wzrost i opóźnione dojrzewanie płciowe, w tym niedostateczne wykształcenie cech płciowych oraz zaburzenia miesiączkowania. Hipocynkemia prowadzi do: braku popędu płciowego, zmniejszonego apetytu, utra- ty masy ciała, zaburzeń widzenia (kurza ślepota), pojawie- nia się objawów starzenia, podatności na zakażenia, prze- dłużającej się suchości oczu i uczucia znużenia. Opisuje się też zwiększoną częstotliwość występowania zaburzeń psy- chicznych (np. stany depresyjne) oraz zaburzenia neurolo- giczne (np. drżenie kończyn, upośledzenie możliwości ru- chowych, trudności z chodzeniem, upośledzenie smaku). Cynk odgrywa również znaczącą rolę w chorobach skóry [4, 17, 19, 20]. Objawy niedoboru cynku w organizmie to: • kurza ślepota, • brak apetytu, • brak popędu płciowego, • niedostateczne wykształcenie cech płciowych, • choroby skóry, drżenie kończyn, karłowatość, łamliwe paznokcie, łamliwość i wypadanie włosów, • niedobór pigmentu, • objawy starzenia się, • podatność na zakażenie, • przedłużająca się suchość oczu, • rozstępy w skórze, • stany depresyjne, • upośledzenie możliwości ruchowych i trudności z cho- dzeniem, upośledzenie smaku, • wydłużony czas gojenia się ran, zaburzenia miesiączko- wania (zwłaszcza u młodych kobiet), • zaburzenia mowy, zaburzenia wzrostu oraz uczucie znu- żenia [25]. Przy niedoborze cynku natychmiast występuje spowol- nienie procesów wzrostu. Szybko też występują takie dole- gliwości, jak nagłe pojawienie się zmarszczek i fałdów skór- nych [25]. Nadmiar cynku jest również niebezpieczny. Szkodliwość tego metalu jest związana przede wszystkim z wtórnym de- ficytem miedzi, przy czym nie wywołuje objawów specy- ficznych. Ostre zatrucie cynkiem powoduje osłabienie, wy- mioty i niedokrwistość. Nadmiar tego metalu w organi- zmach zwierzęcych uważa się za jedną z przyczyn zmian nowotworowych. Zatrucia ludzi cynkiem następują głów- nie w wyniku spożycia owoców lub warzyw opryskiwanych preparatami cynkowymi lub produktów przechowywanych w naczyniach cynkowych [21]. Zwiększone ilości cynku podawane w dłuższej jednostce czasowej (np. pod postacią suplementacji), mogą być przy- czyną zaburzonego wchłaniania miedzi i molibdenu, pro- wadząc do wystąpienia objawów niedoboru tych pierwiast- ków, dlatego przyjmując wysokie ilości cynku, warto kon- trolować parametry, aby nie doszło do niedoborów tych składników [17, 24, 25]. Bogatym źródłem cynku są pestki dyni i słonecznika, na- siona roślin strączkowych oraz produkty z pełnego ziarna. Dieta bogata w pokarmy roślinne przyczynia się do słabego wchłaniania cynku ze względu na dużą ilość kwasu fityno- wego, który utrudnia jego wchłanianie. Cynk jest najlepiej przyswajalny w postaci chelatu [22]. Ze względu na małą masę cząsteczkową związki chela- towe cynku wykazują najlepszą biodostępność i wchłanial- ność. Diglicynian cynku – bo ta forma jest najlepiej przy- swajalną – jest chelatem utworzonym z dwóch cząsteczek glicyny związanych z kationem cynku. Aby mieć pewność, że wybrany preparat będzie tym najlepszym, warto spraw- dzić, w jakiej formie występuje w nim cynk [26]. Cynk jest składnikiem odgrywającym kluczową rolę w procesach odpornościowych. Wykazuje przy tym silne działanie przeciwutleniające. W krajach rozwiniętych nie- dobór cynku występuje relatywnie bardzo rzadko i wynika z niewłaściwej diety, obfitującej w produkty przetworzone, typowe dla „diety zachodniej”. Niedobór cynku często wy- stępuje