< Previous2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 29 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Diagnostyka kosmetologiczna na serio Cz. 2 – Badanie przedmiotowe Najczęstszym zarzutem wobec badania przed- miotowego jest to, że jest ono niewymierne, mniej dokładne i niewystandaryzowane. Kry- tyczna ocena badania fizykalnego wydaje się niesłuszna i chociaż należy doceniać rozwój apa- raturowych technik diagnostycznych, to jednak trzeba pamiętać, że nie uwzględniają one trud- nych do przecenienia walorów badania przed- miotowego, jakimi są wiedza i doświadczenie specjalisty oraz bezpośredni kontakt z badanym. Korzystając z procedur medycznego badania przedmiotowego oraz inspirując się opisanymi w nich standardami, a także zachowując dobrze rozumiane granice kompetencji, można próbować sformułować kosmetologiczne zasady tego bada- nia. Najważniejsze jest w tej kwestii stwierdzenie, że badania fizykalne lekarskie i kosmetologiczne różnią się od siebie w sposób znaczący i różnice te dotyczą zarówno wykorzystywanych „narzędzi”, czyli zmysłów, jak i zakresu wykonywanych czyn- ności, a przede wszystkim celu tych badań. MEDYCZNY CEL BADANIA Badanie fizykalne przeprowadzane przez leka- rza ma nieporównanie szerszy charakter i do- tyczy skóry, ale także innych narządów. Bada- nie to może polegać na obejrzeniu skóry całego ciała, błon śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych (w tym okolicy odbytu), z uwzględnie- niem także oceny przydatków skóry, czyli wło- sów i paznokci. Celem tego badania jest wykry- cie nieprawidłowości narządowych, ewentualne zlecenie dodatkowych badań diagnostycznych i rozpoznanie choroby. KOSMETOLOGICZNY CEL BADANIA Kosmetologiczne badanie dotyczy wyłącznie skóry i wykorzystuje dwa zmysły – to pierwsza różnica. Kosmetolog dokonuje oceny skóry po- przez oglądanie, czyli badanie wizualne, oraz dotyk, czyli badanie palpacyjne. Kolejną różnicą jest to, że kosmetolog skupia się na analizie skóry twarzy. Badania fizykalne skóry ciała są rzadko- ścią i zdarzają się tylko w sytuacji, gdy problem skóry twarzy dotyczy również fragmentu skóry ciała (np. trądzik na twarzy, ale również na dekol- cie lub na plecach) albo w sytuacji, gdy kosmeto- log specjalizuje się w gabinetowych zabiegach na ciało (epilacja, masaże, zabiegi aparaturowe itp.). Kosmetologiczne badanie fizykalne ma rów- nież inny cel. Jest to badanie, za pomocą które- go kosmetolog diagnozuje stan i kondycję skóry, określając jej cechy i parametry, oraz dokonuje wstępnej oceny wykwitów skórnych. Badania te wykonywane są w celu właściwego doboru pro- duktów i zabiegów kosmetologicznych, ale także w celu weryfikacji, czy stan skóry nie wymaga interwencji lekarza. W tym miejscu konieczne jest podkreślenie, jak ważna jest umiejętność odróżniania kompe- tencji i uprawnień wspomnianych specjalistów. Kosmetolodzy z powodu braku regulacji praw- nych w kwestiach zabiegowych mają prawo mieć trudności z rozpoznawaniem swoich uprawnień. Wydaje się jednak, że kwestia diagnostyki ko- smetologicznej jest sformułowana na tyle jedno- znacznie, że nie powinna dostarczać trudności w rozróżnianiu, które działania diagnostyczne mieszczą się w zakresie kompetencji kosme- tologa, a które wymagają kontaktu z innym W terminologii medycznej badanie przed- miotowe, zwane inaczej fizykalnym, jest częścią badania lekarskiego i składa się z oglądania (łac. obductio), omacywania (łac. palpatio), opukiwania (łac. percussio) i