4 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
451
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
Ceramidy – budowa i ich znaczenie
w warstwie lipidowej naskórka
Ceramides – their structure and their importance
in the lipid layer of the epidermis
WSTĘP
Lipidy (tłuszczowce), występują we wszystkich gru-
pach organizmów żywych, stanowią dużą i bardzo
zróżnicowaną pod względem chemicznym grupę
związków nierozpuszczalnych w wodzie. Tłusz-
czowce pełnią rolę zapasowego materiału energe-
tycznego i są ważnym składnikiem błon biologicz-
nych. Lipidy błon naturalnych posiadają w swojej
cząsteczce pewne fragmenty o charakterze hydro-
filowym oraz hydrofobowym, dlatego ich charakter
określa się jako amfifilowy. Taki charakter chemicz-
ny zdecydowanej większości lipidów występują-
cych w naturze, zapewnia możliwość tworzenia się
przestrzeni, co skutkuje spontanicznym formuło-
waniem dwuwarstw lipidowych.
Ceramidy są liczną grupą lipidów, spełniającą rolę
bioprotektora skóry, a szczególnie warstwy rogo-
wej, w skład której wchodzą unikatowe cząsteczki
tych związków. Fizjologiczny poziom ceramidów
w poszczególnych warstwach naskórka zapewniają
trzy szlaki ich biosyntezy.
Warstwę rogową skóry przyrównuje się do „ce-
glanego muru”, gdzie rolę „cegieł” pełnią korne-
ocyty (spłaszczone i pozbawione jąder komórki),
natomiast kompleksy lipidów rolę „zaprawy murar-
skiej”. Koncepcja „cegieł i zaprawy” została po raz
pierwszy opisana w 1983 roku przez Petera Eliasa,
który przedstawił wizualizację warstwy rogowej
naskórka
(stratum corneum)
porównując ją do muru
ceglanego (
brickwall
), z korneocytami jako cegłami
i niepolarnymi lipidami, pełniącymi funkcję zapra-
wy murarskiej. Rozszerzając model Eliasa zgodnie
z sugestią Corka, korneodesmosomy można uznać
za pręty żelazne, które biegną przez otwory w ce-
głach i nadają całej konstrukcji odpowiedniej wy-
trzymałości na rozciąganie.
Julia Wiśniowska
1
Zofia Dzierżewicz
2
Radosław Balwierz
2
1.
Wydział Nauk
o Zdrowiu
Państwowa Medyczna
Wyższa Szkoła
Zawodowa w Opolu
ul. Katowicka 68
45-060 Opole
2.
Wydział Ochrony
Zdrowia
Śląska Wyższa Szkoła
Medyczna w Katowicach
ul. Mickiewicza 29
40-085 Katowice
T:
+48 32 207 27 05
M:
+48 500 584 146
E:
otrzymano / received
04.05.2019
poprawiono / corrected
30.05.2019
zaakceptowano / accepted
18.06.2019
»
452
ABSTRACT
Ceramides are an important binder which fills the inter-
cellular space. Together with corneocytes they provide
a coating that is impermeable to water, determining the
elasticity of the surface layer of the epidermis to some
extent. They participate in the maintenance of skin ho-
meostasis.
The article presents the action of metabolic lipids
from the group of ceramides in the stratum corneum.
The aim of the work was to present knowledge about
the lipid structures that build the stratum corneum and
to present new reports from visualization studies of
the stratum corneum.
Despite new imaging techniques, knowledge of lipid
structures is still insufficient. Because there are many
issues that are unexplained in the functioning of the
stratum corneum, it seems that the best solution would
be to create the possibility of studying the stratum cor-
neum of the human epidermis in real time.
Keywords:
stratum corneum, epidermal ceramides,
lamellar bodies
STRESZCZENIE
Ceramidy stanowią ważne spoiwo wypełniające
przestrzeń międzykomórkową. Wraz z korneocy-
tami zapewniają nieprzepuszczalną powłokę dla
wody, do pewnego stopnia decydując o elastyczno-
ści powierzchniowej warstwy naskórka. Uczestni-
czą w utrzymaniu homeostazy skóry.
W artykule przedstawiono możliwości metabolicz-
nych lipidówz grupy ceramidówwwarstwie rogowej
naskórka. Celem pracy było zaprezentowanie wiedzy
na temat struktur lipidowych budujących warstwę
rogową oraz przedstawienie nowych doniesień z ba-
dań wizualizacyjnych warstwy rogowej skóry.
Pomimo nowych technik obrazowania, wiedza
na temat struktur lipidowych nadal jest niewystar-
czająca. Ponieważ istnieje wiele zagadnień niewy-
jaśnionych w funkcjonowaniu warstwy rogowej,
wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem byłoby
stworzenie możliwości badania warstwy rogowej
naskórka ludzkiego w czasie rzeczywistym.
Słowa kluczowe:
warstwa rogowa naskórka,
ceramidy naskórka, ciałka lamelarne