u wegetarian, sportowców i osób w podeszłym wie- ku. Objawy niedoboru cynku są niespecyficzne i należą do nich m.in. zwiększona tolerancja glukozy, kurza ślepota, brak apetytu, niedobór pigmentu, podatność na zakażenie. Długotrwała suplementacja cynku może być przyczyną zaburzonego wchłaniania miedzi i molibdenu, prowadząc do ich niedoborów. Najlepiej przyswajalną formą cynku po- zostaje diglicynian cynku. PODSUMOWANIE Zarówno w kosmetologii, jak i dietetyce cynk wykorzysty- wany jest ze względu na jego wszechstronne działanie. Ce- nione są jego właściwości przeciwutleniające, które re- dukują ilość powstałych wolnych rodników. Z uwagi na działanie przeciwzapalne, cynk znalazł zastosowanie w ko- smetologii, w pielęgnacji oraz zabiegach gabinetowych, a także dietetyce przy wszelkiego rodzaju jednostkach cho- robowych o podłożu zapalnym. W kosmetyce szczególnie wykorzystywane są jego właściwości przeciwdrobnoustro- jowe, zmniejszające wydzielanie sebum oraz zmniejszające ilości Propionibacterium acnes. Zarówno niedobór, jak i nad- miar cynku przyjmowanego z dietą oraz suplementacją, jest niebezpieczny dla zdrowia, ze względu na możliwe obniże- nie wchłanialności innych składników odżywczych, dlatego ważna jest stała kontrola jego poziomu w organizmie. LITERATURA / REFERENCES 1 . Abendrot M, Kalinowska-Lis U. Zinc-containing compounds for personal care applications. International Journal of Cosmetic Science. 2018;40:319-327. 2 . Kręcisz B, Michalak M, Pierzak M, Suliga E. Bioaktywne związki dla zdrowia skóry. Nutrients. 2021;13:203. 3 . Kołodziejczyk A. Kosmetologia 1. Warszawa: Wyd. PZWL; 2009. 4 . Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna wybranych mikroelemen- tów w skórze i ich rola w cukrzycy. Przeg Kardiodiabet. 2007;2:122-126. 5 . Dorosz A, Łukasiak J, Jodłowska-Kaszewska J, Świątkowska-Stodul- ska R. Skład pierwiastkowy włosów w zaburzeniach metabolicznych. Pol J Cosmetol. 2005;8(2):115-123. 6 . Radomska K, Dunicz-Sokołowska A, Graczyk A. Badania nad za- wartością biopierwiastków i metali toksycznych w organizmach (włosach) dzieci polskich w wieku 1-5 lat. Journal of Elementology. 2005;10(1):129-146. 7 . Wlaźlak E, Dunicz-Sokołowska A, Surkont G, et al. Analiza stężeń cyn- ku we włosach w okresie około menopauzalnym. Przeg Menopauzalny. 2007;4:220-222. 8 . Kawamura T, Kinoshita M, Ogawa YM, Shimada S. Zinc and Skin Di- sorders. Nutrients. 2018;10(2):199. 9 . Schroeder G. ed. Kosmetyki – chemia dla ciała. Inowrocław: Cursiva; 2011. 10 . Kaniewska M. Kosmetologia. Warszawa: WSiP; 2013. 11 . Sarbak Z, Jachymska-Sarbak B, Sarbak A. Chemia w kosmetyce i kosme- tologii. Wrocław: MedPharm-Polska; 2013. 12 . Essah PA, Wickham EP, Nunley IR, et al. Dermatology of androgen- -related disorders. Clin Dermatol. 2006;24:289-298. 13 . Balcerkiewicz M, Dawidziak J. Dieta jako uzupełnienie leczenia trą- dziku pospolitego (Acne vulgaris) Część II. Kwasy tłuszczowe, indeks glikemiczny, przetwory mleczne. Farmacja Współczesna. 2016;9:67-72. 14 . Cervantes J, Eber AE, Perper M, et al. The role of zinc in the treatment of acne: A review of the literature. Dermatol Ther. 2018;31:1. 15 . Czerpak R, Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna pierwiastków w aspekcie fizjologii skóry i aplikacji w kosmetyce. Cz. II. Mikroele- menty. Pol J Cosmetol. 2008;11:9-24. 16 . Glinka R. Zastosowanie cynku i jego pochodnych w formach farma- ceutycznych i kosmetycznych. Pol J Cosmetol. 