osłu- chiwania (łac. auscultatio). Wnioskując z po- wyższego, oczywiste więc, że jest to badanie z wykorzystaniem zmysłów, przede wszyst- kim wzroku, dotyku i słuchu, a także, chociaż rzadziej, powonienia. To właśnie „zmysłowy charakter” badania przedmiotowego spra- wia, że jest ono określane subiektywnym, co dla niektórych znaczy, gorszym. Czy słusznie? mgr Małgorzata Krzykowska kosmetolog, ekonomista, wykładowca i prelegent, właścicielka oraz platformy kursowej 2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 30 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A specjalistą. Stwierdzeniem banalnym, ale bardzo potrzeb- nym jest to, że zadaniem kosmetologa jest diagnozowanie skóry (w ograniczonym zakresie), a nie innych narządów organizmu człowieka, nawet jeśli ewentualna zła kondycja tych narządów może mieć wpływ na skórę. Kosmetolog powinien mieć wiedzę na temat zależności pomiędzy skórą a funkcjonowaniem innych narządów i układów, potrafić różnicować problemy skóry od zmian chorobowych, po to, aby wskazać klientowi potrzebę kontaktu z innym specjalistą, a nie po to, aby samodzielnie rozwiązywać inne problemy zdrowotne klienta. Wydaje się zatem, że działania kosmetologów, polegające na zlecaniu klientom dodatkowych badań diagnostycznych, najczęściej laboratoryjnych, są przekroczeniem zawodo- wych uprawnień. Cały czas jednak potrzebna jest regulacja prawna tych zagadnień i ostateczne rozwianie wątpliwości. BADANIE PRZEDMIOTOWE W PRACY KOSMETOLOGA Kosmetologiczne badanie przedmiotowe składa się z ogląda- nia (badanie wizualne) i dotykania (badanie palpacyjne) skóry. • Badanie wizualne przeprowadzane jest okiem nieuzbrojo- nym i uzbrojonym, czyli przy pomocy okularów i/lub lampy lupy. Do wykonania tego badania można używać także do- datkowych technik i narzędzi, np. fotografii, lampy Wooda, dermoskopu, kamer powiększających itp., pamiętając jed- nak o wykorzystaniu ich w granicach kompetencji zawodo- wych. Badanie wykonywać należy w schemacie od ogółu do szczegółu, czyli w pierwszej kolejności ocenić te cechy, które dotyczą całej lub dużej części skóry twarzy, by następ- nie skupić się na mniejszych obszarach i szczegółach – ten schemat pozwoli uniknąć błędu uproszczenia diagnozy. • Badanie palpacyjne polega na dotykaniu skóry twarzy w określony sposób, w celu oceny niektórych cech i parame- trów skóry. Badanie dotykowe wykonuje się całymi dłońmi i/ lub palcami, a czasami przy użyciu plastikowej szpatuły. Wiedza na temat skóry klienta pozyskana w trakcie badania wizualnego i palpacyjnego powinna być zawsze weryfiko- wana informacjami uzyskanymi w badaniu podmiotowym (wywiadzie), a także w razie potrzeby uzupełniana. Techniczna strona badania Gabinet, w którym przeprowadzane jest badanie przedmio- towe, powinien mieć stałą temperaturę (najlepiej ok. 21 °C). Stworzenie takich warunków ułatwi badanie skóry i nie bę- dzie wpływać na zmianę jej parametrów. Badanie najlepiej przeprowadzać w świetle dziennym lub sztucznym o podob- nym zabarwieniu, pamiętając o tym, że do przeprowadzenia innych badań potrzebne będzie zaciemnienie pomieszcze- nia, częściowe (usg) lub całkowite (lampa Wooda). Przygotowanie kosmetologa polega na zaopatrzeniu się we wspomniane wcześniej narzędzia, umycie dłoni i za- dbanie o neutralną ich temperaturę i/lub założenie ręka- wiczek jednorazowych. Błędy i problemy Nie sposób nie powiedzieć o dwóch podstawowych błędach, które będą utrudniać poważne podejście do badania