3 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
226
N
artykuł naukowy
DERMATOLOGIA
na wczesną diagnozę melanomy. 8,67% respondentów uważa-
ło, że identyfikację czerniaka ułatwia laparoskopia dermatolo-
giczna. Co ciekawe, 13 osób (w tym 2 studentki kosmetologii
i 1 studentka kierunku lekarskiego/lekarsko-dentystycznego)
sądziła, iż korneometr jest niezbędnym przyrządem ułatwiają-
cym wczesne rozpoznanie czerniaka.
42% ankietowanych studentów zdeklarowało, że odbyło wi-
zytę u lekarza w celu oceny znamion barwnikowych. Pozostali
(174 respondentów) nigdy nie badali swoich znamion u lekarza.
Jednocześnie 83,67% ankietowanych uważało, że znamiona
barwnikowe powinno się kontrolować systematycznie. 16% re-
spondentów było zdania, iż kontroli należy poddawać tylko
znamiona atypowe, jeden z nich, że raczej nie trzeba badać
znamion barwnikowych.
55,33% ankietowanych znało regułę ABCDE, która ułatwia
wczesne rozpoznanie melanomy. Natomiast aż 30 studentów
kosmetologii i 13 studentów kierunku lekarskiego/lekarsko-
-dentystycznego zdeklarowało, iż nie zna powyższej reguły.
Zdaniem ankietowanych czerniak charakteryzuje się zabar-
wieniem mieszanym, brązowo-czarnym (96%), nieregularnym
brzegiem (94,33%), asymetrycznym kształtem (87%), nierówną
powierzchnią (81,67%), średnicą powyżej 5 mm (71%) oraz wy-
niosłością znamienia (59,33%). Według respondentów krwa-
wienie lub strup (56,33%), odbarwienie (43,33%) oraz świąd
(42%) w obrębie znamienia mogą wskazywać, iż jest to czerniak
(tabela 1). Powyższe cechy zaznaczone przez studentów są zgod-
ne z cechami melanomy opisywanymi w literaturze. Spośród
300 respondentów tylko 38 studentów poprawnie wskazało
wszystkie cechy charakterystyczne dla czerniaka. Jednakże
spośród 166 respondentów, którzy zdeklarowali znajomość re-
guły ABCDE, poprawnych odpowiedzi udzieliło jedynie 31 osób.
Tabela 1
Cechy charakterystyczne czerniaka według ankietowanych
Odpowiedź ankietowanych
Liczba odpowiedzi [%]
Równy brzeg, widocznie odgraniczony od skóry zdrowej
3,00%
Brzeg nieregularny
94,33%
Zabarwienie mieszane, brązowo-czarne
96,00%
Zabarwienie jednolite
3,33%
Odbarwienie w obrębie znamienia
43,33%
Kształt asymetryczny
87,33%
Średnica poniżej 5 mm
4,67%
Średnica powyżej 5 mm
71,00%
Wyniosłość znamienia
59,33%
Zmiana o równej powierzchni
4,33%
Zmiana o nierównej powierzchni
81,67%
Krwawienie lub strup w obrębie znamienia
56,33%
Świąd w obrębie znamienia
42,00%
Źródło:
Opracowanie własne
Na pytanie dotyczące leczenia czerniaka 283 ankietowanych
odpowiedziało, że czerniaka należy usunąć poprzez chirur-
giczne wycięcie z bezpiecznym marginesem zdrowej skóry.
2% respondentów zaznaczyło, że czerniaka można usunąć
laserowo, jak również 2% ankietowanych uważa, że melanomę
można usunąć metodą koagulacji. 4 osoby, w tym studentka ko-
smetologii, zaznaczyły, że czerniaka nie należy usuwać. Jedna
studentka twierdzi, że melanomę można usunąć poprzez wy-
mrożenie ciekłym azotem.
Zdaniem 186 ankietowanych studentów istnieje możliwość
dziedziczenia czerniaka. 20,67% respondentów uważa, że nie
ma takiej możliwości, natomiast 17,33% nie zna odpowiedzi na
powyższe pytanie.
|
|
Dyskusja
Czerniak złośliwy jest najgroźniejszym nowotworem skóry.
W Polsce liczba zachorowań na czerniaka stale rośnie, zarów-
no wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn. Ryzyko wystąpienia
melanomy wzrasta wraz z wiekiem, a najwięcej zachorowań
stwierdza się wśród osób między 50. a 64. rokiem życia. Wcze-
sne wykrycie czerniaka pozwala na całkowite wyleczenie aż
w 90% przypadków [18].
W ostatnich latach liczba zachorowań na czerniaka wzrosła
(tabela 1), a współczynnik zachorowalności zwiększył się ponad
czterokrotnie w ciągu ostatnich trzech dekad. Jedyną umiarko-
wanie pozytywną informacją jest fakt, że liczba zachorowań
w Polsce w 2010 roku była prawie dwukrotnie niższa niż śred-
nia zachorowalność dla krajów Unii Europejskiej [18] (tabela 2).
Tabela 2
Liczba zachorowań na czerniaka skóry w Polsce w latach 1965-2010
Rok Mężczyźni
Rok Kobiety
Rok Ogółem
Liczba
Liczba
Liczba
1980
265
1980
346
1980
611
1985
363
1985
469
1985
832
1990
413
1990
500
1990
913
1995
566
1995
728
1995
1294
2000
770
2000
961
2000
1731
2005
984
2005
1205
2005
2189
2010
1195
2010
1350
2010
2545
Źródło:
[18]
Pomimo tak częstego występowania MM, niezrozumiała wy-
daje się niewielka ilość prac badawczych poruszających tema-
tykę czerniaka w taki sposób, aby zwiększyć poziom wiedzy
społeczeństwa w tym zakresie.
Jednym z niewielu badań wykonanych w ostatnim czasie
jest ankieta przeprowadzona przez Żelasko i wsp. zatytuło-
wana „Wiedza studentów kierunków medycznych na temat
profilaktyki, rozpoznania i leczenia czerniaka skóry”, która
wykazała, że 89% ankietowanych wie, czym jest czerniak [19].
Badanie przeprowadzono w 2013 roku na grupie 100 studen-
tów kierunków medycznych. Warto przytoczyć efekty badań
ankietowych przeprowadzonych przez Trzaskuś i wsp. pod
tytułem „Wiedza pielęgniarek na temat czerniaka i jego pro-
filaktyki”, z których wynika, że 56% ankietowanych potrafiło
prawidłowo zdefiniować czerniaka [20]. Należy zwrócić jednak
uwagę na fakt, że 23% z powyższych respondentów uważało