2001;1:17-24. 17 . Puzanowska-Tarasiewicz H, Kuźmicka L, Tarasiewicz M. Funkcje bio- logiczne wybranych pierwiastków. III. Cynk – składnik i aktywator en- zymów. Pol Merk Lek. 2009;161:419. 18 . Szreniawski Z. Polekowe zmiany stężenia cynku. Farm Polska. 1998;54:1065-1067. 19 . Vasto S, Mocchegiani E, Candore G, et al. Inflammation, genes and zinc in ageing and age-related diseases. Biogerontology. 2006;7:315-327. 20 . Bhandari N, Taneja S, Mazumder S, et al. Adding zinc to supplemen- tal iron and folic acid does not affect mortality and severe morbidity in young children. J Nutr. 2007;137:112-117. 21 . Leone N, Courbon D, Ducimetiere P, et al. Zinc, copper, and magne- sium and risks for all-cause, cancer, and cardiovascular mortality. Epidemiology. 2006;17:308-314. 22 . Rabiej E, Żabka A, Karczewska K. Acrodermatitis enteropathi-ca przypadek 12-miesięcznego chłopca z prawidłowym poziomem cyn- ku w surowicy. Pediatr Wsp. 2006;8(4):237-239. 23 . Zdrojewicz Z, Wiśniewska A. Rola cynku w seksualności mężczyzn. Adv Clin Exp Med. 2005;14(6):1295-1300. 24 . Kuras M, Zielińska-Pisklak M, Perz K, Szeleszczuk Ł. Żelazo i cynk główne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Lek w Polsce. 2015;5:6-13. 25 . Jabłońska-Trypuć A. Aktywność biologiczna wybranych mikroele- mentów w skórze i ich rola w cukrzycy. Przegląd Kardiodiabetologiczny. 2007;2(2):122-126. 26 . Gandia P, Bour D. A Bioavailability Study Comparing Two Oral Formu- lations Containing Zinc (Zn Bis-Glycinate vs. Zn Gluconate) After a Sin- gle Administration to Twelve Healthy Female Volunteers. International Journal for Vitamin and Nutrition Research. 2007;77(4):243-248. otrzymano / received: 11.04.2021 | poprawiono / corrected: 23.04.2021 | zaakceptowano / accepted: 07.05.2021 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna 42 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P SYSTEMY OCZYSZCZANIA Wprawdzie mogę porównywać różne systemy do usuwania martwego naskórka, ale efekty zabiegu, które zostaną omówio- ne najbardziej przypominają działanie lasera CO 2. Jednak bez występowania przeciwwskazań i ewentualnego ryzyka powsta- nia pigmentacji, często towarzy- szącej zabiegom chirurgii lase- rowej. Dlatego też nazwałem tę metodę płynnym laserem i uwa- żam, że jest ona wspaniała i łą- czy w sobie podwójne działanie usuwania i odnowy skóry dzięki wysokiej zawartości witaminy A. TERAPIA W dniu zabiegu „płynnego lase- ra” na skórę nakłada się natu- ralną emulsję powierzchniowo oczyszczającą, najlepiej ziołową, o niskim poziomie pH. W tym celu często stosuje się ekstrak- ty z kory dębu białego, jukki i innych rodzajów saponin. Na- stępnie na skórę nakładana jest gęsta maska, która może zawie- rać alfa-hydroksykwasy (AHA) o słabym działaniu i niskim pH. Maskę nakłada się na twarz, szy- ję i dekolt. Zaleca się stosowanie w tym celu tamponu chirurgicz- nego. Tampony pozwalają serum AHA wniknąć w głąb zmarszczek lepiej niż pędzle i wyglądają bar- dziej profesjonalnie. Serum nie powinno być oparte wyłącznie na kwasie glikolowym, ze wzglę- du na jego niską masę cząstecz- kową i tendencję do nierówno- miernego rozprowadzania się na skórze, co może powodować podrażnienia. Należy zachować ostrożność podczas nakładania preparatu w okolicach nosa, ust i oczu. Połą- czenie kwasu mlekowego z kwa- sem glikolowym i jabłkowym po- prawia jakość serum. Niewielka ilość