przed- miotowego. Pierwszy z nich to kolejność przeprowadzania tych badań. Badanie wizualne powinno być wykonane jako pierwsze, a badanie palpacyjne jako kolejne. Drugi błąd to wykonanie demakijażu i oczyszczanie skóry bezpośrednio przed przeprowadzeniem badania. Zarówno w pierwszej, jak i drugiej sytuacji dotykanie skóry i jej pocieranie mogą spowodować, że ocena niektórych parametrów skóry nie będzie realna, ponieważ czynności te będą zaburzać obraz kilku cech skóry. Innym problemem mogą być preparaty do oczyszczania – składniki niektórych z nich mogą utrud- niać lub wręcz uniemożliwiać rzetelną diagnozę skóry. Przygotowanie zatem skóry klienta do badania w gabine- cie powinno odbyć się przed wizytą, w warunkach domo- wych, nawet kilka godzin wcześniej. Klient powinien zostać poinformowany wcześniej, w jaki sposób, jakim kosmety- kiem i kiedy oczyścić skórę twarzy, aby umożliwić rzetelną diagnostykę. Przykładowa treść informacji, która pozwoli wyeliminować powyższe błędy, może brzmieć, jak poniżej. Do wizyty należy przygotować się w następujący sposób: 1. minimum godzinę przed wizytą (może być nawet 3 lub 4 godziny) proszę umyć twarz preparatem, który stosuje Pan/ Pani codziennie – najlepiej, żeby był to delikatny żel do my- cia twarzy, nie może to być mydło, ani olejek, ani mleczko, 2. obficie spłukać twarz wodą, bez względu na to, czy produ- cent preparatu do mycia, który Pan/Pani stosuje, zaleca spłukiwanie czy też nie, 3. delikatnie, bez pocierania, osuszyć twarz czystym ręcznikiem, 4. po osuszeniu nie nakładać na twarz ŻADNEGO preparatu kosmetycznego (ani kremu, ani toniku, ani serum, ani ko- smetyków do makijażu itd., itp.), 5. starać się nie dotykać twarzy rękami, do czasu przeprowa- dzenia badania. Twarz proszę umyć dwukrotnie, bardzo dokładnie masując, po każdym umyciu obficie, wielokrotnie spłukać wodą. Jeśli nie jest Pan/Pani pewny/a, czy preparat, który Pan/Pani po- siada, jest odpowiedni, proszę kupić produkt, do którego link znajduje się poniżej (tu należy podać klientowi nazwę wy- branego, łatwo dostępnego produktu do mycia, bez fazy tłuszczowej i bez mydła).2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 31 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Przeprowadzanie badania Przed przystąpieniem do badania obowiązkiem kosmetolo- ga jest poinformowanie klienta o tym, jak będzie ono prze- biegało. Wydaje się, że zwłaszcza badanie palpacyjne powin- no być poprzedzone informacją o sposobie i mocy dotyku. W trakcie badania i jednoczesnej rozmowy z klientem warto zadbać o dobrą, swobodną atmosferę, tak by klient poczuł się komfortowo. Kosmetolog powinien powstrzy- mać się od negatywnych reakcji ocennych, nie powinien wyrażać dezaprobaty lub niechęci dla ewentualnych defek- tów urody, problemów skóry lub niewłaściwych nawyków pielęgnacyjnych. Kosmetolog zobowiązany jest do przeka- zania klientowi subtelnego, ale prawdziwego komunikatu na temat stanu skóry, sformułowanego z użyciem fachowej terminologii i jednoczesnym wyjaśnieniem. Stosowanie przez kosmetologa określeń potocznych lub kolokwialnych, opisujących cechy i wykwity skóry, stawianie nieuprawnio- nej diagnozy, wzbudzanie lęku swoją wypowiedzią, składa- nie nierealnych obietnic czy też dezawuowanie działań in- nego specjalisty jest świadectwem braku profesjonalizmu. Przygotowanie opisu wyników przeprowadzonego bada- nia w formie pisemnej jest dowodem wysokich standardów zawodowych. Umiejętności kosmetologa Nie