255
Kosmetologia Estetyczna / 4 / 2013 / vol. 2
Maści o charakterze złuszczającym zawierające sa-
licylany, mocznik oraz siarkę w różnych proporcjach
pomagają zmiękczyć i usunąć łuski. Środki nawilżają-
ce i kąpiele w roztworach siarczanu magnezu powodują
zmniejszenie świądu i podobnie jak salicylany wspoma-
gają usuwanie łusek. Ponadto stosowanie środków na-
wilżających zatrzymuje wodę, dzięki czemu hamowane
jest nadmierne łuszczenie się skóry [9]. Oprócz siarczanu
magnezu w kąpielach można stosować oliwki, sól Epsom
i sól z Morza Martwego. W celu utrzymania odpowied-
niego poziomu nawilżenia skóry zaleca się wcieranie kre-
mów nawilżających oraz oliwek zaraz po wyjściu z wody
[10]. Emolienty to preparaty trwale nawilżające skórę,
w których skład wchodzą najczęściej tłuszcze i kwasy
tłuszczowe, a czasem polialkohole, lanolina i/lub waze-
lina. Po aplikacji emolientu i jego wchłonięciu dochodzi
do blokowania kanałów odprowadzających wodę ze skóry.
Ponadto środki te są hydrofilne, tzn. pochłaniają wilgoć
z otoczenia, co powoduje, że skóra pacjenta jest stale na-
wilżona [11, 12]. Na wyniki leczenia
oraz na podtrzymanie remisji wpły-
wa także odpowiednia dieta. W celu
wygaszenia reakcji zapalnej, będącej
podstawą choroby, stosowana jest
suplementacja wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych [13-15]. Istotne
jest także dostarczanie organizmowi
witaminy D - szczególnie naturalne-
go pochodzenia, m.in. z mleka, żółte-
go sera, tuńczyka, dorsza, łososia [15].
Do leczniczych środków redukują-
cych zalicza się preparaty zawierające
glikokortykosteroidy, witaminę D
3
,
retinoidy oraz cygnolinę. Maści za-
wierające glikokortykosteroidy dzia-
łają przeciwzapalnie, tłumiąc układ
immunologiczny. Pomimo dobrej
i szybkiej odpowiedzi, przy dłuższym stosowaniu środ-
ków redukujących mogą wystąpić skutki uboczne w po-
staci ścieńczenia skóry, zakażenia czy rozstępów, dlatego
sterydy należy stosować w niewielkich ilościach, tylko na
małych obszarach skóry zmienionej chorobowo oraz moż-
liwie jak najkrócej. Preparaty zawierające witaminę D
3
dobrze redukują zmiany skórne. Do najczęstszych działań
ubocznych należy świąd skóry. Niektóre badania wskazują,
że długotrwałe stosowanie witaminy D
3
może prowadzić
do wzrostu poziomu wapnia w organizmie, jednak jest to
niezwykle rzadkie powikłanie [16, 17]. Badania wykazały,
że preparaty tej witaminy w połączeniu z zewnętrzną te-
rapią kortykosteroidami są bardziej efektywne [18].
Retinoidy, czyli pochodne witaminy A, dobrze reduku-
ją zmiany skórne i stanowią alternatywę dla leczenia ste-
rydami, ponieważ charakteryzują się brakiem ubocznych
działań, które wykazują glikokortykosteroidy, jednak
czas ich stosowania jest dłuższy. Częstym działaniem
ubocznym ich stosowania jest podrażnienie skóry oraz
nadwrażliwość na światło słoneczne. Zwiększa się także
ryzyko wad wrodzonych u płodu, dlatego retinoidów nie
należy stosować w ciąży [16, 17].
Cygnolina jest preparatem przeciwdziałającym postę-
powi łuszczycy. Występuje w postaci kremów, past oraz
maści. Do działań niepożądanych zalicza się pieczenie
i zaczerwienienie skóry, a także barwienie jasnych wło-
sów, ubrań czy pościeli [19].
Kolejną metodą stosowaną z powodzeniem w terapii
łuszczycy jest fototerapia. Polega ona na poddawaniu
zmian łuszczycowych działaniu promieniowania ultra-
fioletowego w monoterapii lub w skojarzeniu z podawa-
nymi lekami. Wybór tej opcji leczenia powoduje niewiel-
ki wzrost ryzyka zachorowania na raka skóry. Ponadto
podczas stosowania fototerapii nie należy włączać takich
środków farmakologicznych jak metotreksat czy cyklo-
sporyna A, z uwagi na wzajemne znoszenie się efektów
terapeutycznych obu metod leczenia oraz na zwiększone
ryzyko rozwoju choroby nowotworowej skóry [8, 20].
W przypadku rozległych zmian łuszczycowych zasto-
sowanie znajdują środki działające wewnątrzustrojowo.
Jednym z obecnie stosowanych leków jest metotreksat,
który zaburza cykl życiowy komórek,
w tym komórek odpowiedzialnych
za wyzwolenie objawów łuszczycy.
Terapia z zastosowaniem metotrek-
satu niesie za sobą ryzyko wystąpie-
nia skutków ubocznych w postaci:
nudności, wypadania włosów, pod-
wyższenia wartości enzymów wą-
trobowych, zahamowania czynności
szpiku kostnego. Stosowany w du-
żych dawkach może uszkadzać nerki.
Podczas terapii należy zatem kontro-
lować wartości enzymów wątrobo-
wych oraz morfologię krwi. Ponadto
wskazane jest jednoczesne stosowa-
nie kwasu foliowego, ponieważ lek
ten działa do niego przeciwstaw-
nie. Kolejnym ze stosowanych leków
działających ogólnoustrojowo jest cyklosporyna, która
hamuje reakcje immunologiczne i modyfikuje reakcje
zapalne w organizmie. Nie należy jej jednak stosować
u pacjentów z nadwrażliwością na ten lek, z chorobami
nerek lub wątroby oraz z opornym na leczenie nadci-
śnieniem [21, 22]. W przypadku wyczerpania dotychcza-
sowych możliwości terapeutycznych alternatywne bywa
zastosowanie środków z grupy tzw. leków biologicznych,
będących inhibitorami cząsteczek naturalnie występują-
cych w organizmie. W leczeniu łuszczycy stosuje się m.in.
efalizumab i etanercept, których działanie także hamuje
układ immunologiczny. Zarówno w przypadku jednego,
jak i drugiego leku wykazano efektywność działania, jed-
nak koszty leczenia są wysokie [23].
P
odsumowanie
Współczesna medycyna oferuje szereg możliwości tera-
peutycznych w leczeniu i kontrolowaniu łuszczycy. W wy-
borze właściwej terapii należy kierować się natężeniem
objawów, stanem ogólnym oraz preferencjami pacjenta.
Trzeba także pamiętać, że jednym z czynników wyzwala-
jących chorobę jest stres, dlatego duży nacisk kładzie się
także na wsparcie psychologiczne pacjentów, co w połą-
czeniu z właściwie prowadzoną terapią znacznie popra-
wia wyniki leczenia [24].
Fot. 4
Obraz kliniczny łuszczycy przed
i po zastosowaniu leczenia.
Źródło:
[26]
1...,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28 30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,...72