kwasu cytrynowego przy- czynia się do zatrzymania wilgo- ci w skórze, ponieważ kwasy AHA są z natury higroskopijne i znane są ze swoich właściwości pochła- niania wilgoci ze skóry. Poziom pH tego typu serum nie powi- nien przekraczać 3,02. Jeśli pH jest wyższe, alfa-hydroksykwasy zamienią się w sole organiczne i efekt będzie niewystarczający. Po nałożeniu serum na całą po- wierzchnię twarzy, szyi i dekoltu należy przykryć te obszary skóry chusteczką na 10 minut. Po 10 minutach serum nale- ży zmyć ze skóry i ją osuszyć. Kolejnym krokiem jest delikat- ny masaż „płynnym laserem” (emulsją zawierającą retinoidy) obszarów poddanych działaniu serum. Klient może odczuwać lekkie mrowienie i swędzenie w tych obszarach. Jest to nor- malne i oznacza, że zakończenia nerwowe reagują, a martwe ko- mórki powoli się złuszczają. Jeśli klient jest poddawany za- biegowi w słoneczny dzień, zaleca się stosowanie nietłustego, trans- dermalnego kremu przeciwsło- necznego z filtrem SPF 30. Cho- ciaż zabieg „płynnym laserem” jest bezpieczny, to jednak akty- wuje procesy zachodzące w skó- rze, a wzrost aktywności komórek może sprzyjać powstawaniu plam pigmentacyjnych podczas długo- trwałej ekspozycji na słońce. Klient zabiera do domu opa- kowanie emulsji z retinoidami i codziennie ostrożnie nakłada ją wieczorem na skórę. Przez pierw- sze dwa dni nie będą zauważalne większe zmiany na skórze, w tym złuszczanie. Należy go ostrzec, że skóra stanie się ciemniejsza i nabierze żółtawego odcienia. Tkanki wokół oczu i ust będą na- gle wydawać się dużo bardziej po- marszczone i postarzałe. W tym momencie stare, mar- twe komórki i zanieczyszczenia złuszczają się z warstwy rogo- wej naskórka. Każda martwa i sucha materia o charakterze białkowym ciemnieje i wygląda Przez wiele lat lekarze i eksperci od skóry uważali, że najlepszym sposobem leczenia zmarszczek, przebarwień i powierzchownych blizn jest zabieg peelingu. Tymczasem prawda jest taka, że usunięcie martwych komórek to dopiero pierwszy krok w procesie odnowy skóry. Namnażanie się nowych komórek na powierzchni skóry podlega określonemu rytmowi biologicznemu. Pod wpływem działania silnych kwasów lub metod dermabrazji desmosomy uwalniają młode komórki skóry, które z kolei wydostają się na powierzchnię w znacznie szybszym tempie niż zwykle. Jednak w tym przypadku oddziałujemy bardziej na stan blizn powierzchniowych niż na normalizację i regenerację komórek skóry. Dzisiaj w praktyce leczenia skóry musimy działać zgodnie z koncepcją: usunąć, odbudować, chronić i wspierać. Danné Montague-King doktor biochemii i farmakologii, założyciel marki DMK (Los Angeles), twórca rewolucyjnego systemu odbudowy mikrobiomu skóry Enbioment System, przewodniczący jury międzynarodowego konkursu The Skin Games, od ponad 50 lat opracowuje formuły, które zmieniają życie ludzi na całym świecie PŁYNNY LASER I INNE METODY ODNOWY SKÓRY 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna 43 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P na pomarszczoną. Oznacza to, że le- czenie przebiega prawidłowo, ale jeśli nie poinformujemy klienta, może on czuć się zaniepokojony. W takich przy- padkach należy nadzorować klienta przez cały czas trwania terapii. Zwykle w 7.