jest możliwe przeprowadzenie prawidłowego badania przedmiotowego bez posiadania szerokiej wiedzy z zakre- su fizjologii i anatomii skóry oraz rodzajów problemów i chorób skóry. Merytoryczna strona badania przedmiotowego Dzięki badaniu wizualnemu i palpacyjnemu kosmetolog może dokonać oceny wielu cech i parametrów skóry. Niektóre z nich są możliwe do analizy w obu technikach, a inne tylko w jednej. Kolor i pigmentacja skóry to cechy, które można oceniać w badaniu wizualnym. Rozumienie tego parametru skóry jest jasne dla wszystkich, również dla osób niemających wykształcenia kierunkowego. Kiedy zapytamy przypadko- wego klienta gabinetu, na czym polega ocena barwy skó- ry, prawdopodobnie użyje potocznego terminu „karnacja” i wyjaśni, że chodzi o określenie, czy skóra jest jasna czy ciemna. Ocena tego parametru dokonana przez profesjona- listę powinna być bardziej zaawansowana, bardziej precy- zyjna, a przede wszystkim powinna wykraczać daleko poza ocenę koloru skóry. Kosmetolog tej analizy powinien doko- nać w skali według Fitzpatricka. Skóra przypisana do jed- nego z sześciu fototypów określi indywidualną wrażliwość skóry na promieniowanie UV i predyspozycje do oparzeń, co pozwoli kosmetologowi wybrać odpowiednią fotopro- tekcję oraz w przypadku wysokich fototypów wyelimino- wać wykonywanie niektórych zabiegów. W kwestii pig- mentacji skóry kosmetolog powinien dokonać także oceny wszelkich nieprawidłowości w tym zakresie. Diagnostyka ewentualnych hiperpigmentacji lub hipopigmentacji, czy- li patologicznych stanów dotyczących barwy skóry, ocena rodzaju zaburzenia pigmentacji oraz próba określenia jej głębokości (tylko w UV) determinuje skuteczność zabiego- wą lub/i pielęgnacyjną, pozwala na realną ocenę szans tych działań, czy też jest elementem decydującym o rezygnacji z zabiegu (np. zmiany bielacze). Fot. 1 Hiperpigmentacje (ostuda) naskórkowe i skórne Źródło: Archiwum własne autora Grupa parametrów, którą można oceniać zarówno w bada- niu wizualnym, jak i palpacyjnym, to grupa cech bariero- wych. Nawilżenie, natłuszczenie, przeznaskórkowa utrata wody (TEWL) czy pH to parametry, do badania których zo- stały stworzone specjalne metody pomiarów instrumen- talnych, wymagające posiadania aparatury diagnostycznej. Doświadczony kosmetolog bez trudu jest w stanie diagno- zować te parametry na podstawie cech klinicznych skóry w badaniu przedmiotowym. Widoczne łuszczenie naskór- ka, połączone z odczuwalnym w palpacji zwiększeniem ucieplenia i szorstkością skóry, może wskazywać na zwięk- szony TEWL i zmniejszone nawilżenie warstwy rogowej naskórka. Próba oceny poziomu natłuszczenia również jest możliwa w obu technikach, przy czym badanie dotykowe wydaje się w tej kwestii podstawą i polega na zdejmowaniu sebum chusteczką higieniczną, papierem pergaminowym bądź dłonią w rękawiczce i późniejszej obserwacji wizual- nej. Ewentualny obraz skóry łojotokowej warto też zawsze konfrontować z występowaniem wykwitów skórnych, cha- rakterystycznych dla takiej cery.2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 32 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Fot. 2 Łuszczenie i zaburzenie rogowacenia w AZS Źródło: Archiwum własne autora Kolejną grupą cech, dla których badanie przedmiotowe jest doskonałą metodą diagnostyczną, to cechy naczyniowe. W podręcznikach do nauki zawodu grupa tych cech określa- na jest zazwyczaj jako cera naczynkowa. To określenie, jakże przydatne w relacji producenta kosmetyków z