Basic HTML Version
132
vol. 1 \ 2 \ 2012 \ Kosmetologia Estetyczna
Wylanie wody na rozgrzane kamienie, znajdujące się na piecu
ogrzewającym wnętrze sauny, powoduje gwałtowny wzrost
wilgotności powietrza nawet do 50%. Po każdym przegrzaniu
ciała następuje ochładzanie, np. przez zimny prysznic. Pobyt
w saunie powinien trwać od 10 do 15 minut. Pełen zabieg obej-
muje naprzemienne przegrzewanie i ochładzanie ciała powta-
rzane dwu- lub trzykrotnie, zakończone odpoczynkiem [4, 5, 6].
Terapeutyczne zastosowanie
sauny suchej
Najczęściej opisywany i udokumentowany jest wpływ ką-
pieli w saunie w chorobach układu krążenia. Dla większo-
ści zdrowych osób, podobnie jak dla większości pacjentów
ze stabilną dławicą piersiową, sauna jest zabiegiem dobrze
tolerowanym i bezpiecznym. Ryzyko wystąpienia ostrego
zespołuwieńcowego lub nagłej śmierci sercowej jest niższe
niż podczas innych codziennych aktywności. Obciążenie
układu krążenia w saunie można porównać z obciążeniem
wysiłkowym podczas lekkiej pracy fizycznej [1, 7]. Zabieg
ten może mieć wartość terapeutyczną również u pacjen-
tów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Niektóre ba-
dania wskazują, że regularne zabiegi mogą obniżać ciśnie-
nie tętnicze krwi oraz zwiększać frakcję wyrzutową lewej
komory u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca.
Kąpiel w saunie może także poprawiać funkcję płuc u pa-
cjentów z obturacyjną chorobą płuc i wykazywać działanie
przeciwbólowe w schorzeniach reumatycznych [1, 8, 9, 10].
Nie bez znaczenia jest również wpływ sauny na skórę.
Ostatnie badania wskazują, że kąpiel w saunie nie wywiera
negatywnego wpływu na stan zdrowej skóry. Częste po-
byty w saunie (30 minut, 4 razy w ciągu dnia przez 7 dni
w tygodniu) nie powodują jej wysuszenia oraz utraty wody
w warstwach transepidermalnych. Zabiegi sauny suchej
mogą wywoływać zarówno pozytywne, jak i negatywne
skutki w schorzeniach skóry, dlatego też stanowią rzadką
formę terapii i leczenia. Jak wskazują wyniki badań, kąpiel
fińska może zmniejszyć powstawanie wykwitów skórnych
w postaci łusek u pacjentów z łuszczycą. Natomiast u nie-
których osób z cholinergiczną pokrzywką, zabieg sauny
może spowodować intensywne swędzenie skóry [2, 11].
Wpływ sauny na mechanizmy
termoregulacyjne ustroju
Ekspozycja organizmu na ciepło powoduje reakcje w organi-
zmie, których głównymcelem jest ochrona organizmu przed
przegrzaniem. W trakcie pobytu w saunie wzrasta średnia
temperatura skóry do poziomu około 40-41°C, natomiast
wysokość temperatury głębokiej ciała zależy od ekspozycji
na ciepło [3, 4, 5, 12]. Wzrost temperatury skóry powoduje roz-
szerzenie skórnych naczyń tętniczych i wzrost przepływu
krwi przez naczynia skórne. Przy wzroście temperatury cia-
ła o 1°C skórny przepływ krwi wzrasta dwu-, trzykrotnie [4].
Podwyższenie temperatury ciała jest powyżej punktu
nastawienia termostatu biologicznego ośrodka termore-
gulacji w podwzgórzu, uruchamia mechanizmy mające na
celu utrzymanie homeostazy termicznej ustroju, z któ-
rych najważniejsze są zmiany w układzie krążenia oraz
pocenie się [3, 4, 5]. Rozpoczyna się ono gwałtownie, osią-
gając swój maksymalny poziom po około 15 minutach [12].
Największa ilość gruczołów potowych znajduje się
na skórze klatki piersiowej i kończyn. Objętość potu
wydzielanego w saunie wynosi około 06-1,0 kg/godz.