-10. dniu codziennego wieczornego stosowania „płynnego lasera” spod starej skóry, która złusz- cza się pod prysznicem lub podczas oczyszczania, wyłania się nowa, młoda, różowa i jędrna skóra. Jednocześnie zaobserwowano, że im starszy jest klient, tym szybciej pojawia- ją się efekty. U jednej z moich 30-letnich klientek terapia trwała 17 dni. Kiedy roz- poczęła leczenie, miała tylko kilka drob- nych zmarszczek na twarzy i nierówno- mierny koloryt cery. Dziesiątego dnia wyglądała na 60-latkę, a jej zdenerwo- wany mąż zadzwonił do mnie w panice. Uspokoiłem go i obiecałem, że skonsul- tuję z ekspertem z naszego niemieckiego zespołu badawczego, lekarzem przepro- wadzającym terapię. Około tygodnia póź- niej kobieta była poddana ostatniej serii zabiegów, a jej skóra wyglądała jak u por- celanowej lalki! Kilka tygodni później otrzymałam w prezencie od jej wdzięcz- nego męża piękny porcelanowy wazon! KOŃCOWY ETAP TERAPII Nie ma znaczenia, ile martwego naskór- ka złuszczyło się podczas pielęgnacji domowej, nadal będzie miał mnóstwo praktycznie niewidocznych martwych komórek skóry, zanieczyszczeń i tok- syn. Gdy większość martwych struktur komórkowych zostanie usunięta z po- wierzchni skóry, zalecany jest ostatni etap zabiegu w gabinecie kosmetologa. Dokonuje się go za pomocą enzymów. Enzymy ze swej natury są biologicznymi katalizatorami i aktywują wiele funkcji w ludzkiej skórze i w całym organizmie. Generalnie, enzymy regulują aktyw- ność molekularną w organizmie. Bez nich nie moglibyśmy żyć. Bez enzymów bylibyśmy poruszających się chaotycz- nie pozbawioną kształtu masą atomów. Pierwszym krokiem jest przywróce- nie naturalnej warstwy nawilżenia skó- ry o odpowiednim poziomie pH. Można to osiągnąć poprzez nałożenie na skórę klienta płynu w sprayu na bazie ziół, który stymuluje naturalne wydzielanie potu. Następnie należy utrwalić nawil- żenie skóry za pomocą emulsji na bazie oleju o wysokiej zawartości tokoferolu i witaminy E. Oleje w składzie emulsji są specjalnie frakcjonowane i połączo- ne z wodą. Frakcjonowany olej z wita- miną E przez kilka godzin zatrzymuje wilgoć w skórze. Ostatecznie, skóra powinna otrzy- mywać wystarczającą ilość składni- ków odżywczych. Dzięki temu nowe komórki dłużej zachowają prawidłowe funkcjonowanie, a skóra będzie wyglą- dać młodziej. I dlatego po raz kolejny sięgamy po transdermalne preparaty kosmeceutyczne. Istnieje nieskończona ilość wariantów stosowania kremów transdermalnych. Medycyna i postępowa kosmetologia na całym świecie nie akceptują już kla- sycznego podziału skóry na suchą, tłu- stą i normalną. Nawet znane typy skóry według Fitzpatricka, służące do diagnozy uszkodzeń skóry spowodowanych pro- mieniowaniem UV, nie są już stosowa- ne przez współczesnych dermatologów w USA i Europie. Organizm ludzki przystosowuje się do zmieniającego się klimatu i środo- wiska. W trzecim tysiącleciu będzie- my liczyć setki typów skóry. Osobiście, przy wyborze odpowiedniego leczenia zawsze kierowałem się pojęciem „stanu skóry”, a nie „typów”.4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna 44 CHEMIA PIĘKNA Bielenda Professional została partnerem nowego, rozszerzonego wy- dania „Chemii piękna” prof. Marcina Molskiego, wykładowcy, autora ponad 120 publikacji w prestiżowych czasopismach naukowych. Jest to jeden z najbardziej popularnych podręczników, który prezentu- je substancje, aktywne stosowane we współczesnych kosmetykach. Wspierając tworzenie tej książki, marka przedstawiła na jej łamach szczegóły swoich najbardziej zaawansowanych peelingów chemicz- nych, opracowanych w ramach serii Bielenda Professional X-Foliate. Publikacja