konsumentem, jest niewystarczające, jeśli chodzi o diagnostykę skóry pro- wadzoną przez kosmetologa. Wszelkie cechy skóry, związane z naczyniami krwionośnymi, powinny być nazwane precy- zyjnie. Czy występują teleangiektazje, w jakiej ilości i gdzie zlokalizowane, czy występuje rumień i jeśli tak, to czy jest on przejściowy czy przetrwały, czy zmianom naczyniowym towarzyszy obrzęk lub grudki i krosty, a może jednocześnie w wywiadzie klient informuje o odczuwanym pieczeniu skó- ry? Dopiero szczegółowe odpowiedzi na te pytania pozwolą na wybór właściwego zabiegu i pielęgnacji, albo wręcz przeciw- nie, spowodują zaniechanie wykonania zabiegu i zalecenie konsultacji z lekarzem. Fot. 3 Trądzik różowaty grudkowo-krostkowy Źródło: Archiwum własne autora W wielu badaniach przedmiotowych skóry nadchodzi taki moment, w którym kosmetolog musi zmierzyć się z oceną zaawansowania procesu starzenia. Wtedy przydatnym narzędziem będzie czterostopniowa skala Glogau’a, która uwzględnia jako kryterium wszystkie dotychczasowe wy- mienione cechy, ale także inne czynniki, jak na przykład występowanie zmarszczek zarówno grawitacyjnych, jak i mimicznych. Procedura diagnostyczna, dotycząca sta- rzenia skóry, powinna obejmować również parametr ela- styczności (napięcia), który sprawdzić można palpacyjnie poprzez uchwycenie skóry i obserwowanie czasu powra- cania do wyjściowej pozycji – im dłuższy czas, tym mniej- sza elastyczność. Palpacyjna metoda wałeczkowa pozwala również na ocenę grubości skóry (bez tkanki podskórnej). W każdej procedurze diagnostycznej dotyczącej skóry bardzo ważnym elementem, często przełomowym, jest ocena wykwitów skórnych, które mogą być tylko defektem estetycznym, ale też poważnym problemem zdrowotnym. Rozpoznawanie charakteru zmian (czy są pierwotne czy wtórne), ocena ich liczby, umiejscowienia i głębokość (skó- ra, tkanka podskórna), a także czasu powstania to podsta- wowe obowiązki kosmetologa. Trudno wyobrazić sobie pra- widłowe postępowanie kosmetologiczne bez umiejętności różnicowania najczęściej występujących zmian skórnych, takich jak zaskórniki, krosty i grudki trądzikowe, włóknia- ki, naczyniaki rubinowe, brodawki łojotokowe, przerosty gruczołów łojowych, rogowacenie słoneczne i wiele innych. W każdym badaniu przedmiotowym, poza wykony- waniem czynności zgodnie z wcześniej przygotowanym schematem, należy również zwrócić uwagę na problemy i defekty, które zgłasza klient, nawet jeśli w ocenie kosme- tologa są one wyolbrzymiane. Znaczenie badania przedmiotowego dla końcowej diagnozy Ocena wizualna skóry jest podstawą diagnostyki skóry – zarówno dermatologicznej, jak i kosmetologicznej. Jest to technika, której nie da się zastąpić nawet najbardziej za- awansowanym urządzeniem, a w połączeniu z badaniem palpacyjnym i wcześniej przeprowadzonym wywiadem stanowi trio, które zastosowane przez doświadczonego specjalistę zapewnia skuteczność diagnostyczną. Po zastosowaniu tych trzech metod można formuło- wać wnioski, dotyczące oceny stanu skóry. Po dodatkowe techniki obrazowania skóry i zaawansowane urządzenia diagnostyczne można sięgać w celu doprecyzowania lub weryfikacji już przeprowadzonych badań. Rozbudowana diagnostyka kosmetologiczna może jeszcze lepiej pomóc w doborze pielęgnacji i terapii. O kolejnej metodzie diagnostycznej w następnej, trzeciej części cyklu „Diagnostyka kosmetologiczna na serio”.2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 35 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P