Zwiększone wydzielanie potu powoduje zmniejsze-
nie objętości osocza i utratę jonów, m.in. 270 mmol Na
+
,
35 mmol K
+
, 210 mmol Cl
-
, co przyczynia się do wzrostu wy-
dzielania reniny i aktywności układu renina-angiotensyna-
-aldosteron. Suche kąpiele poprzez wzrost temperatury ciała
powodują detoksykację organizmu poprzez wydalanie tok-
syn z potemoraz zwiększenie tempa przemianymaterii [3, 4].
Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia równowagi
termicznej organizmu jest próba określenia czasu, potrzeb-
nego do wyrównania zaburzeń temperatury powierzchnio-
wej przez zdrowy organizm. Celem niniejszej pracy była ana-
liza wpływu sauny suchej na dynamikę zmian temperatury
ciała w obrębie wybranych obszarów powierzchni ciała.
Materiał i metody
W badaniu wzięło udział 9 losowo wybranych ochotników
(mężczyzn) spełniających wszystkie kryteria badania. Głów-
ne kryteria kwalifikacji do badań, poza wyrażeniem dobro-
wolnej zgody na udział w badaniu, stanowiły: płeć badanych
osób oraz stwierdzenie braku jakichkolwiek przeciwwska-
zań do zabiegu sauny suchej. Wbadaniu oceniano: wiek, masę
ciała, powierzchnię ciała BSA (
Body Mass Area
), wskaźnik
masy ciała BMI (
Body Mass Index
) oraz wartości spoczyn-
kowego ciśnienia skurczowego (sBP) i rozkurczowego (dBP)
krwi. Charakterystykę badanej grupy przedstawia tabela 1.
W dniu eksperymentu badane osoby nie paliły papiero-
sów i nie spożywały alkoholu oraz gorących napojów 4 godz.
przed oceną termowizyjną. Osoby badane przebywały w jed-
nakowych warunkach termicznych przed badaniem. 15-mi-
nutowy zabieg sauny suchej poprzedzony był 1-godzinną
aklimatyzacją badanych osób w pomieszczeniu o stałej tem-
peraturze (22-23°C) i wilgotności względnej (55-60%). Tempe-
ratura powietrzawnętrza saunywahała sięwgranicach 100±
10°C, przy wilgotności względnej nie przekraczającej 30-40%.
Po wyjściu z sauny żadna z badanych osób nie wymuszała wy-
chłodzenia ciała poprzez polewanie schłodzoną wodą.
U wszystkich osób dokonano rejestracji temperatury
powierzchni całego ciała kamerą termowizyjną
Therma-
CAM P640
firmy
FLIR Systems
(
FLIR Systems, Inc.
).
Rejestrację temperatury całej powierzchni ciała u każ-
dej z badanych osób wykonano w pomieszczeniu o nie-
zmiennej temperaturze 22-23°C, przy wilgotności względ-
nej 55-60%, przy zachowaniu minimalnego ruchu oraz
względnego braku zanieczyszczeń powietrza [13, 14, 15, 16].
Termowizyjną rejestrację temperatury powierzchni ciała wy-
konano podczas całego badania, w pięciu odstępach czasowych,
oznaczonychkolejno symbolami: I, II, III, IV, V:
I – przed zabiegiem sauny suchej, II – po zabiegu sauny
suchej, III – 40 min po zabiegu sauny suchej, IV – 3 godz. po
zabiegu sauny suchej, V – 6 godz. po zabiegu sauny suchej.
Zdjęcia termowizyjne wykonano w pro-
jekcji A-P (przednio-tylnej) oraz P-A (tylno-
-przedniej). Termogramy obrazowały mapy
termiczne 28 obszarów powierzchni ciała.
Ze względu na obszerność zgromadzonych
wyników, liczbę obszarów rozpatrywanych
Tabela 1
Ogólna charakterystyka badanych osób
n=9
Wiek
[lata]
Wzrost
[m]
Waga
[kg]
BMI
[kg/m²]
BSA
[m²]
sBP
spoczynkowe,
[mmHg]
dBP
spoczynkowe,
[mmHg]
Średnia
26,7 1,79 81,5 25,0 2,00
128,6
77,6
SD
3,03 0,02 11,09 2,72 0,13
8,41
6,59