przeznaczona jest dla studentów wyższych szkół kosme- tycznych, kosmetologicznych i medycznych, a także studentów chemii i biologii oraz wszystkich zainteresowanych tą tematyką. NOWA MARKA PEELINGÓW CHEMICZNYCH LABORATOIRES L’ESTHETIC JUŻ W POLSCE! Te wyjątkowe mieszanki kwasów, zamknięte w spe- cjalnych molekułach, opracowanych przez francuskich lekarzy, biologów i kosmetologów, to nowa era eksfolia- cji, niespotykana do tej pory na polskim rynku beauty. Trzy rodzaje kwasów: depigmentacyjny, anti-aging oraz przeciwtrądzikowy są odpowiedzią na potrzeby klientów, którzy już wkrótce zjawią się w Twoim gabinecie. Peelin- gi, stworzone z myślą o zaawansowanych technikach ko- relacyjnych, mają na celu dać Tobie i Twoim klientkom spektakularne efekty w możliwie najkrótszym czasie i z minimalnym okresem rekonwalescencji. Rekomen- dowane do łączenia z takimi zabiegami, jak Bloomea, mi- kronakłucia czy SINAPSI. Wyłącznym dystrybutorem produktów Laboratoires L’Esthetic jest firma BiNatural. HIPOALERGICZNA BIŻUTERIA BLOMDAHL PRZYJAZNA DLA SKÓRY Rana po przekłuciu ucha goi się ponad rok. W tym czasie zagrożenie wystąpienia aler- gii na nikiel jest największe. Dlatego opraco- waliśmy szeroką ofertę kolczyków bezpiecz- nych dla skóry – Skin Friendly Jewellery, które zakłada się po sześciu tygodniach od przekłucia. Nosząc kolczyki hipoalergiczne, niweluje się niebezpieczeństwo powstania alergii na nikiel. Kolczyki Blomdahl poleca- ne są również dla osób, które mają już aler- gię na nikiel i nie mogą nosić żadnych in- nych kolczyków. Zadbaj o zdrowie swoich klientów i roz- szerz ofertę swojego salonu o biżuterię hipo- alergiczną Blomdahl, wykonaną z plastiku medycznego lub czystego tytanu medycznego. 4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna 46 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P dr n. med Małgorzata Huczek dermatolog z wieloletnim doświadczeniem, współwłaścicielka Kliniki dr Huczek dr Wanat, absolwentka WUM, autor i współautor publikacji w czasopismach branżowych oraz w prasie kobiecej, stale podnosi swoje kwalifikacje uczestnicząc w krajowych i zagranicznych kongresach naukowych, jej pasją jest również prowadzenie na Instagramie profilu @drhuczek’ o tematyce dermatologicznej, promotorka wiedzy na temat zdrowej skóry, obala mity na temat urody Bezkwasowy zabieg amerykań- skiej marki Cosmedix – Deep Sea Peel – wykorzystuje proszek ze skamieniałych koralowców, gąb- ki oraz ekstrakt z Usnea barbata. Prosty skład peelingu w połącze- niu z naturalnymi olejkami, uła- twiającymi aplikację, pozwala na wykonanie zabiegu, którego in- tensywność terapeuta kontroluje poprzez intensywność i czas ma- sażu. Zabieg jest szczególnie po- lecany wtedy, kiedy klient z róż- nych względów nie może poddać się peelingom chemicznym lub zabiegom la- serowym. Głównym wskazaniem do za- biegu są blizny potrądzikowe, skóra łojotokowa, zaskórniki, rozszerzone pory i uporczywe przebarwienia. Poprzez głębo- kie złuszczenie można uzyskać wyrównanie kolorytu skóry, a poprzez wzbudzenie produk- cji kolagenu – zwiększenie jędr- ności i gęstości skóry. Działanie zabiegu polega na głębokim kontrolowanym uszkodzeniu skóry. Proszek koralowy i gąbka zawierają struktury, zwane spikulami. Te mikroskopijne struktury pod- czas aplikacji peelingu migrują w głąb skóry, tworząc gęstą siat- kę mikro- urazów, k tór e akty- wują różne czynniki wzrostu poprzez pobudzenie