JK SURGICAL Sp. z o.o. ul. Żlebowa 8 60-115 Poznań Aleksandra Kołakowska kosmetolog i szkoleniowiec współpracująca z firmą JK Surgical Dystrybutor narzędzi do dermaplaningu Dermaplaning jest mechaniczną formą peelin- gu skóry. Ta metoda jest zaczerpnięta od znane- go i praktykowanego w chirurgii od ponad 40 lat zabiegu dermabrazji (głębokiego peelingu, pole- gającego na mechanicznym usunięciu naskórka i górnych warstw skóry właściwej – dermis). Za- bieg dermabrazji wiąże się z długim i bolesnym okresem rekonwalescencji oraz obarczony jest ryzykiem wielu powikłań. Dermaplaning, podobnie jak dermabrazję, wy- konuje się przy użyciu przeznaczonego do tego ostrza lub skalpela, jednak w tym przypadku ob- szarem działania jest naskórek (epidermis). Prawi- dłowo wykonany zabieg oraz użycie odpowiednich narzędzi sprawia, że jest on całkowicie bezpieczny, bezbolesny i nie wymaga okresu rekonwalescencji. W przypadku wielu typów skóry może być z powo- dzeniem stosowany jako zabieg bankietowy. Efekty wyboru tej metody abrazji skóry są po- równywalne z działaniem mikrodermabrazji oraz średnio głębokich peelingów chemicznych. Dermaplaning wyróżnia się jednak na tle innych, dostępnych metod złuszczania skóry. Jest wyjąt- kową formą peelingu skóry, gdzie podczas jedne- go zabiegu, poza eksfoliacją martwych komórek warstwy rogowej naskórka, usuwane są włoski (meszek) z okolicy poddanej zabiegowi. Jest to bardzo skuteczna metoda oczyszczania skóry z depilacją jednocześnie. Dermaplaning może być wykonany niemalże na każdym typie cery. To idealny wybór dla osób, które boją się lub z różnych przyczyn nie mogą mieć wykonanego peelingu chemicznego (np. alergie). Z powodzeniem może być stosowany również u ciężarnych czy karmiących kobiet. To trafiony wybór także dla osób z hirsutyzmem – schorzeniem, objawiającym się nadmierną ilością dojrzałych włosków na obszarach an- drogenno wrażliwych (typowo męskich). Po za- biegu włoski odrastają dużo wolniej. Nie należy się obawiać ich pogrubienia czy przyciemnienia. Jeżeli procedura nie będzie powtarzana to osta- tecznie przyjmą taką formę, w jakiej występowa- ły przed jej przeprowadzeniem. Już po jednym zabiegu widoczne jest wyrów- nanie kolorytu skóry, zwężenie porów i wy- gładzenie zmarszczek – tzw. efekt „glow skin”. Zwiększa się zdolność absorpcji substancji ak- tywnych zawartych w produktach pielęgnacyj- nych. Dermaplaning ułatwia również aplikację makijażu oraz zwiększa jego trwałość. Dermaplaning z powodzeniem może być stoso- wany jako samodzielny zabieg. Świetnie spraw- dza się także stosowany w terapii łączonej, co daje możliwość stworzenia wielu procedur zabiego- wych, dopasowanych do różnych potrzeb skóry. Podsumowując, dermaplaning jest niezwykle skuteczną formą peelingu, umożliwiającą zastoso- wanie przy wielu typach skóry, o różnych potrze- bach. Z biznesowego punktu widzenia, bazując tylko na jednym zabiegu, dermaplaning pozwala gabine- tom stworzyć bardzo rozbudowaną ofertę, co gwa- rantuje wiele możliwości sprzedaży usługi, również w przypadku klientów wymagających szczególnej pielęgnacji (np. alergicy czy kobiety w ciąży). Dermaplaning w Polsce jest jeszcze relatywnie mało popularnym zabiegiem, chociaż w wielu krajach (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja) ma już całe grono zwolenników. Czym jest dermaplaning? Jakie korzyści dla skóry daje jego wykonanie? Czy warto go wprowadzić do oferty gabinetu? DERMAPLANING CZY WARTO?2 / 2022 Kosmetologia Estetyczna 37 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N STRESZCZENIE Oleje roślinne są to ciekłe tłuszcze pochodzenia roślinnego. Pod względem chemicznym to połączenia glicerolu i kwasów tłuszczowych wiązaniem estrowym. Stosunek kwasów tłusz- czowych nasyconych i nienasyconych w cząsteczce oleju wa- runkuje właściwości poszczególnych olejów i ich przydatność m.in. kosmetyczną. Celem pracy była charakterystyka olejów roślinnych ze szczególnym uwzględnieniem budowy chemicznej oraz uka- zanie znaczenia poszczególnych kwasów tłuszczowych w ko- smetyce i dermatologii. Dokonano podziału olejów ze wzglę- du na stosunek ilościowy nienasyconych i nasyconych kwa- sów tłuszczowych oraz zwrócono uwagę na możliwość zastosowania olejów roślinnych w codziennej pielęgnacji skóry trądzikowej. Słowa kluczowe: oleje roślinne, kwasy tłuszczowe, skóra problematyczna, pielęgnacja skóry trądzikowej ABSTRACT Vegetable oils are liquid fats of vegetable origin. Chemically, they are a combination of glycerol and fatty acids with an es- ter bond. The ratio of saturated and unsaturated fatty acids determines the properties of particular oils. The aim of this work was to characterize vegetable oils with respect to their chemical structure, the significance of particular fatty acids in cosmetology and dermatology. The oils were divided according to the quantitative ratio of unsa- turated and saturated fatty acids, and attention was drawn to the possibility of using vegetable oils in everyday acne skin care. Keywords: vegetable oils, fatty acids, problematic skin, acne skin care Natalia Schäfer1 0000-0003-4620-292X Małgorzata Sobczyk2 0000-0002-1942-8184 Dawid Burczyk3 0000-0001-6443-9272 Radosław Balwierz1 0000-0002-6173-2702 Urszula Skotnicka-Graca2 0000-0001-5554-0184 1 Katedra Farmacji i Chemii Ekologicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 48, 45-052 Opole +48 77 452 71 13 radoslaw.balwierz@uni.opole.pl 2 Wydział Ochrony Zdrowia, Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach, ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice 3 Katedra i Zakład Kosmetologii, Wydział Nauk Farmaceutycznych w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Kasztanowa 3, 41-200 Sosnowiec Sposób cytowania / Cite Schafer N, Sobczyk M, Burczyk D, et al. Possibilities of using vegetable oils in acne skin care. Aesth Cosmetol Med. 2022;11(2):49-54. https://doi.org./10.52336/acm.2022.007 Możliwości zastosowania olejów roślinnych w pielęgnacji skóry trądzikowej Possibilities of using vegetable oils in acne skin care WSTĘP Oleje roślinne są to estry gliceryny (glicerolu) oraz kwa- sów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych, zawierające w swojej strukturze chemicznej długie (min. C14:0) alifatycz- ne łańcuchy węglowe. Występują jako ciekłe tłuszcze pocho- dzenia roślinnego, które w temperaturze pokojowej zacho- wują płynną konsystencję. Pozyskiwane mogą być z różnych części roślin, takich jak: nasiona, owoce, pestki i kiełki [1, 2]. Właściwości olejów roślinnych definiuje zawartość procen- towa poszczególnych kwasów tłuszczowych w cząsteczce da- nego tłuszczu. Niedobory kwasów tłuszczowych w organi- zmie człowieka mogą prowadzić do nadmiernej keratyniza- cji naskórka, wpływają na kruchość naczyń krwionośnych, This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0) https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ Artykuł przeglądowy / Review articleNext >