stanu zapalnego. Wśród nich szcze- gólne znaczenie mają TGF-α, FGF2, który jest podstawowym czynnikiem fibroblastów, oraz czynnik TGF-β3, który jest pod- wyższony przez kilka dni po zabiegu, ale nie powoduje bli- znowacenia, w odróżnieniu od TGF-β1 i 2. Początkowo po zabiegu do- chodzi do zwiększonej migracji i proliferacji komórek różnego typu, w tym keratynocytów i fibroblastów. Następnie skóra zaczyna się intensywnie złusz- czać, a po kilku dniach, roz- poczyna się etap przebudowy macierzy, w którym najwięk- szą rolę odgrywa produkcja proteoglikanów, kolagenu typu I oraz kwasu hialuronowego. Efektem jest zwiększenie ela- styczności tkanek, poprawa jędrności, wygładzenie blizn oraz wzrost nawilżenia. Proszek ze skamielin kora- lowca morskiego jest czystym materiałem, składającym się głównie z węglanu wapnia, jednak zawiera dodatkowe mi- kroelementy, których nie ma w żadnej innej postaci węgla- nu wapnia. Minerały odgry- wają ważną rolę w produkcji energii, utrzymaniu i funkcjo- nowaniu komórek. Głównie wapń, magnez, fosfor, potas, sód i chlorki. Istotne są również minerały podstawowe i śladowe, Wykorzystanie potencjału substancji aktywnych występujących w naturze niesie ze sobą wiele korzyści i pozwala osiągać znakomite rezultaty w niwelowaniu blizn potrądzikowych, rozszerzonych porów, przebarwień oraz poprawia gęstość skóry, co przekłada się na redukcję drobnych zmarszczek oraz powoduje głębokie nawilżenie skóry. DEEP SEA PEEL NATURALNA ALTERNATYWA DLA ZABIEGÓW LASEROWYCH4 / 2021 / vol. 10 Kosmetologia Estetyczna 47 ponieważ biorą udział w reakcjach enzymatycznych lub są częścią enzymów. Ogromną skuteczność peelingu zapew- nia dodatkowo ekstrakt Usnea barbata (brodaczka właściwa), bogaty w kwasy porostowe (głównie kwas usninowy 0,8- 2%), pochodne floroglucyny, poliketydy o właściwościach bakteriostatycznych, przeciwwirusowych, polisacharydy (lichenina), kwasy tłuszczowe, lipidy, depsydy, karotenoidy, kwasy laktonowe. Ekstrakt z plechy brodaczki wykazuje właściwości antybakteryjne w stosunku do bakterii Gram- -dodatnich, beztlenowych i grzybów rozkładających sebum oraz hamuje nadmierną proliferację keratynocytów. Ze względu na intensywność zabiegu wymagane jest 10-30-dniowe (w zależności od rodzaju i fototypu skóry) przygotowanie do zabiegu z użyciem retinolu lub alfa-hy- droksykwasów. Zmniejszy to ryzyko przebarwień pozapal- nych (PIH) i przyspieszy proces regeneracji. Bezpośrednio po zabiegu skóra jest zaczerwieniona i obrzęknięta, bardzo wrażliwa na dotyk, ponieważ po zmyciu peelingu krzemiany nadal pozostają w naskórku. To wrażenie klienci opisują jako „tysiące igiełek” w skó- rze. Najczęściej trzecią dobę po zabiegu skóra zaczyna się złuszczać. Płatowe złuszczenie wierzchnich warstw na- skórka następuje w ciągu 4-5 dni, a po 7 dniach już widać pierwsze efekty. Skóra odzyskuje jednolity koloryt, jest wy- gładzona, rozjaśniona, bardziej jędrna i napięta. Pełna re- generacja następuje po mniej więcej 4-6 tygodniach i w tym czasie zaleca się wykonać kolejny zabieg. Seria powinna obejmować 3-4 zabiegi, a kolejną serię można powtórzyć po minimum pół roku. Zabieg Deep Sea Peel jest świetną alternatywą dla lasera, peelingów chemicznych czy mikronakłuwania. Silnie prze- budowuje skórę i stanowi znakomite uzupełnienie w tera- piach usuwających blizny potrądzikowe, niwelujących roz- szerzone pory i ma wpływ na hamowanie procesu starzenia się skóry.Next >